S xolmuratov korxonada kadrlar

1.2. Kadrlar siyosati turlari 
 
Korxona rahbariyatining kadrlar holatiga ta’siri va nazorat 
darajasiga, xodimlarning miqdori va malakaviy shaklini 
prognozlashtirishga qaratilgan tartiblariga ko‘ra korxona kadrlar 
siyosatining quyidagi turlari ajratib ko‘rsatiladi: 
– 
passiv; 
– 
reaktiv; 
– 
ogohlantiruvchi; 
– 
faol. 
Passiv kadrlar siyosatida korxona rahbariyati xodimlar bilan 
ishlash bo‘yicha aniq dasturga ega emas va allaqachon yuzaga 
keluvchi kadrlar muammolariga (xodimlarning yetishmovchiligi, 
nizolar, uzoq davr bo‘sh lavozimlar mavjudligi) vaziyatni chuqur 
tahlil qilmay, ularni bartaraf etishga mavjud kuch va vaqtlarini 
sarflab, majburiy va noiloj ravishda olib boriladi. 
Bunda kadrlarga taalluqli qarorlar korxonada uzoq muddatli 
davrlarda o‘z vaqtida hisobga olmay qabul qilinadi. Xodimlarni 
saralash va tanlab olib, ishga rasmiylashtirish personalda 
kelajakka ehtiyojini rejalashtirmagan holda muntazam tezkor 
tartibda amalga oshiriladi. Nomzodlarni va xodimlarni baholash 
yuzaki va birmuncha rasman amalga oshiriladi. 
Personalni o‘qitish, malakasini oshirish va lavozimlarni o‘zgar-
tirib turish (rotatsiya talablari) tizimsiz, tartibsiz va yashirin tarzda 
amalga oshiriladi. Ushbu turdagi kadrlar siyosatiga ega korxonalarda 
xodimlarning vakolati va mas’uliyati aniq taqsimlanmagan bo‘ladi. 
Reaktiv kadrlar siyosatida korxona rahbariyati yuzaga kelgan 
muammolarni personal bilan aniqlaydi, kadrlarning muammolari, 

---

10 
ziddiyatli vaziyatlarni tahlil qiladi, ularni bartaraf etish profilaktik 
choralarini ko‘radi. 
Ogohlantiruvchi kadrlar siyosatida korxona rahbariyati kadrlar 
holati haqida asoslangan prognozlarga ega bo‘lib, kadrlar 
salohiyati belgilangan vazifalar darajasiga ko‘ra baholanadi. 
Qisqa va o‘rta muddatli kadrlarga talablar prognozlari mavjud. 
Personalni rivojlantirish va o‘qitish bo‘yicha vazifalar shakl-
langan.
Korxona rahbariyati kadrlar holatini prognoz qiladi va uning 
doimiy monitoringini olib boradi, zarur hollarda maqsadli kadrlar 
dasturlarini ishlab chiqadi. 
Kadrlar siyosatining bunday turida korxonalarda kadrlarga 
talablarni rejalashtirish qisqa va o‘rta muddatli davrlarda amalga 
oshiriladi, personalni o‘qitish bo‘yicha vazifalar ham o‘sha 
muddatlarda qo‘yiladi. 
Faol kadrlar siyosatida tashkilot rahbariyati nafaqat kadrlar 
prognozi, balki kadrlar holatiga ta’sir etuvchi vositalarga ham ega 
bo‘lib, zarur hollarda maqsadli kadrlar dasturini ishlab chiqishi 
mumkin. Ushbu turdagi kadrlar siyosatida korxonada ishlab chi-
qarish muhiti, personalni rag‘batlantirish monitoringi o‘tkaziladi. 
Faol kadrlar siyosati oqilona va avantyuristik bo‘lishi mum-
kin. Tashkilot rahbariyati oqilona kadrlar siyosatida kadrlar ho-
latini rivojlantirish borasida asosli prognozga ega va vaziyatni 
rivojlantirish (inqirozgacha) turli xil ssenariyalari asosida kadrlar 
bilan olib boriladigan faoliyat bo‘yicha qisqa, o‘rta va uzoq 
muddatli ish rejalariga ega bo‘ladi. 
Avantyuristik kadrlar siyosatida tashkilot rahbariyati kadrlar 
holatini rivojlantirish borasida asosli prognozga ega emas, ammo 
unga ta’sir ko‘rsatishga intiladi. Natijada korxonaning vakant 
joylarini kadrlar bilan to‘ldirish va ularni rivojlantirish bo‘yicha 
yetarli darajada asoslanmagan ish rejalari tuziladi. 
Kadrlar siyosatining tashqi yoki ichki muhitiga, personalning 
tarkibini shakllantirishda korxonaning ixtisosiga qarab yana ochiq 
va yopiq turi ajratiladi. 

---

11