Samarqand davlat arxitektura qurilish instituti

Cloud & Digital Transformation anjumani ishtirokchilarining ta’kidlashlaricha, ko’pchilik kompaniyalar biznes uchun raqamli strategiya zarurligini tan olsalar ham, har bir to’rtinchi rahbar raqamli texnologiyalarga katta ahamiyat berish zarurligiga unchalik ishonmaydilar. Ammo tezkorlik bilan rivojlanayotga va o’zgarayotgan dunyo bunday skeptiklarning sonini kun sayin kamaytirmoqda. Chunki aks holda raqobatli dunyoda yashab qolish ham qiyin bolib qoladi. Bu masalalar bo’yicha batafsilroq ma’lumotlarni quyidagi saytdan olishingiz mumkin: IKSMEDIA.RU: http://www.iksmedia.ru/articles/5401323-Digital-Transformation-ili-smert.html#ixzz5jQvTXq00
Toshkent Moliya instituti
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva
9.5. Raqamli analitika (Digital Analitics)haqida tushuncha
Digital-analitik sohasini yaxshi tushunadigan insonlar istalgan turdagi kompaniya uchun kerakli bo’lgan mutaxassislikdir. Ayniqsa, biznes internet tizimiga o’tganidan so’ng, bunday mutaxassislik juda ham muhim ahamiyatga ega bo’lib qoladi. Mehnat bozorida talabgor bo’lishi uchun digital-analitik qanday ko’nikmalarga ega bo’lishi kerakligini quyida ko’rib chiqishga harakat qilamiz. Agarda kompaniya on-line da biznes yurita olmasa, u tarmoqni maqsadli auditoriya bilan asosiy kommunikatsiya kanali sifatida ishlatadi. Bunda biznesga marketingni yo’naltira oladigan, ma’lumotlarni tahlil qila oladigan va rivojlanish bo’yicha maslahatlar bera oladigan mutahassislar kerak bo’ladi. Ammo bu bilan bir vaqtda dunyoviy ma’lumotlar hajmi juda tez sur’atlarda ko’payib borayapti. Jahon bo’yicha ma’lumotlar hajmi har yili 30% lar atrofida ko’payishi qayd etilgan. Xuddi shuning uchun ham kompaniyalar katta hajmdagi ma’lumotlarni tahlil qila oladigan va bundan foydalangan xolda ma’lum hulosalar chiqara oladigan mutaxassislarni topishga harakat qiladilar. Hozirda analitiklarga boshlang’ich o’rtacha $1000 atrofida ish haqqi to’lanadi. Ammo bu ish haqqi tajriba va ko’nikmalar oshishi bilan tezda kattaroq miqdorlarga ham yetadi. Masalan, digital-analitikning o’rtahca oyligi trud.com ma’lumotlariga ko’ra 2-2,5 ming dollar atrofida bo’lar ekan. Agar siz bilimli, aqlli va o’z ishingizni sevsangiz, digital-analitik sifatida sizni ishga olgan kompaniyada qadringiz va obruingiz juda yaxshi bo’ladi.
Malakali digital-analitik quidagi bilim,ko’nikma va malakalarga ega bo’lishi talab qilinadi:
 Tanlangan analitikaning instrumentariysini yaxshi bilish;
 Digital-analitik Google Analitics va Yandex.metrika dan tashqari Google Tag Manager da ham ishlay olishi kerak;
 A/B testlashtirish uskunalari Google Optimize, Optimizely bilan ishlay olishi kerak;
 Ma’lumotlarni vizualizatsiya qilish uskunalarini - DataStudio, Tableau, Power BI larni tushunishi kerak;
Toshkent Moliya instituti
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva
 Raqobatchilarni tahlil qilish uskunalari SimilarWeb, SEMrush dan foydalana bilish;
 Ijtimoiy media monitoringi tizimlari - Brand Analytics, IQBuzz ni qo’llay olish;
 HTML, JavaScript dasturlash tillarida dasturlay olish;
 BigQuery bilan ishlay olish uchun SQL ni tushuna olish.
