Salom Dunyo! yoziladi va uni Birinchi htm qilib
Yüklə 322,86 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Animatsiya usullari.
- Talim jarayoni uchun elektron darsliklar yaratishning nazariy asoslari.
|
Animatsiya usullari. Tasviriy ko’rgazmalilikni joriy etish uchun turli
usullar ishlatiladi. Uslubiy tomonidan olsak, tasvir eskizini jihozlash va yaratishga oid usullarda to’xtalamiz. Animatsiya samarasini qo’llashda bir necha usullar bor: Ustma-ustlik usuli. Statik tasvirni tanlab, muallif uni bir tarkibiy qismga bo’ladi va ularni bir - biriga ustma-ust kelish tarkibini belgilaydi. Dinamik tasvir samarasi joriy etiladi. Bu ob'ekt xarakatlanmaydi, lekin yashaydi. Bunday tasvir yig’ik va obrazli tarzda qandaydir qatorni yoki hodisa ketma-ketligini ta'riflash uchun ishlatiladi. Nazariy materialni qismlab joriy etish usuli sekinlik bilan jadval to’zishda ishlatiladi. Umumlashtirish va o’quv materialni tizimlashda yordam beradi. Fazodagi harakat usuli. Ustma-ustlik usulidan farqi shundaki, qadamlar ketma-ketligini ta'riflaydi, tasvir uchun tanlangan ob'ekt ekran kenligida harakatlanadi. Ko’z oldi qatorini asosini rasmlar tashkil etadi, rasm reproduktsiya o’quv rasmlari va videoqismlar. Animatsiya va ranglilik yaxshi ta'sir beradi. O’quvchi diqqatini jamlovchi rangli ekran ko’zatish diapazonini chegaralaydi. Kadrlar o’zaro bog’liq, ketma- ketlikda beriladi, mustaqil va avtonom. Ayrim kadrlar imzosi yo’q, ularni ulash va qo’shish imkoniyati bor, har xil tarzda beriladi, bir tasvir orqali turli uslub qo’llanadi. Qismlarni tanlash imkoniyati nazariy o’quv materialni tanlash imkoniyati nazariy o’quv materialni tushuntirishda qulay. Masalan, 3 rasmli kadr berildi, bir abzats mazmunini tasvirlovchi. Bu abzatsni o’qishda ketma-ket 3 rasmli kadr chiqariladi. O’quv materialni o’rganish jarayonida tasvir sifatida animatsiya kadrlardan muammoli savollar uzatib, solishtirish jad-vallari tuziladi. Tasvirlar sharxlar bilan ko’zatiladi. Ta'lim jarayoni uchun elektron darsliklar yaratishning nazariy asoslari. Respublikada elektron o’quv adabiyotlaridan foydalanishga mo’ljallangan axborot texnologiyalari vositalarini rivojlantirish, shuningdek, masofadan turib o’qitishni tashkil etish bo’yicha salmoqli ishlar olib borilmoqda. Elektron 50
tadqiq etilmoqda. 2006 yildan e'tiboran, elektron o’quv adabiyotlaridan foydalanishning uchinchi bosqichi boshlanganiga qaramay ta'lim muassasalari uchun elektron darslikni yaratish va ularni o’quv-tarbiya jarayonida qo’llash bo’yicha ishlar ancha sust ketmoqda. Bu esa, elektron darslik yaratish uslubiyoti, uning tuzilishi, o’z ichiga oladigan komponentlariniig aniq bir tizimga solinmaganligi bilan bog’liq. Elektron o’quv adabiyotlarining uchinchi ya'ni o’quv jarayonida keng foydalanish bosqichiga o’tishda, o’quv adabiyotlarining yangi avlodini ishlab chiqish va ta'lim muassasalarini ta'minlashni jadallashtirish hozirgi kunning dolzarb vazifalaridandir. Bu borada fanlardan elektron darslikni yaratish muhim masala hisoblanadi. Shu o’rinda, darslik