Samarqand davlat universiteti psixologiya va ijtimoiy fanlar fakulteti ijtimoiy fanlar kafedrasi

4. Inklyuziv ta’lim tamoyillari.

Inklyuziv ta’lim tizimiga maxsus yordamga muhtoj bolalarni viloyat (shahar, tuman) xalq ta’limi bo’limlari tomonidan gibbiy-psixologo-pedagogik komissiyaning "Respublika, viloyat, suman tibbiy- psixologo-pedagogik komissiyalar to’g’risida"gi Iizom asosida qabul qilinadi.
Inklyuziv ta’lim muassasasida alohida ehtiyoji bo’lgan bolalar ta’limi belgilangan tartibda o’quv rejalar, korreksion dmsturlar asosida maxsus metodlar va vositalarni qo’llagan holda amalga oshiriladi. Inklyuziv ta’lim joriy qilingan maktablarda (muassasalarda) ta’lim jarayonida umumdidaktik


tamoyillar bilan bir qatorda quyidagi maxsus tamoyillarga ham amal qilinishi kerak:
- ta’limning korreksion yo’naltirilganligi;
- nuqsonini aniqlash, ta’lim berishda kompleks (klinik-
genetik, neyrofiziologik, psixologo-pedagogik) yondashish;
- nuqsonni erta aniqlab, tibbiy-psixologik jihatdan
korreksiyalash;
- umumiy o’rta ma’lumot berish va kasbga yo’naltirish
vositasida ijtimoiy hayotga tayyorlash va moslashtirish;

• 
  differensial va alohida yondashish;
  
• 
  ta’limnning uzluksizligini ta’minlash kabilar. Umumta’lim tizimida inkltoziv ta’limni joriy qilishda
  

muassasa hodimlarining ish vazifalarida ham ko’zga ko’rinarli darajada islohotlar amalga oshirilishi kerak.
5. Inklyuziv ta’limda mutaxassislar faoliyati
Maxsus ehtiyojli bolalarni umumta’lim tizimida o’qitish o’qituvchilardan ikki karra mas’uliyat bilan ishlashni talab etadi. Shuning uchun ham oliy pedagogik ma’lumotli va malaka oshirish kurslarini o’tab inklyuziv ta’lim pedagogik kvalifikasiyasini olgan o’qituvchilargina inklyuziv sinf o’qituvchisi etib tayinlanishi mumkin. Inklyuziv sinf o’qituvchisi umumiy o’rta ta’lim muassasa Ustavida belgilangan vazifalar bilan bir qatorda:

• 
  tarbiyalanuvchilarning jismoniy va ruhiy rivojlanishini korreksiyalash va me’yorga keltirish ishlarini olib boradi;
  
• 
  bolalarning faolligini, ta’lim samaradorligini oshiruvchi
  

metodlarni qo’llaydi;
- bolaning diqqat-e’tibori, xotirasi, kuzatuvchanlik,
sinchkovlik va boshqa qobiliyatlarini tarbiyalaydi;
- bolaning o’z-o’zini nazorat qilish malakalarini, bolalarning
bilishga doir qiziqishlarini va qobiliyatini rivojlantiradi.
Inklyuziv ta’lim jarayonida muassasa tarbiyachisi ham alohida o’rin egallaydi. Tarbiyachi ish faoliyatini tashkil etishda o’qituvchi-defektologlar, ota-onalar va boshqa mutaxassislar bilan hamkorlikda sog’lom va alohida ehtiyojli bolalar bilan olib boriladigan mashg’ulotlarni rejalashtirishi.
Hamda shu asosida olib borishi kerak. Shuningdek, tarbiyachi alohida ehtiyojli bolani oilada tarbiyalash masalasida ota-onalarga va qonuniy vakillarga metodik yordam ko’rsatadi, kerakli ish hujjatlarini yuritadi.
Inklyuziv ta’lim joriy qilingan muassasada albatta
psixolog faoliyat yuritishi lozim.