Ammo, hozirgi paytda ushbu mahsulotlarni ham bilsh yetarli emas. Qaysi holatda qaysi usullarni ishlatish va uni samarador ravishda amalga oshirishni bilish ham katta ahamiyatga ega. Bilimli gigital-analitik metrikalar tizimini qurishni, ko’rsatgichlarni baholashni bilishi, foydalanuvchilarning intilishlarinini tushunishi, olingan ma’lumotlarni birlashtirish va interpretatsiya qilishini eplay olishi, mahsulotga foydalanuvchilar nuqtai-nazaridan qaray olishi, gipotezalar yarata olishi, ilmiy izlanishlar va testlashtirishni amalga oshira olishi hamda olingan ma’lumotlar asosida o’z ishini isbotlay olishi kerak. Digital-analitikaning usullaridan foydalanishi internet marketolog ham, rahbariyat ham bilishi lozim. Rahbar uchun interaktiv dashboard yaratib, uning kundalik hisobotlarni tekshira olishiga imkon yaratish kerak. Rahbariyat bunday ma’lumotlar nima uchun kerakligini tushunishi katta ahamiyatga ega bo’ladi. Huddi shuning uchun ham digital-analitika kurslariga katta, o’rta va kichik biznes mutasaddilari kelib, kompaniyalaridagi jarayonlarni tahlil qila olish va internet-marketologga mustaqil ravishda masalalar qo’yishni o’rganadilar. Digital-analitikani mustaqil ravishda o’rganish va bu sohada tajriba orttirish uchun kompaniyadagi amaliy ish jarayoni talab qilinadi. Bir qancha muvaffaqiyatlar va muvaffaqiyatsizliklardan so’ng, tajribangiz asta-sekin orta boradi. Agarda tanishlaringizning saytlari bo’lsa, ulardan o’z yordamingizni ayamang va ma’lumotlarni tahlil qilgan xolda saytni va u bilan bog’liq biznes jarayonini optimallashtirish uchun o’z takliflaringizni ishlab chiqing. Ushbu saytga analitikani tadbiq qilish uchun nima qilish kerakligini aniqlab, bu ishning rejasini tuzishingiz ham foydadan holi bo’lmaydi. Analitika orqali olingan ma’lumotlar asosida qanday masalalarni yechish kerakligini xam fikrlab ko’ring. Agarda texnik masalalar bo’yicha savollar tug’ilsa, Google
Toshkent Moliya instituti
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva
Analitics forumlariga yoki Yandex Metrika klublariga murojaat qilishingiz mumkin. Birinchi nartaning o’zidayoq muvaffaqiyatga erishishingiz murakkabroq, ammo keyinchalik, tajribangiz ortgan sari muvaffaqiyatingiz ham orta boradi. Bu borada quida bir qancha maslahatlarni keltira olamiz:
 Bu ishni o’rgata oladiganbir ustozni toping – bu soha bo’yicha expert yoki savollar berish va gipotezalarni tekshirib ko’rish mumkin bo’lagan Facebook dagi guruh bolishi ham mumkin.
 Digital-analitika bo’yicha o’z bilmlaringizning yangiligini tekshrib turing – chunki bu soha tez sur’atlar bilan rivojlanmoqda, unda yangi tendentsiyalar paydo bo’lmoqda tizimlarning uskunalari o’zgarmoqda. Xatto oldingi yil vebinarlari kitoblardan o’rganish ham foydasiz – chunki ular ham allaqachon eskirib qolgan. Agarda o’qituvchilar ishlab turgan professionallar bo’lishsa, ulardan yangi ma’lumotlar olish mumkin bo’ladi.
 O’zingiz uchun qandaydir bir stimul tanlab oling – bu masalan, chet elga stajirovka, mansabingizning ko’tarilishi yoki yangi loyiha ustida ishlash bo’lishi mumkin. Bilimlarning sizga nima uchun kerakligini bilish ham uni yaxshi o’zlashtirishga imkon beradi.
 Guruhlarda ta’lim olishga intiling – biror bir soha bo’yicha hamfikrlarni topa olish to’laqonli bilim olish uchun yordamberishi mumkin. Komandada ishlash juda qiziq va samarador bo’ladi. Guruhda har doim ishga juda qiziqqan va boshqalarni motivatsiya qiladigan bir yetakchi inson - (drayver) bo’ladi. Giruh ishtirokchilari nafaqat o’qituvchi bilab, balki o’qituvchi bilan ham ma’lumot almashinadilar.
Endi kar’era bo’yicha harakatlanish uchun digital-analitik o’z bilimlarini qanday qilib ishlata olishi mumkinligini ko’rib chiqamiz. Masalan, siz tegishli kursda o’qib, yangi bilimlarni egalladingiz va sertifikat oldingiz. Rahbar bilan uchrashing va misollar vositasida unga nimaga o’rganganligingizni taqdimot qilib bering. Sizning fikringizcha kompaniyada nimalarga e’tiborni qaratish lozim, nimalarni tekshirib ko’rish kerak va nimalarni optimallashtirish mumkinligini tushuntiring. Kompaniya biznesining asosiy masalalaridan kelib chiqqan xolda
Toshkent Moliya instituti
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva
konkret reja taklif qiling. Masalan, foydalanuvchilarning kompaniya saytini tark etishlari sabablarni tushunishga harakat qiling va bu borada gipotezalar o’ylab toping va ularni tekshirib ko’ring. Agarda buning sabablarini topa olsangiz, uni tezkorlik bilan hayotga tadbiq qiling. Bu ishlarning barchasini tizimni ishlab chiqqanlarni minimal ravishda jalb qilgan holda amalga oshirish mumkinligini rahbariyatga yetkazing. Agar sizning rejangizdan real foyda olish mumkinligini tushuntira olsangiz, har qanday rahbar sizning takliflaringizni hisobga olishga majbur bo’ladi. Bunday kurslardan birini quyidagi saytdan topishingiz mumkin: