Sayali sadiqova



Yüklə 3,57 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə199/208
tarix25.12.2023
ölçüsü3,57 Mb.
#194908
1   ...   195   196   197   198   199   200   201   202   ...   208
Mohsun N - Sayali S Azerbaycan edebi dili son (2)

 
psixik,
 
anarchism – anarxizm, anarchy – 
anarxiya, charisma – xarizma, chronic – xronik, chorus – xor,
archaeology – arxeologiya, malachite – malaxit və s. Yunan – 
latın mənşəli bəzi terminlərdə f səsinin ph hərf kombinasiyası ilə 
verilməsi ənənəsi də transliterasiyada qeyri – adekvatlıq yaradır: 
philosophy – filosofiya, phone – fon (telephone 

telefon), biosp-
here – biosfer, geography – coğrafiya, autograph – avtoqraf, ca-
cophony – kakofoniya
1
, hieroglyph – heroqraf, emphasis – em-
faza, atmosphere – atmosfer və s. 
Leksik alınmaların xarici forması ilə bağlı uyğunluq və ya 
uyğunsuzluq məsələlərini araşdırarkən alınmaların variant fərq-
liliyi və həmin fərqliliklərin transliterasiya, transkripsiya müx-
təliflikləri müstəvisində məsələsinə də diqqət yetirmək lazımdır. 
Onu da qeyd edək ki, rus dilinin Azərbaycan dilinə təsir imkan-
larının güclü olması dilimiz tərəfindən mənimsənilən Avropa 
mənşəli terminlərin orijinal formadan fərqli şəkildə mənimsənil-
məsinə, ifadə edilməsinə imkan yaradır. Bu da öz növbəsində in-
gilis dilindəki birbaşa mənbə dildən mənimsəmələrdən fərqliliyi 
təmin edirdi. Bir sıra hallarda, etimoloji dublet fərqliliklərində 
yazılış və səslənmə fərqinə istinad edilməsi maraqlı paralelliklə-
rin yaranmasına gətirib çıxarır. Sonuncu məqamla bağlı onu de-
yək ki, alınma prosesində transkripsiya və ya transliterasiya ami-
lindən çıxış edilməsi Azərbaycan və ingilis dilləri arasındakı 
1
Kakofoniya sözünün derivatı olan “kakofonizm” sözü bir dilçilik termini 
olub “ifrat vulqar söz” anlamını ifadə edir.


384 
müvazilik faktlarındakı bəzi fonomorfoloji müxtəlifliklərin mən-
bəyi hesab edilə bilər. İstənilən ədəbi dildə bu iki mənimsəmə 
növü arasındakı balansın müəyyən edildiyi dövrə qədər eyni 
alınma söz fərqli variantlarda mənimsənilir. Məsələn, KİV-in di-
lində, eləcə də elmi ədəbiyyatlarda fleş sözünün həm

Yüklə 3,57 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   195   196   197   198   199   200   201   202   ...   208




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin