Səh. 2-də Səh. 8-də Səh. 5-də Səh. 10-da İbrahimxəlil r e g I



Yüklə 2,62 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/6
tarix31.01.2017
ölçüsü2,62 Mb.
#7260
1   2   3   4   5   6
Partiarxı II İlya ABŞ-da 

eynicinslilərlə bağlı qəbul edilən 

qərara münasibət bildirdi  

Bütün  Gürcüstanın 

Katolikos-Partiarxı 

II İlya Amerika  Bir-

ləşmiş  Ştatlarında 

Ali  Məhkəmənin 

eynicinslilərin  niga-

hının  qanuniləşdiril-

məsini  böyük  səhv 

adlandırıb.  Bu  haq-

da patriarx “Müqəddəs üçlük” kilsəsində bazar moizəsi 

zamanı  danışıb.  Onun  sözlərinə  görə,  insan  nəyin  pis 

və qəbuledilməz, nəyin yaxşı və qəbuledilən olduğunu 

ayıra bilməlidir.

II  İlya:  “Amerika  Birləşmiş  Ştatlarının  bütün  ştat-

larında eynicinsli insanların evlənməsinə icazə verildiyi-

ni mətbuat vasitəsi ilə bildik. Bu böyük səhvdir və bunu 

amerikalıların  özləri,  ruhanilər  deyirlər.  Biz  də  bunu 

təsdiq edir və deyirik ki, bu, böyük səhvdir.”

“Dinamo”-“Qəbələ” matçına 

azarkeşlər məhdud sayda 

buraxılacaq 

Gürcüstanın  məşhur  futbol  komandası  olan  Tbilisinin 

“Dinamo”su UEFA-nın Avropa Liqasının birinci təsnifat 

mərhələsində  Azərbaycanın  “Qəbələ”  komandası  ilə 

görüşəcək.  “Dinamo”-“Qəbələ”  matçı  iyulun  2-si,  saat 

20:00-da  Tbilisinin  “Dinamo  Arena”  stadionunda  baş 

tutacaq. Biletlər matçın başlamasından bir gün əvvəl “Di-

namo Arena” stadionunun kassalarında 5 lariyə satılacaq. 

Stadionda aparılan yenidənqurma işləri ilə əlaqədar azar-

keşlər məhdud sayda iştirak edə biləcəklər.



Marneulidə "2015-2020-ci illər üçün Vətəndaş Bərabərliyi və 

İnteqrasiya Strategiyası" sənədinin  təqdimatı keçirilib

1868  —  Səmərqənd  Rusiya  impe-

riyasına birləşdi.



1894  —  Londonda  məşhur  körpü 

Tauer Bric açılmışdır.



1894  —  Koreya  Çindən  öz  müs-

təqilliyini elan etdi.



1941  —  İkinci  Dünya  Müharibəsi: 

Almaniya  Ukrayna  şəhəri  Lvovu  iş-

ğal edir.

1960  —  Konqo  Belçikadan  müs-

təqilliyini elan edir.



1964  —  İlk  dəfə  olaraq  ayın  ya-

xından  şəkilini  əldə  etmək  mümkün 

olmuşdur.

Nizami Saraclı - 65

№09 (184) 30.06.2015

5

Dünya

№09 (184) 30.06.2015

4

Bakı-2015”in məşəli bu 

ölkəyə verildi

“Bakı  –  2015”in  Təşkilat  Komitəsi  Avropa  Oyunlarının 

məşəlini Olimpiya çempionu Dmitri Dovqalenokun başçılıq 

etdiyi Belarus nümayəndə heyətinə təqdim edib. 

Bu  barədə  Azərtac 

Belarus  Milli  Olim-

piya  Komitəsinin 

(MOK) rəsmi saytına 

istinadla xəbər verir. 

Məşəl  Belarus 

MOK-un  mənzil-qə-

rargahının  muzey 

ekspozisiyasında  nü-

mayiş etdiriləcək.

Avropa Oyunlarının məşəlinin dizaynı ənənəvi Azərbaycan 

döymə  üsulunun  tətbiqi  ilə  hazırlanıb.  Məşəlin  660  milli-

metr hündürlüyündə gövdəsi "Bakı – 2015"in brendini – nar 

ağacını xatırladır.



Səfir: Əfqanıstan Bakı-Tbilisi-

Qars layihəsinə qoşula bilər

Əfqanıstan  Türkmənistan  vasitəsilə  Bakı-Tbilisi-Qars  dəmiryolu 

layihəsinə  qoşula  bilər.  Bu  barədə  Trend-ə  Əfqanıstanın  Azər-

baycandakı səfiri Məhəmməd Taqi Xəlili deyib.