atamasiga ta'rif berib o’tsak maqsadga muvofiq bo’lar edi. Darslik - Davlat ta'lim standarti, o’quv dasturi, uslubiyati va didaktik talablari asosida belgilangan, milliy istiqol qoyasi singdirilgai, muayyan o’quv fanining mavzulari to’liq yoritilgan, tegishli fan asoslarini mukammal o’zlashtirilishiga qaratilgan hamda turdosh ta'lim yo’nalishdarida foydalanish imkoniyatlari hisobga olingan nashr ekanligini ta'kidlaymiz. Elektron darslik esa, kompyuter texnologiyasiga asoslangin o’quv uslubini qo’llashga, mustaqil ta'lim olishga hamda fanga oid o’quv materiallar, ilmiy ma'lumotlarning har tomonlama samarador o’zlashtirilishiga mo’ljallangan bo’lib, quyidgi shakllarda ifodalanadi: - o’quv va ilmiy materiallar faqat verbal (matn) shaklida; - o’quv materiallari verbal (matn) va ikki o’lchamli grafik shaklida; - multimedia (multimedia —turli xil aborot) qo’llanmalar, yani ma'lumot uch o’lchamli grafik ko’rinishida, ovozli, video, animatsiya va qisman verbal (matn) shaklida; - taktil (his qilinuvchi, seziladigan) xususiyatli, o’quvchi (talaba, tinglovchi)ni «ekran olamida» stereonusxasi tasvirlangan qaqiqiy olamga kirishi va undagi ob'ektlarga nisbatan qarakatlanish tasavvurini yaratadigan shaklda. 51
o’quv-tarbiya jarayoniga keng qo’llash va tarqatishdan iborat. Bu yo’nalishda asosiy vazifalaridan biri turli predmet sohasini o’z ichiga olgan bilimlar omborini yaratish bilan belgilanadi. Yangi axborot texnologiyalarining ta'lim tizimiga tatbiq etilishi an'anaviy o’qitish jarayonidan o’quvchining o’zi ta'lim jarayonining borishini aniqlaydigan yangi jarayonga o’tishini ta'minlaydi. Elektron darsliklardan foydalangan holda tashkil etilgan o’qitish texnologiyasi kelajakda ta'lim tizimida keskin o’zgarish qilishga qodir. Ko’pchilik iqtidorli o’quvchilar o’zlarining qobiliyati va qiziqishiga mos ravishda mustaqil bilim olish imkoniyatiga ega bo’ladilar. Ta'limning bunday tizimida maktab va oliy ta'lim o’qituvchilari bilimlarini o’quvchilarga etkazishda anchagina qiyinchiliklarni engishga to’qri keladi. Hozirgi kunda ta'lim muassasalarining hammasida ham kompyuterli ta'lim etarlicha yo’lga qo’yilmagan. Elektron darslikni yaratish borasida anchagina ishlar qilinayotgan bo’lsa-da, hali darsliklarga oddiy kutubxonaning kitoblariga ega bo’lishdek ochiq tizim mavjud emas. Ta'lim tizimining rivojlanishi bilan bunday kamchiliklar asta-sekin yo’qolib boradi. Elektron darsliklarni yaratish juda murakkab jarayondir. Ta'lim texnologiyasi qo’llaniladigan o’quv jarayoni markazida o’quvchi, texnologiya qo’llanish mazmunida o’quvchilarning mustaqil ta'lim olish qobiliyatini rivojlantirish hamda o’quv faoliyati asosida o’qituvchi bilan o’quvchining hamkorligi yotadi. Elektron darslik abstrakt mavjudotlar uchun emas, balki shaxs bilan ishlashga mo’ljallangan. O’quvchi o’zining qobiliyati, fanga qiziqishi va uning tayyorgarlik darajasiga qarab ta'lim usulini tanlashi kerak. Elektron darslik o’quvchining bilim olishini vaqt bo’yicha chegaralamaydi. Shuning uchun ham o’quv materialini o’zlashtirish vaqti o’quvchining hoxishiga ko’ra qisqarishi yoki uzayishi mumkin. Elektron darslik o’quvchilarga axborotni o’qish, ma'ruzalarni eshitish, amaliy va laboratoriya mashg’ulotlariga mo’ljallangan vazifalarii bajarish, o’z bilimlarini tekshirish va, zarur hollarda, ularni to’ldirish, o’z-o’zini nazorat qilish 52
trenajyorlar, amaliy va laboratoriya mashg’ulotlari uchun vazifalar, testlarni olishi va bir vaqtda o’zida bilim berish va o’quvchilarning o’zlashtirish darajalarini aniqlash dasturiy ta'minotiga ega bo’lishi kerak. Boshqacha qilib aytganda, u kursning asosiy axborotli qismini bayon etuvchi taqdimot qilishni tashkil etuvchi, olingan bilimlarni mustahkamlashga mo’ljallangan mashqlar, o’quvchilarning bilimlarini oqilona baholash imkoniyatini beradigan testlar kabi uchta komponent bo’lishini talab etadi. Kompyuterga mo’ljallangan darslik: - bir zumda teskari aloqani ta'minlashi; - zarur axborotni tezlikda topishga yordam berishi; gipermatnli tushuntirishlarga ko’p marta murojaat qilishda vaqtni tejashi; - ekranga matnni to’g’ridan-to’g’ri chiqaribgina qolmay, balki multimedia texnologiyasi orqali ovozli tahlil qilishi va modellashtirishi; - aniq bir bo’lim bo’yicha o’quvchilarning o’zlashtirish darajalariga mos ravishda bilimni baholay olish imkoniyatini yaratish; - zarur o’quv axborotlarini yangilash imkoniyatining mavjudligi bilan an'anaviy darsliklardan tubdan farq qiladi; - elektron darslik, shuningdek, o’quv materiallarini ilmiy va ko’rgazmali qilib tasvirlash; - tahliliy-sintetik imkoniyati; - axborotni to’la, tizimli va mantiqiy ketma-ketlikda tasvirlash, o’quv materialini bir tizimda berish va faollashtirish kabi muammoli; - o’quv materialini o’zlashtirilishining mustahkamligi; - ta'limni differentsiallashgan va individuallashtirilganligi; - moslanuvchanligi va emotsional ta'sirchanligi kabi psihologo- pedagogik; - to’la didaktik ta'lim davriyliligi, ta'limning interfaolligi, teskari aloqa, o’z- o’zini boshqarish vazifalarini amalga oshirish kabi boshqarish, shuningdek, auditoriya va auditoriyadan tashqaridagi mustaqil faoliyat jarayonida darslik bilan ishlash imkoniyati; ishlashda qulaylik; 53
ishlash uchun zarur maxsus texnik jixozlarning (masalan, kompyuterlarning) mavjudligi kabi tashkiliy- texnologiik imkoniyatlar bo’lishini taqozo etadi. Nashr etilgan o’quv materiallarining yuqorida sanalgan didaktik imkoniyatlari an'anaviy darslik, dasturlashtirilgan darslik, elektron darslik va o’quv qo’llanmalar tajribada qiuoslab ko’ilganda, eng ko’zga ko’ringan belgilarni oxirgi tur (multimediali) o’quv qo’llanmalarida mavjud ekanligi tasdiqlangan. Xulosa qilib aytganda, ta'lim muassasalarining o’quv-tarbiya jarayonida foydalanish uchun mo’ljallangan elektron darsliklar quyidagi xususiyatlarga ega bo’lmog’i lozim: - predmetdagi axborotlarning yaxshi tuzilishga egaligi; - o’quv predmetining tuzilishidagi elementlariga gipermatnli, namoyishli, audio- va videoizoxdarga asosiy mavzularning mos kelishi; - matn va namoyish qilish bilan bir qatorda, darslikning asosiy bo’limlari bo’yicha o’qituvchilarning o’quv materiallarining video-yoki audioyozuvli bayonlarini berilishi; - rasm, model va sxemalarni tezlikda tushuntirish tizimiga ega bo’lishi va bunda gipergrafikadan foydalanilishi; - ko’p oynalik interfeysning qo’llanilishi; - matn qismlarida zarur manbalarga murojaat etishga mo’ljallangan gipermatn tizimining mavjudligi; - matn bilan tushuntirish kiyin bo’lgan predmetning boblari kushimcha videoaxborot va animatsiyali kliplar bilan ta'minlanishi; - audioaxborotlar musika bilan olib borilishi; - o’quvchilar sinf va sinfdan tashqarida bajarishi kerak bo’lgan vazifa va mashqlarning, shuningdek, ularning javoblarining berilishi; - asosiy tushuncha va modullarning izoxli lug’atining mavjudligi bilan an'anaviy darsliklardan farq qilishi kerak. Elektron darslikning har bir bo’limidan so’ng o’quv materialini mustahkamlash uchun savollar berilishi maqsadga muvofiq. 54
orqali o’quv-tarbiya jarayoni jadallashadi. O’quv-tarbiya jarayonini jadallashtirishning asosiy omillari qatoriga: - bir maqsadga yo’naltirilganlikni ko’tarish; - o’quvchilarning motivatsiyasini kuchaytirish; - o’quv mazmunining axborot xajmini kengaytirish; - o’quvchilarning o’quv-bilish xarakatini faollashtirish; - o’quvchilarning o’quv-amaliy darajasini tezlashtirishlarni kiritish mumkin. Yuqorida bayon qilinganlar asosida elektron darsliklarni yaratish jarayonida quyidagi jihatlarga e’tiborni qaratish lozim: o’quv axborotlarini notekis va ko’p darajali tarzda taqdim etish; o’quvchining mustaqil va yakka tartibda bilim olishiga yo’naltirilganligi; o’quvchining ruhiy faoliyatini hisobga olish: kuzatish, fikrlash va amaliy faoliyatlarini rivojlanish xususiyatlarini integratsiyalashdir. Elektron darslik - kompyuter texnologiyalariga asoslangan ta'lim metodlaridan foydalanishga mo’ljallangan o’qitish vositasi bo’lib, undan mustaqil ta'lim olishda va o’quv materiallarini har tomonlama samarali o’zlashtirishda foydalanish mumkin. Elektron darslikda fanning o’quv materiallari o’quvchiga interfaol usullar bilan etkazilib, psihologik va pedagogik jihatlar, zamonaviy axborot texnologiyalari, audio va videoanimatsiyalar imkoniyatlaridan o’rinli foydalaniladi. Elektron darsliklar quyidagi qismlardan iborat bo’lishi zarur: 1. O’rgatuvchi qism - gipermatnga asoslangan va statik, dinamik rasmlardan iborat. 2. Mashq qildiruvchi - xatolarni ko’rsatib beruvchi va to’g’ri xulosaga olib keluvchi kism. 3. Nazorat qiluvchi - testlar orqali nazorat qiluvchi tizim asosida shakllanadi. Bundan ko’rinib turibdiki, elektron darsliklarning imkoniyatlari an'anaviy darsliklarga nisbatan ancha keng. Shuningdek, elektron darslik quyidagi asosiy xususiyatlarga ega: 55
ta'minlanadi; - mustaqil ta'lim olish va egallangan bilimlarni mustaqil baholash imkoniyati yaratiladi; - ma'ruza va amaliy mashg’ulotlarning xamoxangligi ta'minlanadi; - axborot-ta'lim ashyolarini rivojlantirish xususiyatining xamoxangligi ta'minlanadi; - matn va boshqa axborot materiallarini maxsus navigatsiya (gipermatn) va illyustratsiya (multimedia vositalari, rasmlar, diagrammalar va jadvallar) yo’li bilan taqdim etiladi. Elektron darsliklar, kompyuter texnologiyalaridan foydalaigan holda eng muhim tushuncha va qonuniyatlarni tushunish hamda yodda saqlashni maksimal darajada engillashtiradi. Elektron darsliklarning quyidagi ko’rinishlari mavjud: Foydalanish maqsadlariga ko’ra: jamoa bo’lib va yakkama-yakka foydalaniladigan elektron darsliklar. Jamoa bo’lib foydalaniladigan elektron darsliklar kompyuterning katta tizim ashyolarini talab qilmaydigan bo’lishi kerak, chunki ular server kompyuterga joylashtiriladi, ulardan kompyuter tarmoqlari (INTERNET yoki INTRANET) orqali foydalanish mumkin. Yakkama-yakka foydalaniladigan elektron darsliklar o’quv materiallarini o’qituvchining ishtirokisiz o’rganishga mo’ljallangan. Elektron darsliklarning bu ikki turidan auditoriya mashg’ulotlarida ham foydalanish mumkin. O’quv materiallarini taqdim etish bo’yicha: tartibli va ixtiyoriy. Tartibli elektron darsliklar ma'lum bir bo’limga oid bo’lgan o’quv materiallarini o’zlashtirmasdan keyingi bo’limga o’tishga imkoniyat bermaydi. O’quv materiallarini va axborotlarni yangilash bo’yicha: uzluksiz va davriy yangilanuvchi. Uzluksiz ravishda yangilanadigan elektron darsliklar odatda, elektron o’quv bazalariga (portallar, Web-saytlar va boshqalar) va elektron kutubxonalarga joylashtiriladi. Davriy yangilanadigan elektron darsliklar asosan elektron axborot tashuvchi (disketa, CD-disk va boshqa)lar bilan taqdim etiladi. Elektron darsliklar quyidagi tamoyillarga javob berishi kerak: 56
har bir modul o’zida quyidagilarni mujassamlashtirgan bo’lishi kerak: gipermurojaatga ega kalit so’zlar; nazariy yadro; nazariya bo’yicha nazorat savollari; namunalar; mustaqil echish uchun masalalar; modul bo’yicha nazorat savollari (javoblari bilan). Birinchi bosqich modulida quyidagilar bo’lishi maqsadga muvofiq hisoblanadi: testlar; nazorat ishi; yordamchi ma'lumotnoma (Help); tahlillar. Ko’rgazmalilik tamoyili: elektron darsliklar modullari, matn va vizuallashtirilgan materiallarning ma'lum nisbatini sachragan holda, illyustratsiyalar va kadrlar jamlanmasidan iborat bo’lishi zarur. Tarmoqlanish tamoyili: har bir modul boshqa modullar bilan gipermatnli murojaatlar orqali shunday bog’langan bo’lishi kerakki, foydalanuvchi ixtiyoriy paytda bir moduldan boshqasiga o’ta olishi mumkin bo’lsin. Tarmoqlanish tamoyili predmetni ketma-ket o’rganishni amalga oshirishni rad qilmay, balki uning tavsiya qilingan o’tishlarini mavjud, deb hisoblaydi. Erkin boshqarish tamoyili: o’quvchilar kompyuter ekranidagi kadrlar almashishini mustaqil boshqarishlari, zarur materiallarni istalgan miqdorda ekranga chiqarishlari va nazorat topshiriqlarini bajarish orqali bilimlarini mustaqil sinash imkoniyatlariga ega bo’lishlari kerak. Moslashuvchanlik tamoyili: elektron darsliklar o’quv jarayonida ma'lum bir foydalanuvchining ehxtiyojlariga moslashuvini ta'minlashi, o’rganilayotgan materialning murakkabligini va chuqurligini, uning amaliy