1.Barcha tog‗ tizmalari (Farg‗ona tizmasidan tashqari) kenglik bo‗ylab
cho‗zilgan; 2. Ko‗pgina tog‗ tizmalari yelpig‗ichsimon (virgatsiya) shakl hosil
qiladi; 3.G‗arbga tomon cho‗zilgan barcha tog‗ tizmalarining (absolyut) mutlaq
balandligi shu yo‗nalishda pasayib borib, orografik jihatdan aniq ifodalanib
turuvchi tog‗ massivlarini hosil qiladi; 4.Barcha tog‗ tizmalari assimmetrik
katta yonbag‗rga ega; 5.Ko‗pgina tog‗ orasidagi cho‗kmalar va daryo vodiylari
kenglik bo‗ylab cho‗zilgan; 6.Pomir tog‗ massivi ikkita katta orografik qismga
bo‗linadi: G‗arbiy va Sharqiy; 7.Tyanshan orografik jihatdan to‗rtta qismga
bo‗linadi; ularning har biriga tog‗ va cho‗kmalarning ma‘lum holati va
munosabati xosdir.
Tyanshan tog‗ massivida quyidagi orografik elementlar ajratiladi: Shimoliy Tyanshan: kenglik bo‗ylab cho‗zilgan Teres Olotovi, Kungey Olotovi, Qirg‗iz
tizmasi. Ichki Tyanshan: Shimoliy Tyanshandan janubda joylashgan. G‗arbiy Tyanshan: g‗arbda Sirdaryo, janubda Farg‗ona botig‗i bilan chegaralanib,
asosan Chotqol, Ugom, Pskom va Qorajontov tizmalaridan iborat.
Janubiy Tyanshan: Oloy tog‗ tizmasining tizmalari (Turkiston,
Zarafshon, Hisor)dan tuzilgan. Ammo Janubiy Tyanshanga bu hududlarni
kiritish ko‗pgina munozaralarga ega.
Pomir («Dunyo tomi») uchta orografik qismga bo‗linadi: 1.Pomir-Oloy
(Oloy orti va Petr birinchi (Perviy), va Tojik cho‗kmasi (dipressiyasi); 2. Badaxshon tog‗lari; 3. Sharqiy Pomir.
Kopettog‗ tog‗lari - O‗rta Osiyo hududidagi eng chekka tog‗ tizimi bo‗lib,
uchta orografik qismdan iborat: 1.Markaziy Kopettog‗; 2.G‗arbiy Kopettog‗; 3. Janubi-Sharqiy Kopettog‗.
Turon tekisligining umumiy qiyaligi shimol va shimoliy-g‗arbiy tomonga
yo‗nalgan bo‗lib, quyidagi orografik elementlardan iborat: 1. Past tog‗lar
(Muruntov, Quljuqtov, Bukantov); 2.Cho‗kmalar (Mingbuloq, Qoraxotin,
Oyoqog‗itma va boshqalar); 3.Qadimgi o‗zanlar; 4. Ustyurt platosi.