Səfir  bildirib  ki,  Azərbaycan  bu  layihənin  reallaşdırılmasında 

əhəmiyyətli rol oynayır: “Bu, Əfqanıstandan idxal və ixrac üçün ən 

qısa və rahat yoldur”.

M.T.Xəlili qeyd edib ki, Azərbaycan və Əfqanıstan arasında əlaqələr 

sürətlə inkişaf edir və iki ölkə arasında əməkdaşlıq perspektivləri çox 

şey vəd edir: “Bakıda Əfqanıstan səfirliyinin 2012-ci ildə açılmasına 

baxmayaraq, xalqlarımızın oxşar cəhətləri sayəsində Azərbaycan və 

Əfqanıstan arasında əməkdaşlıq yüksək sürətlə inkişaf edir”.

Diplomatın  sözlərinə  görə,  Əfqanıstan Azərbaycandan  investisiya-

ların  cəlb  edilməsində  maraqlıdır:  “Düşünürəm  ki,  Əfqanıstan  və 

Azərbaycan  arasındakı  iqtisadiyyat  sahəsində  uğurlu  əməkdaşlıq 

inkişaf edəcək. Tərəflər tez-tez qarşılıqlı səfərlər edirlər. Bu ilin fevral 

ayında Azərbaycanın iqtisadiyyat və sənaye naziri Şahin Mustafayev 

ilk dəfə Əfqanıstanda oldu”.

Əfqanıstanda  fəaliyyət 

göstərən xarici şirkətlərin 

təhlükəsizlik  məsələsinə 

şərh verən səfir qeyd edib 

ki,  hökumət  bu  şirkətlə-

rin  təhlükəsizliyini  tə-

min  etmək  üçün  əlindən 

gələni  edir:  “Hazırda 

Əfqanıstanda  çoxlu  xa-

rici  şirkət  işləyir.  Hö-

kumət  şirkətlərin  və 

şirkət  əməkdaşlarının 

təhlükəsizliyini  təmin 

etmək üçün hər şey edir. 

Müəyyən  çətinliklərə 

baxmayaraq,  Əfqanıstan  hökuməti  bu  tapşırığın  öhdəsindən  yaxşı 

gəlir”.


Türkmənistan-Əfqanıstan-Pakistan-Hindistan  qaz  xəttinin  tikinti 

layihəsinin reallaşdırılmasında irəliləyişlərlə bağlı sualı cavablandıran 

M.T.Xəlili  deyib  ki,  layihənin  2020-ci  ildə  həyata  keçiriləcəyi 

gözlənilir:  “Bu  layihənin  reallaşdırılması  məsələsində  çox  şey 

təhlükəsizlikdən asılıdır. Hazırda layihənin reallaşdırılmasında müsbət 

irəliləyişlər var”.



Pakistanda istidən 

ölənlərin sayı 1400-ü keçdi

Pakistanda davam edən isti havalar 1400 nəfərin həyatına 

son qoyub.

“Dawn”  qəzeti  xəbər 

verir  ki,  ölkədə  son  3 

gündə havanın hərarəti 50 

dərəcəyə kimi yüksəlib.

Ən  acınacaqlı  vəziyyət 

ölkənin  Sind  vilayətində 

müşahidə olunur.

Təkcə  ötən  gün  Karaçi-

də  günvurma  diaqnozu 

ilə 500 nəfər xəstəxanaya 

yerləşdirilib. İstilər ümumilikdə isə 6 min nəfərə ziyan vu-

rub.

İsti  havanın  Ramazan  ayına  təsadüf  etməsi  və  insanların 



çoxunun oruclu olması da itkilərin sayına təsir edib. 

İstidən  ölənlərin  çoxu  az  gəlirli  və  çörək  pulu  qazanmaq 

üçün gün altında işləməyə məcbur olan insanlardır.

Rusiya ilə ABŞ 

kosmosu da bölüşdürdü

Rusiya  üçün  prioritet  Ay,  ABŞ  üçün  isə 

Marsdır.

Rusiyanın  federal  kosmik  agentliyi  "Ros-

kosmos"un  rəhbəri  İqor  Komarov  kosmosun 

araşdırılması  haqqında  maraqlı  açıqlamalar  ve-

rib. 

O,  14-15  il  sonra  Rusiyanın  Ayı  araşdırmaq 



üçün pilotlar göndərəcəyini deyib. Komarov ko-

smosun  araşdırılması  sahəsində  ABŞ-la  əmək-

daşlığın mümkün olduğunu da bildirib.

"NASA  üçün  prioritet  Marsdır.  Biz  isə  öz 

növbəmizdə  Ayı  özümüzə  prioritet  seçmişik. 

Ona  görə  də  biz  iki  ölkə  olaraq  bu  proqram 

üzərində birgə işləyə və bir-birimizi əla tamam-

laya bilərik", - deyə Roskosmosun rəhbəri qeyd 

edib. 

Onun sözlərinə görə, kosmik sahədə araşdırmalar 



Rusiya  ilə  ABŞ  arasında  əməkdaşlıq  üçün  əla 

örnək ola bilərdi. Çünki bunun siyasətlə heç bir 

əlaqəsi yoxdur. Onun fikrincə, "qlobal layihələri 

birlikdə  reallaşdırmaq  daha  yaxşıdır".  Çünki 

buna daha az investisiya xərclənsə də, hamı üçün 

daha çox fayda verir.

İqor  Komarov  Rusiyaya  qarşı  tətbiq  edilən 

sanksiyaların  Beynəlxalq  Kosmik  Stansiyanın 

işinə  təsir  etmədiyini  də  deyib.  "Bununla  belə, 

Rusiya  birgə  fəaliyyət  göstərmək  üçün  BRİCS 

ölkələri  (Braziliya,  Rusiya,  Hindistan,  Çin  və 

Cənubi Afrika) arasında da partnyor axtarır".



Yevqeni Primakov 

dünyasını dəyişdi

Rusiyanın  keçmiş  baş  naziri  Yevqeni  Primakov  85  yaşında 

dünyasını  dəyişdi.  Rusiya  mediasının  bildirdiyinə  görə,  son 

günlər  Primakovun 

səhhətində  ciddi  prob-

lemlər  olub.  Rus  dip-

lomat, dövlət və siyasi 

xadim Yevqeni Primak-

ov 1996-1998-ci illərdə 

Rusiyanın  xarici  işlər 

naziri,  1998-1999-cu 

illərdə isə Rusiya Federasiyasının baş naziri olub. Siyasətdən 

uzaqlaşandan  sonra  Primakov  elmi  işlə  məşğul  olmağa 

başlamışdı.



Almaniyada hicab sərbəst oldu

Almaniyanın ən böyük əyalətlərindən olan Şimali Reyn-Vestfaliyada hicab qadağası ləğv olunub.

Verilən məlumata görə, əyalət parlamenti məktəblərdə qadın müəl-

limlərin hicab geyinə biləcəyinə qərar verib. Bildirilir ki, qadağanın 

ləğv  olunması  üçün  parlamentdə  keçirilən  səsvermədə  Sosial  De-

mokrat, Yaşıllar, “Piratlar” partiyası ilə Xristian Demokratlar birliyi 

lehinə,  Liberal  Azad  Demokratiya  partiyası  əleyhinə  səs  verib.  Bu 

qərardan sonra müəllimlər ölkənin ən çox əhalisi olan və ən böyük 

əyalətində hicabla dərslərə girə biləcəklər.

Qeyd edək ki, Şimali Reyn-Vestfaliya əyalətində bir milyona yaxın 

türk  miqrant  yaşayır.  Federal  Konstitusiya  məhkəməsinin  keçən 

ilin  mart  ayında  məktəblərdə  hicab  qadağasını  prinspial  olaraq 

yasaqlamasından sonra əyalət parlamenti hicabın sərbəst olması üçün 

işə başlamışdı. Ölkədə hicab qadağasını ləğv edən ilk əyalət isə Bre-

men olub.



Yunanıstanda banklar 

bağlanır

Yunanıstanın maliyyə nazirliyi ölkə banklarının fəaliyyəti ilə 

bağlı bır sıra fövqəladə tədbirlərin həyata keçirilməsini təklif 

edib.

Verilən məlumata görə, bu gündən iyulun 6-dək ölkə bankları 

işləməyəcək.

İyunun  29-dan  bankomatlardan  istifadəyə  qadağa,  sonra  isə 

nağd pulun verilməsinə limit qoyulub.

Həmçinin  banklararası  pul  köçürmələrinə  məhdudiyyətlərin 

qoyulması nəzərdə tutulub. Sahibkarların maliyyə əməliyyatları  

yoxlamadan  keçiri-

ləcək.

Fövqəladə  tədbirlər 



ölkədən  xaricə  mil-

yardlarla  avro  həc-

mində  pul  axını  və 

əhalinin  bankomat-

lardan  kütləvi  şə-

kildə  pul  çıxarması 

ilə bağlıdır.