yo’naltirilganligini o’zgartirish, foydalanuvchining ehtiyojlaridan kelib chiqib, qo’shimcha illyustrativ materiallarni shakllantirish imkoniyatlarini ko’zda tutishi maqsadga muvofiq bo’ladi. Kompyuterni qo’llash tamoyili: o’quv materiallarining moxiyatidan kelib chikib, o’quvchi istalgan vaqtda kompyuterdan foydalanish imkoniyatiga ega bo’lishi kerak. Bunday foydalanish uzundan-uzok hisoblashlarni amalga oshirishda, turli grafiklarni chizishda va olingan natijalarni istalgan bosqichda tekshirishda ayniqsa muhimdir. 57
kerakki, ularni umumiy elektron majmualarga yig’ish (joylashtirish), kengaytirish va yangi bo’lim hamda mavzular bilan to’ldirish, shuningdek, alohida predmetlar bo’yicha elektron kutubxona (masalan, OTM kafedralarida) yoki talaba (yoki o’qituvchi, ilmiy tadqiqotchi)ning shahsiy elektron kutubxonasini shakllantirishda ulardan osongina foydalanish mumkin bo’lsin, boshqacha qilib aytganda, yuqoridagilarni bajarish imkoniyatini beradigan formatda bo’lishi kerak. Elektron darslik ishlab chiqishning asosiy bosqichlari quyidagilardan iborat: manbalarni tanlash, mualliflar bilan qayta ishlash xuquqi bo’yicha shartnomalarni tuzish, mundarija va tushuncha (indeks)larning ro’yxatini ishlab chiqish, modulda matnlarni bo’limlar bo’yicha qayta ishlash va Help (yordam) yaratish, elektron shaklda gipermatnni loyihalash, kompyuterli qo’llab-quvvatlashini ishlab chiqish, materialni multimediaga singdirish uchun saralash, materialni multimediali ishlab chiqish, ovozni ta'minlashni amalga oshirish, materialni ko’rinish (illyustratsiyalar, rasmlar va boshqalarni quyishga)ga tayyorlash, materialning ko’rinishini amalga oshirish. Elektron darsliklarni ishlab chiqish bosqichlarida quyidagi uslubiy maslahatlardan foydalanish foydadan holi bo’lmaydi: Elektron darslik ishlab chiqishning birinchi bosqichida manba sifatida standart dasturga mos keladigan, gipermatnlar yaratish uchun qulay bo’lgan, katta sondagi misol va masalalarga ega, shuningdek, qulay format (yig’ilish tamoyili)da chop etilgan va elektron nashrlardan tanlangani maqsadga muvofiq. Shartnoma tuzishning ikkinchi bosqichida olingan manbalar yig’indisidan narxi va sifati maqbul (optimal) munosabatda bo’lganlari tanlanadi. Uchinchi bosqichda mundarija ishlab chiqiladi, ya'ni materialning minimal xajmi bo’yicha mazmuni eng to’la bo’lgan bo’limlarga ajratiladi, predmetni o’zlashtirish uchun zarur va etarli bo’lgan tushunchalar ro’yxati tuziladi (ikki yoki uch darajali indeks). To’rtinchi bosqichda manbalarning matnlari mundarija, indeks va modullar tuzilishiga mos ravishda ishlab chiqiladi; ro’yxatga kirmagan matnlar olib 58
