Samarqand iqtisodiyot va servis instituti r. S. Amriddinova, N. E. Ibadullayev, G. R. Tursunova, O. I. Tuxliyev

Ekskursantlarningavtobusgaqaytishi.
Ekskursantlarningavtobustomonharakat
lanishinigidboshqaradi 
vaeshikningo‘ngtomonidaturibularnibildirmaysanaydi. 
Ekskursantlarning 
hammasiyig‘ilganigaishonchhosilqilganidanso‘ng, 
avtobusgachiqib,harakatlanishuchunhaydovchigaishora beradi.Avtobusdao‘z joyini 
egallab bo‘lgan ekskursantlarnisanabo‘tirishning hojati yo‘q. 
Gidningo‘rni.
Gid 
avtobusdashundayjoyniegallashilozimki, 
hikoya 
qilinayotgan ob’ektlarunga yaxshi ko‘rinibtursin.Qoidaga muvofiq haydovchining 
yonidagi 
maxsus 
o‘rindiqgid 
uchun 
mo‘ljallangandir.Avtobusharakativaqtidagidningtikturishi(ekskursantlarning 
ham)xavfsizlikyuzasidan mumkin emas. 
Piyodaharakatlanadigan ekskursiya xizmatida gid ob’ektga nisbatan yonbosh 
turishi maqsadga muvofiqdir, chunki qarshisida turgan ob’ektni ko‘rib tahlil qiladi 
va o‘z taassurotlarini hikoya qiladi. Avtobusli ekskursiya xizmatidagid 
ekskursantlargaorqasi 
bilano‘tirib, 
oynadanko‘rinayotganyokiko‘rinishikutilayotgan ob’ektlarni hikoya qiladi. 
Ekskursiya 
xizmatidavaqtnito‘g‘ritaqsimlash.
Metodik 
ishlanmalardaharbirmavzuostilarni yoritib berishga sarflanadigan vaqt aniq 
ko‘rsatiladi. Buyerdabarcha masalalar - ob’ektlarniko‘rsatish, gidninghikoyasi, 
ob’ektbo‘ylabharakati va keyingi marshrutbo‘ylab harakatiinobatga olinadi. Vaqtni 
taqsimlay olish ko‘nikmasiga gidbirdaniga erishmaydi. Buninguchunu 
qo‘lsoatibilanob’ektlardamashq 
qilishi 
talab 
qilinadi.Mantiqiyo‘tishlarda, 
mavzuostilarniochish 
va 
asosiysavollargavaqtni 
to‘g‘ri 
taqsimlashni 
o‘rganishlozim. 
Ba’zidaekskursiyavaqti 
gidgabog‘liqbo‘lmagansabablar 
bilanqisqaradi. 
Bungaekskursantlarninguzoq 
yig‘ilishi, 
turistlar 
nonushtasiningo‘zvaqtidaberilmasligi, ko‘chalardagi tirbandlikkabi holatlar sabab 
bo‘lishi mumkin. Vaziyatni o‘nglash uchun gid mavzuni yoritishga ajratilgan 

---

143 
vaqtni qisqartirishga majbur bo‘ladi. Qisqartirganda ham asosiy ma’lumotlar 
saqlanib, muhim bo‘lmaganlari olib tashlanishi maqsadlidir. Bunday holatlarga 
ham gid oldindan tayyor turishi lozim.