SOCAR Rumıniyada hər il 10 

yanacaqdoldurma məntəqəsi açacaq

 

Azərbaycan  Dövlət  Neft  Şirkəti 



(SOCAR)  yaxın  2-3  il  ərzində 

Rumıniyada  yanacaqdoldurma 

məntəqələri  (YDM)  şəbəkəsini 

genişləndirmək üçün 50 mln. avro 

investisiya yatıracaq.

"APA-Economics"in  məlumata 

görə,  bunu  SOCAR-ın  sərmayələr 

və  marketinq  üzrə  vitse-preziden-

tinin  müavini  Vitali  Bəylərbəyov 

bildirib.

Onun  sözlərinə  görə,  SOCAR  indiyədək  Rumıniya  iqtisadiyyatına  50 

mln.  avro  yatırıb:  "Hazırda  SOCAR  brendi  altına  Rumıniyada  32  ədəd 

YDM fəaliyyət göstərir. Bu ilin sonuna qədər Rumıniyada daha 3-4 YDM 

açacağıq. Gələn il ərzində isə daha 10 ədəd YDM-in açılması nəzərdə tutu-

lur. Bu tendensiyanı 3-4 il müddətində davam etdirəcəyik. Bununla da, hər il 

ümumilikdə 10 YDM fəaliyyətə başlayacaq".

SOCAR rəsmisi qeyd edib ki, şirkət yerli bazarda böyük oyunçuya çevrilmək 

niyyətində deyil, ancaq YDM-in şaxələndirməsini davam etdirəcək.



Nizami Saraclı - 65

№09 (184) 30.06.2015

5

Dünya

№09 (184) 30.06.2015

4

Şairləri susan bir məmləkətdə 

xalq başı hayına qalar əlbəttə...

N.P.Saraclı 

Nizamii Paşa Saraclının hansı ildə doğulduğu-

nu bilmirəm. Ancaq onu bilirəm ki, ilk şeiri on 

üç yaşında qələmə alıb. Və həmin o ilk şeirin 

yazıldığı  il  də  Nizamii  Paşanın  doğulduğu 

ildir.  Şairin  ilk  şeirini  yazdığı  gün  doğma 

kəndi Saraclıya 

şeir  kimi  bir 

işıq  düşdü. 

Əvvəlcə  ata-

baba ocağını, 

sonra  həyət-

bacanı,  sonra 

da  yolu-izi, 

kənd  ortalığını 

–  Dağdağanın 

dibini  işıqlat-

dı, orta məktəb 

pəncərəsində 

bərq  vurdu, 

şagirdlərin,  müəllimlərin  könlünü  aydınlatdı, 

dodaqlarında təbəssümə döndü... Az sonra bu 

işıq  bütün  Börcala  –  Borçalını  bürüdü,  qurd 

gözünün  parıltısı  kimi  dərvişlər,  elat  köçləri 

görmüş  dağ-aran  yollarına  güzgü  tutan  və 

qaranlıqları  aydınlada-aydınlada  arxasınca 

gələnlərin  göz  görümünü  genəldə-genəldə 

həyata,  yaşayışa,  gün-güzəran  qayğısına  ho-

pub göyərdi, çiçək açdı, bar gətirdi... Bu gün 

Saraclıda  doğan  o  işıqdan  Azərbaycanın  hər 

guşəsinə, Turan dünyasının hər köyünə, kənd-

kəsəyinə bir zərrə düşüb. Şairin səsi hər yanda 

eşidilir, nəfəsi hər yanda duyulur. 

Nizami  Paşaya  dünyamızın  Dəli  Dərvişi 

demişəm. Nəyə görə demişəm, niyə demişəm... 

Bunu  öyrənmək  üçün  şairin  bağrından 

parıltı  kimi,  hayqırtı  kimi  qopan  şeirlərini, 

poemalarını,  dastanlarını  oxuyub  duymaq 

gərəkdir: 

Dostları vurdum dişə, 

tikəni çəkdim şişə

mən bişmişi bişmişə 

qatmadım, Baba Dərviş!   

-Küsmə dünyadan, – dedin, – 

ayıl röyadan, – dedin, – 

rəngdən-boyadan – dedin, – 

məna duy, – Baba Dərviş!

Nə dedin, o da oldu,

 içim bir oda oldu. 

Hər gün bir hikmət doldu 

odama, Baba Dərviş!

Cəmisi üç bənd olan bu şeirin məna tutumu, 

fəlsəfi  siqləti,  lirik-metodik  ahəngi,  drama-

tizmi,  dialoqvari  yivli  inkişafı,  hər  sözün 

yerli-yerində  işlədilərək  oxucuda  qəribə  hiss 

oyatması göz  önündədir.  Şeir  gəraylıdırmı? – 

Yox! Varsağıdırmı? – Yox! Bayatı düzümlü bir 

süjetə xidmət edən nəzm parçasıdırmı? – Yox! 