(Help) ishlab chiqiladi; modullar va boshqa gipermatnli aloqalar orasidagi bog’liqliklar aniqlanadi, kompyuterga kiritiladigan gipermatnlar loyihasi tayyorlanadi. Beshinchi bosqichda gipermatn elektron shaklga o’tkaziladi. Natijada o’quv maqsadlarida foydalanish mumkin bo’lgan eng sodda elektron nashr yaratiladi (afsuski, ko’pchilik ana shunday sodda elektron nashrni elektron darslik, deb hisoblaydi). Oltinchi bosqichda kompyuterli qo’llab-quvvatlash ishlab chiqiladi: aniq holda kompyuterga qanday matematik amal bajarish va kompyuterning javobi qanday shaklda tasvirlanishi topshiriladi; intellektual yadro (IY) loyihalanadi va amalga oshiriladi; matematik masalani echish uchun (matematik ifodalar va IY bilan o’zaro ta'sirlar yig’indisining qoidalari) intellektual yadroni qo’llash bo’yicha foydalanuvchilar uchun ko’rsatmalarni ishlab chiqiladi. Natijada, talabalarga zarur, auditoriya mashg’ulotlari uchun foydali va o’qituvchilar uchun qulay imkoniyatlarga ega bo’lgan elektron darslik yaratiladi. Bunday ED tijorat asosida tarqatilishi mumkin. IY shunday bo’lishi kerakki, uni DERIVE, Reduce, MuPAD, Maple va boshqa turdagi quvvatlirok kompyuter paketiga almashtirish mumkin bo’lsin. Endi elektron darslik multimedia vositalari yordamida keyingi takomillashtirish (ovoz va ko’rinish berish)ga tayyor. Ettinchi bosqichda alohida tushuicha va ta'kidlarni tushuntirish usullari o’zgartiriladi va matnlar multimedia materiallari bilan almashtirish uchun ajratiladi. Sakkizinchi bosqichda ekranni ortiqcha matnlardan xalos qilish va o’rganilayotgan materiallar talabaparning tushunishi va xotiraga olishlarini osonlashtirish hamda ularning eshitish qobiliyatlaridan foydalanish maqsadida alohida modullarni ovozli qilishga mo’ljallangan matnlar ishlab chiqiladi. To’qqizinchi bosqichda ovoz berish uchun mo’ljallangan matnlar diktofonga yoziladi va kompyuterga joylashtiriladi. 59
maksimal ozod qilish va o’rganilayotgan materialni xotiraga olishga erishish uchun modullar ko’rinishlarining stsenariysi ishlab chiqiladi. O’n birinchi bosqichda materiallar kompyuter ekranida ko’rinadigan va xarakatlanadigan amallar bajariladi, ya'ni ishlab chiqilgan stsenariylarni mos rasmlar, grafiklar va animatsiyalar (animatsiya juda qimmatga tushishi yoddan ko’tarilmasligi kerak) kompyuterga joylashtiriladi. Shu bilan elektron darslikni ishlab chiqish tugaydi va undan foydalanishga tayyorgarlik boshlanadi. Shuni ta'kidlash kerakki, elektron darslikdan foydalanishga tayyorgarlik ko’rishda uni va multimedia komponentalarini mazmunli tahrir qilish taqozo etiladi. Har qanday predmetdan to’laqonli elektron darslikni yaratish juda mushkul ish hisoblanadi. Hozirgi kunda yaratilgan va yaratilayotgan elektron o’quv adabiyotlari soni uncha ko’p emas. Ushbu ishni jadal odimlar bilan amalga oshirish va ta'lim muassasalarining o’quv jarayoniga joriy etish hozirgi kunning zaruratiga aylandi. Qo’yilgan vazifani amalga oshirish uchun respublikadagi salohiyatli va tajribali o’qituvchi, uslubchi, olim va tizimli dasturchilarni birlashtirib, maxsus elektron darslik yaratuvchi guruxdar, imkoniyatdan kelib chiqqan holda, xatto, markazlar tashkil etish zarur. Shunda mustaqil respublikamiz kelajagini ta'minlaydigan yosh avlodni yangi axborot texnologiyalardan foydalangan holda o’qitib, bilimli, mustaqil fikrlaydigan va rivojlangan xorijiy davlatlarining yoshlari bilan raqobatdosh kadrlar tayyorlashga zamin yaratgan bo’lamiz. |