Scientific progress volume ǀ issue ǀ

Halqa topologiyasi 
 
Server 
Mijoz n 
Mijoz 2 
Micrasoft Token Ring tarmogi (Yulduz 
shaklli xalqa topologiyasi) 
Сервер 
Мижоз 1 
 
 
Мижоз 2 
Мижоз n 
 
 
To’plovchi
(Концентратор, 
multi station 
access Unit) 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3 ǀ ISSUE 5 ǀ 2022 
ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) 
Passport: 
http://sjifactor.com/passport.php?id=22257
  
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 173
Lan topologiyasi. ("Vse-So-Vsemi") 
Uzatish tizimi asosiy polosali (arzon, lekin turfa muhit bilan ishlamaydi) yo keng 
polosali (qimmat, ammo turfa muhit bilan ishlaydi) bo’lishi mumkin. 
Uzatish muhiti sifatida metall simli (juft o’rama simli kabel, koaksial kabel ) va 
shaffof tolali kabel yoki, simsiz muhit (radio va Aloqa muhiti – efir) dan foydalaniladi. 
Juft o’rama mis simli ekransiz kabel eng arzon bo’lib past o’tkaza olish tezligi 1--100 
Mbit/s bilan xarakterlansa, shaffof tolali kabel eng qimmat bo’lib, eng yuqori o’tkazish 
tezligi (103 Mbit/s)ga va signal uzatish bo’yicha eng yaxshi sifatga ega. Ethernet 
texnologiyasida Yulduz topologiyasi tanlanganda ko’pincha arzon yechim sifatida 
ekranlanmagan yo ekranlangan (bu ekranlanmaganga nisbatan ikki marta qimmatga 
tushadi) juft urama simli kabeldan, Yo’lak topologiyasidan foydalanilganda koaksial 
kabeldan ko’proq foydalaniladi. 
Bog`lanib olish tizimi signalni effektiv va aniq jo’natib va qabul qilib olish 
jarayonlarining tartibini belgilaydi. Buning uchun paket kommutatsiyasidan 
foydalanuvchi uzatish liniyasining bo’shashini kutishga va ramz (token) signali orqali 
navbat berishga (Token Ring texnologiyasidagi kabi) yoki kanallar kommutatsiyasiga 
asoslangan – vaqt bo’yicha ajratib kanallar sonini ko’paytirish usullari qo’llaniladi. 
Oxirgi xolda kanalni boshqaruvchi qurilmaga so’rov orqali bo’sh kanal so’rab olinib 
undan foydalaniladi. Bu usul TDMA tizimi bo’lib, 460 Mbit/s tezlikka erishish 
imkonini beradi. Lekin bu usuldan foydalanish arzon ham emas, juda kimmat ham 
emas. 
Aloqa qismi. 
Intranetning o’lchamlarini Web- serverga baravariga ulanishi kutilgan mijozlar 
soni va Aloqa kanallarining axborot o’tkaza olish kobiliyati belgilaydi. Yuridik shaxs 
xududi katta bo’lsa Intranet bir necha LAN segmentlarini yagona LAN ga yoki birnecha 
LAN larni WANga birlashtirish orqali shakllantiriladi. Bu xollarda LAN segmentlari va 
LAN larni bog’lovchi Aloqa kanallari takrorlovchi (repitor)lar, ko’prik (bridg)lar, 
marshrutlovchi router)lar va shlyuz (gateway)lar orqali bir-birlari bilan ulanadilar.