Bəs bu hansı ölçüyə, hansı qəlibə sığışdırılıb?! 

– Bilmirəm! Bircə onu bilirəm ki, şeirdir. Özü 

də hər birimizin mənəvi zənginliyə doğru can 

atan  içimizdəki  “mənin”  şeiridir,  nəğməsidir, 

əzəli-əbədi nəğməsi... Şairi, şeiri duymayanlar, 

duymaq istəməyənlər şairin və eləcə də, mənim 

nə  demək  istədiyimi  anlamazlar.  Ona  görə 

də  onlar  bu  cür  əsərləri  oxumasalar  yaxşıdır. 

Çünki  oxusalar,  istər-istəməz  unamadıqları 

bir dünyayla qarşılaşacaq, mənfur duyğular ilə 

qara qəlbin burulğanında baş-başa qalacaqlar... 

Paxıllanıb  dıncıxacaqlar,  özlərinə  yer  üzündə 

yer tapa bilməyəcəklər, rahatlıqları pozulacaq, 

dişləri  bağırsaqlarını  kəsəcək...  Mən  isə  bu 

adamların, insan zümrəsinə aid olduqlarından 

, istəmirəm ki, onsuz da qara olan qəlbləri daha 

da qaralsın, şairə qarşı daha da qanıxıb fəsad 

törətmək fikrinə düşsünlər... 

*  *  *

Burda mən Qarabağ uğrunda gedən döyüşlə-



rin  birində,  ön  cəbhədə  düşmənlə  əlbəyaxa 

vuruşmada  olan  şair  haqqında,  polkovnik-

leytenant  Tanrıverdiyevin,  mənim  yanımda 

Müdafiə  Nazirinin  müavinlərindən  birinə 

dediyi  sözləri  xatırlamaq  istəyirəm:  “Cənab 

general,  güllə  böyük-kiçik,  şair-alim  tanımır. 

Nizami  Paşa  bizim  adı  dünyayla  bir  olan, 

xalqa bizdən daha çox gərəkli bir insandır. Onu 

güllə  qabağına  verməklə  nə  qazanırıq?  Xahiş 

edirəm, əmr ver, şairi geri çağırsınlar. Demək 

olmaz,  itirərik,  dünya  bizi  qınayar.  Deyərlər, 

Azərbaycan xalqı gör nə günə qalıb, şairin güllə 

qabağına verir. Burda biz onun özündən yox, 

sözlərindən yararlansaq daha yaxşı olmazmı?”. 

Polkovnik-leytenant  generala  “məruzə”sini 

bitirdikdən sonra şairin bir şeirindən bu bəndi 

əzbər söylədi: 

Biz də bizik, ağır elik,

Çəpik-çevik, çəlik-çilik,

Birləşərək bölük-bölük,

Hu deyin, bəylər, hu deyin! 

Mən  bu  bir  bəndlik  şeir  parçasını  polkov-

nik-leytenantın  dilindən  eşitdikdən  sonra,  bir 

qələm  əhli,  hərbçi-jurnalist  kimi  qürur  hissi 

keçirməklə bərabər, həm də çox qəmləndim və 

nigaran  baxışlarla  Nizami  Paşanın  da  olduğu 

savaş meydanını daha intizarla seyr eləməkdə 

davam etdim... Orda bizdən təxminən dörd ki-

lometrlik məsafədə ailənin yeganə oğlu, dörd 

uşaq atası, dul bir qadının saçının birini ağ, o 

birini  qara  hörüb  böyütdüyü  bir  türk  erkəyi 

–  şair  qardaşım  savaşırdı...  Bəlkə  də  mənim 

ona  dünyanın  Dəli  Dərvişi  deməyim  elə  bur-

dan,  buranın  bu  qanlı-qadalı,  qarma-qarışıq, 

həyat  və  ölüm  qoxulu  abı-havasından,  qeyrət 

və  qürur  dolu,  qorxu-həyəcan  yüklü  döyüş 

bölgəsinin,  heç  bir  qanuna  sığmayan,  mənfur 

müharibə  qaydalarının  məntiqli-məntiqsiz 

məzmunundan irəli gəlirdi... 

*  *  *


Mənim  fikrimcə,  şairin  vətən  uğrunda  özü 

yox, sözləri vuruşmalıdır. Könüllər atlandıran 

bədii  söz  bir  küncə  sıxışdırılmamalı,  söz 

sahibləri  özləri  əldə  silah  vuruşmaq  zorunda 

qalmamalıdırlar.  Ölkənin  və  ordunun  başında 

duranlar  bilməlidirlər  ki,  müharibəni  yalnız 

ruh  yüksəkliyi  daha  çox  olan  tərəf  uda  bilər. 

