S. X. Babadjanova, X. M. Bobojonova Dorivor o‘simliklar florasi va sistematikasi

Dorivorlik xususiyati
. yangi zaytun barglaridan damlama va ekstrakt 
tayyorlanadi. Ekstrakti gipertoniyadagi shishlarni engillashtirish uchun diuretik 
sifatida ishlatiladi, u qon bosimini pasaytiradi, nafasni normallashtiradi. Yevropa 
zaytun moyi , yallig'lanishga qarshi, jarohatni davolash, yumshatuvchi, ich 
yumshatuvchi ta'sirga ega, o't pufagidagi toshlarni eritishga yordam beradi. 
Pechakdoshlar (Convolvulaceae Juss.)
oilasiga mansub bir yillik va koʻp 
yillik chirmashuvchi yoki ilashib oʻsuvchi oʻsimliklar turkumi, begona oʻt. 250 dan 
ortiq turi bor. Oʻzbekistonning barcha hududlarida oʻsadigan dalapechagi yoki 
qoʻypechak turi dala ekinlari orasida, shuningdek, yoʻlyoqalari, kanallar boʻylarida 
ko’p 
uchraydi. 
Yoʻqotish 
qiyin 
boʻlgan 
begona 
oʻt 
hisoblanadi. Barglari yoysimon yoki nayzasimon. Gullari  toʻgʻri, karnaysimon, 
ikki 
jinsli, 
yirik, uz. 6-7 sm, 
kosabarglari 
5 
ta, 
tutashmagan. 
Mevasi koʻsakcha, iyun-oktabrda 
gullab 
urugʻlaydi.  Ildiz bachkilari va urugʻidan koʻpayadi. 
Sistematikasi 
Bo‘lim.
Magnoliyatoifa (gulli, yopiq urug‘li) o ‘simlikIar (Magnoliophyta yoki
Angyospermae)
 
Ajdod (sinf).
Magnoliyasimonlar (ikki urug‘pallalilar)
 
(Magnoliopsida yoki
Dicotyledones) - Магнолиевые или
 
Двудольные 
Ajdodcha (sinfcha)- 
Yalpizkabilar 
(Lamiidae) 
— Яснотко-вые (Губоцветные) 
Qabila. 
Pechaknamolar (Convolvulales) - Вьюнковые
 
Oila. 
Pechakdoshlar (Convolvulaceae Juss.) - Вьюнковые
Turkum. 
Arxaro‘t (Calystegia R.Br.) - Повой
Tur
. Arxaro‘t (Calystegia sepium (L.) R. Br.) ko‘p yillik. Ariq, daryo bo‘ylari, 
sernam joylarda o’sadi. Poyasi chirmashib o’suvchi , uzunligi 100 dan 320 sm 
gacha boradigan, barglari navbatma-navbat joylashgan o’simlik hisoblanadi.

---

127 
Arxaro‘t - Calystegia sepium (L.) R. Br. 
Dorivorlik xususiyati. Arxaro’tning barcha tana qismlaridan ishlatiladi. Bu 
o’simlik diuretik, yumshatuvchi, tonik sifatida, og'riq qoldiruvchi vosita sifatida
ishlatiladi. O'rta Osiyoda kukun shaklidagi o't kukuni jarohatni davolash vositasi 
sifatida, ayniqsa kuyish paytida ishlatiladi.