S. X. Babadjanova, X. M. Bobojonova Dorivor o‘simliklar florasi va sistematikasi

Dorivorlik xususiyati
: Uning yer osti a’zolari tarkibida antratsen hosilalari 
(alizarin, ruberitrin kislota va boshqalar), qandlar, limon, olma va vino kislotalari 
va boshqa moddalar bor. Ildizpoyasi bilan ildizining dori preparatlari – kukuni va 
quruq ekstrakti, qaynatmasi siydik haydovchi, antiseptik va og‘riq qoldiruvchi 
vosita sifatida siydik yo‘llari, buyrak hamda podagra kasalligida qo‘llaniladi. 
Ro‘yan ekstrakti yuqorida keltirilgan kasalliklarda ishlatiladigan sistenal, enatin va 
boshqa murakkab preparatlar tarkibiga ham kiradi.
Zaytundoshlar (Oleaceae)- 
oilasi doim yashil daraxt va butalar oilasi. Gullari 
roʻvaksimon toʻpgulda oʻrnashgan, toʻgʻri, qoʻsh gulqoʻrgʻonli, ikki, baʼzan ayrim 
jinsli, kosachasi mayda, koʻpincha, toʻrt tishli. Changchisi ikkita, urugʻchisi 
bitta. Urugʻkurtagi ikki yoki undan ortiq boʻlib, odatda, faqat bittasigina uruqqa 
aylanadi. Mevasi har xil - koʻsakcha, qanotcha, danakcha yoki rezavor meva. 
Zaytundoshlarning 600 turini birlashtirgan 29 turkumi bor. Tropik, subtropik 
va moʻʼtadil iqlimli mamlakatlarda, asosan, Shim. yarim sharda koʻp. 
Sistematikasi 
Bo‘lim.
Magnoliyatoifa (gulli, yopiq urug‘li) o ‘simliklar (Magnoliophyta yoki
Angyospermae)
 
Ajdod (sinf).
Magnoliyasimonlar (ikki urug‘pallalilar)
 
(Magnoliopsida yoki
Dicotyledones) - Магнолиевые или
 
Двудольные 
Ajdodcha (sinfcha) . 
Yalpizkabilar 
(Lamiidae) 
- Яснотковые (Губоцветные) 

---

126 
Qabila. 
Zaytunnamolar (Oleales) - Маслиновые 
Oila. 
Zaytundoshlar (Oleaceae Hoffmgg. et Link) - Маслинные 
Turkum
. Zaytun ( Olea L) - Маслинa 
Tur
. Zaytun daraxti ( 
Olea europaeA.
- zaytundoshlar oilasiga mansub, boʻyi 4 - 
12 metrga boradigan, doim yashil subtropik daraxt. 
Zaytun daraxtlarining 
xarakterli xususiyati o‘simliklarning orqa tomonidagi kulrang-yashil rang bo‘lib, 
uning ichida gilamdadir. Bo‘limdagi barglar asta-sekin 2-3 yil davomida 
yangilandi. Subtropikalarda zaytun aprel oyining ikkinchi o‘n kunligidan yoz 
oyining boshiga qadar gullaydi. Mevasi 5 oy mobaynida pishib etishadi.