Bu  isə  səmimi  vətənpərvər  sözü,  xüsusən  də 

ən  çevik  təbliğat  vasitəsi  olan  şeir  və  nəğmə 

ilə  mümkün  olur.  O  ki,  qalmış    Nizami  Paşa 

kimi  söz  adamlarına  onların  özü  bir  əsgər, 

sözləri  isə  bir  ordunu  əvəz  etdiyindən  belə 

şəxslərdən  vətən  gərəyincə  yararlanmalıdır. 

Şairin milli ordumuza ithaf etdiyi “Millətin is-

tiqlal marşı” şeiri on ildən artıqdır ki, yazılıb. 

“Azərbaycan”  qəzetinin  və  “Hərbi  bilik” 

jurnalının birinci səhifələrində dərc edilib. Bu 

şeir qardaş Türkiyənin dövlət himninin mətni 

olan “İstiqlal marşı”ndan heç də geri qalan əsər 

deyil.  Ancaq  gəlin  görək  onu  biz  gərəyincə 

dəyərləndiririkmi? Əsla yox! Şeiri bütünlüklə 

burada vermək imkanı olmadığımızdan yalnız 

bir bəndini xatırladırıq: 

Sönməz sehrini gör haq yaxan çırağımın,

Ayı, yıldızı nur üç rəngli bayrağımın,

Bir bax, nəbzi vurur üstündə torpağımın,

Öndə iki yol var: Qələbə, ya da məzar:

Öncə Vətəndir yurd, sonra övlada məzar! 

Mənim  fikrimcə  belə  əsərləri  orta  məktəb 

dərsliklərinə  salmalıyıq.  Ayrı-ayrı  vaxtlarda 

təkrar-təkrar çap edərək xalq arasında mümkün 

qədər, daha çox yayılmasına nail olmalıyıq. Yetər 

ki,  sovet  dövründən  qalma  bayağı  tərənnüm 

ruhlu şeirlərə gənclərimizin zövqünü korladığı 

dövrlə  səsləşən  həyatda  daha  yaxın  insanlara 

daha məhrəm əsərlərlə üz tutmağımızın vaxtı 

çoxdan  çatıb.  Şairin  vətənpərvərlik  və  döyüş 

ruhunda  yazılmış  dəyərli  şeirləri  yüzlərlədir. 

Ancaq ağzına gücü yetməyən bəzi tənqidçilər 

və  jurnalistlər  cəmiyyətdə  belə  bir  fikir 

formalaşdırmaq  istəyirlər  ki,  guya  şairlərimiz 

“41-45” müharibəsində olduğu qədər indi fəal 

deyillər. Tamamilə yanlış fikirdir! 

*  *  *

Nizai  Paşa  Saraclı  geniş  əhatəli  yaradıcılığa 



malik  ustad  bir  sənətkardır,  məhsuldardır. 

Əsərlərinin  keyfiyyəti,  hər  baxımdan  müa-

sir  oxucunu  qane  etməyə  qadirdir.  Şair  dos-

tumun  yeganə  qüsuru  özünü  təbliğlə  məş-

ğul  olmamasında,  əsərlərinin  öz-özünə  yol 

açacağına arxayın  olmasındadır.  Bu  isə  bəlkə 

də  dövrün,  müəllifdən,  yüksək  maddi  durum 

tələb etməyindən irəli gəlir. Axı indi “para”sız 

heç kim heç kimin kitabını oxumaq istəmir... 

*  *  *


Nizami  Paşanın  yazdıqları  əslində,  sadəcə 

şeir deyil, yüz illər öncə dünyaya səpələnmiş 

gündoğandan  günbatana  at  sürmüş  türklərin 

hayqırtısıdır. Onun şeirlərinə diqqət yetirsələr 

Altayda,  Çində,  Sibiryada...  yarasından  qan 

fışqıran ulu türkün səsi eşidilər: 



Dəmirdağda Qurd ana türkü doğubdu azad,

Əlinə qılınc verib, altına qısraq bir at.

O vaxtdan uçur göydə bir köhlən kişnərtisi,

Bir qılınc parıltısı, bir igid nəriltisi,

Bu azadlıq həsrəti, bu həyat eşqi türkün,

Çıxır, batır yox olur... təkrar doğulur hər gün...

 

Nizami Paşa şeir yazmır, türkün ulu keçmişini 



işıqlandırır,  dünənimizdən,  bu  günümüzdən 

söhbət  açır,  vəhy  şəklində  ayələr,  ilahilər 

söyləyir.  Sanki  diricə  Dədə  Qorquddur, 

Manasdır, Koblandı-Batırdır. 



Bir bax, yapıb getdiyin hər yuvaya 

öz adını yazır düşmən əli, Türk! 

Yetir bunca havalandın havaya,

hoy günüdü, özünə dön, Dəli Türk!..   

Filologiya  elmləri  doktoru  Ş.Vəliyevin 

təbrincə  desək,  “kiçik  köyün  böyük  millət 

şairi”    təpədən  dırnağa,  qandan  iliyə,  qafa-

dan  könüləcən  vətənpərvər  olan  bir  insan,  öz 

doğmaca  türkustanından  oğul-uşaqlı,  nəvə-

nəticəli  yuvası  dağılmış  qartal  misalı,  vətən 

göylərində  cövlan  edir,  bu,  bəlkə  də  onun 

qanadları  yorulanacan  davam  edəcək  və  bizi 

illər, əsrlər boyu nəsil-nəsil, yana-yana qoyub 

bir gün: Salam, torpaq! – deyəcək... Bax, onda 

kimlər  üçünsə  “qızıl  dövr”  adlanan  bu  dövr 

sürəkli qınanacaq... 

Unudulmaalıdır ki, qaranlıq işığın kölgəsidir, 

onu  hər  hansı  bir  kəsərlə  yaralamaq  olmaz. 

Şairin  bir-birindən  sanballı,  bir-birindən 

dəyərli  əsərlərini  damarlarından  saf  ana  südü 

kimi türk qanı axanlardan savayı oxuyan, ox-

umaq  istəyən  yoxdur.  Çünki  bayaq  dediyim 

kimi, oxusalar ürəkləri tab gətirməz, partlayar, 

çilik-çilik olar. Vaxt var idi ki, türklər dünya-

ya  hökmranlıq  edirdilər,  insanlara  din,  dil, 

mədəniyyət, azadlıq, demokratiya daşıyırdılar. 

Türk  əsgərləri  çarıqlarını,  patavalarını  Hind 

okeanında,  Sakit  okeanda  yuyar,  Misir 

ehramlarına at belində tamaşa eyləyər, Zevsin 

Olimpdəki  heykəlini  sığallayar,  Babilistanda 

asma  bağların  kölgəsində  dincələrdilər.  Vaxt 

gələcək ki, bir zaman babaları atla gəzən yerləri 

Nizai  Paşanın  ruhu  şeirləriylə  gəzəcək,  min 

illərin xatirələrini hər addımbaşı, durna sürüsü 

kimi, pırıldada-pırıldada gəzəcək... 

Şair  şeirlərində,  poemalarında  daha  çox 

kişilikdən, mərdlikdən və millətin qeyrətindən 

yazır. Çünki özü, bir şəxsiyyət olaraq, bu kimi 

keyfiyyətlərə  malikdir.  Vətən  dara  düşdüyü 

bir vaxtda hər şeydən, hətta öz nəğmələrindən 

belə  əl  götürüb,  Borçalıdan  gələrək,  silaha 

sarılan  şair  əlbəttə  ki,  millətin  qeyrətli  oğlu, 

Qarapapaqlar  yadigarı  bir  cəngavərdir.  Bütün 

əsərlərində, yurda, el-obaya, soy-kökə bağlılığı 

önə çəkən bu cəngavər qələm əhli hər yerdə, 

hər zaman vətən, millət təəssübkeşi kimi səsini 

ucaldıb və ucaldır: 



Dağları verdik yada, düzlərə səpələndik,

Bu nə əda, nə əda, dağ ikən təpələndik!.. 

Və yaxud da: 



Ayrı-ayrı yeyildik bişsək də bir kürədə,

Hey Uludağ, Uludağ, Osman Qazi nerədə?! 

Şairin səsi hər yanda, bizə elə gəlir ki, Tanrı 

qatında da eşidilir. Ancaq inanırıq ki, onun səsi 

daha çox özündən sonra eşidiləcək. Çünki bu 

gün  səsi  öz  arxasınca  sel  kimi  ilğıyıb  gələn 

Nizami Paşanın, yarın özü dayananda, bu səs 

seli başından aşıb daha sürətlə çağlayacaq... Bu 

isə  şair  şəxsiyyətinin  ucalığından  şəlalə  kimi 

tökülən səs və söz nəhritək təsəvvürə gəlir. 

Əsil dərvişlər Tanrının ən sadiq, ən inanılmış 

və  ən  etibarlı  bəndələrindəndir.  Tanrı  bən-

dələrinə  demək  istədiklərini  Qurani-Kərim 

vasitəsiylə  göndərsə  də,  bu  müqəddəs  kitabı 

oxumayanların  sayı  oxuyanların  sayından 

çox oldu. Odur ki, dərvişlər köməyə gəldilər, 

qapı-qapı  gəzdilər,  məclislərdə,  meydanlarda 

xalq sözünü, haq sözünü danışdılar, düzü-düz, 

əyrini-əyri  qələmə  aldılar.  Xalqı  qəflət  yux-

usundan silkələyib oyatmağa, özünü tapmağa, 

haqqa  tapınmağa,  səslədilər.  Xalq  sözü,  haqq 

sözü deyənə dəli dedilər. Dərviş qiyafəsində el-

el, oba-oba gəzənlər əslində millətin müəllimi 

və  bir  növ  canlı,  özüyeriyən  ensiklopedik 

kitabları idilər. 

Bu gün isə mənim dərviş şair kimi tanıdığım 

və  qələminə  baş  söykədiyim,  and  yeri  bilib, 

sözünün  istisinə  isindiyim  N.P.Mutlutürkün 

kitabları  evləri  dolaşır,  obaları,  mahalları 

gəzir,  ölkə  sərhədlərinin  hüdudları  kənarında 

elçilik  missiyası  yerinə  yetirir...  deməli  öz 

dərvişlik görəvini ləyaqətlə, usanmadan həyata 

keçirdir... 

Bu məqalənin bir qədər qısa variantını “Dünya 

yaxşı adamların çiynində durur” adlı kitabımda 

çap  etdirmişdim.  İndi  bir  az  genişləndirdim. 

Bu  da  on  ildən  artıq  tanıdığım  şair  dostu-

mun  ürəyimdə  tutduğu  yer  kimi  oldu...  Biz 

bu  müddətdə  çox  oturub-durmuşuq,  çörək 

kəsmişik, çay içmişik, hərdən içki məclisləri də 

qurmuşuq. Və bu vaxt ərzində duyğuları bulaq 

kimi  qaynayan,  bu  dünyanın,  bu  yer  üzünün 

dəli dərvişi sayılan, yaşı əllini çoxdan ötsə də 

öz uşaq təmizliyini, öz kənd sadəlövhlüyünü, 

öz  ürək  saflığını  hələ  də  özündə  saxlayan, 

ondan bircə xışma da qara yellərə, azğın rüz-

garlara  verməyən,  16  dəyərli  kitab  müəllifi, 

dörd beynəlxalq mükafat laureatı Gürcüstanın 

“Şöhrət”  ordeninin  kavalerini sən  demə,  mən 

hələ  yaxşı  tanımamışam.  Polkovnik-leytenant 

İsmayıl Həkimlinin Nizami Paşaya həsr etdiyi 

“Atlanış”  şeirini  oxuyandan  sonra  quruyub 

yerimdəcə heykələ döndüm. Özümü bir andaca 

min  illərin  o  tayında  Orta  Asiya  türklərinin 

arasında hiss etdim. Atı qanadlı ulu babalarım 

yaraq-yasaqlı  gəlib  bir-bir  gözüm  önündən 

keçdilər. Şair Nizami Paşayla yan-yana, omuz-

omuza keçdilər. Sağ əlimi gözüm üstünə qoyub 

min  illərin  o  tayından  bu  günümüzə  baxdım. 

Bu  günümüzə  yazığım  gəldi.  Şairi  Haramı 

dağlarında  haramılarla  qılınc  döyüşdürən  bir 

xalqın  bədəsil  oğullarının  künc-bucaqda,  ar-

vad tumanı altda gizlənən nankorlarını seyr et-

dim, üzüldüm, ürəyim ağzıma gəldi... Yaşaran 

gözlərimlə  İsmayıl  bəyin  əksini  gördüm, 

yenidən  onun  hayqırtısını  eşitdim.  General 

Tağı  Əhmədovun  şairin  əmək  cəbhəsindəki 

sücaətindən  söz  açan  könül  çırpıntısını 

ifadə  edən  “müşairə”sini  duydum  və  pro-

fessor  Nizamii  Cəfərovun  Nizami  Paşanın 

yaradıcılığına verdiyi misilsiz dəyərlə təskinlik 

tapdım. Alim qardaşım Ş.Vəliyevin hələ o vax-

tlar  köydə  yaşayan  N.Paşa  haqqında  dediyi 

“kiçik köyün böyük millət şairi” kəlamını bir 

daha  öpüb  göz  üstünə  qoydum.  Sevindim, 

qürurlandım...


Yüklə 2,62 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin