49
əsas ideya mənbəyi olmuşdur. "Qurani-Kərim"də torpaq üzə-
rində mülkiyyət münasibətləri, ticarət, ticarət kapitalının inki-
şafı, qul əməyi, vergi sistemi və onun növlərinə aid qiymətli
fikir və ideyalar xüsusi yer tutmuş, sələm kapitalının inkişafına
hədd qoyulması, sələm faizinin qadağan edilməsi, maddi ne-
mətlərin müsəlman icmasının üzvləri arasında bölüşdürülməsi
üsulu, ədalətli tənzimləmə tədbirləri öz əksini tapmış, ekviva-
lent mal mübadiləsi, pul tədavülü, mübadilə, rəqabət, azadlıq,
ədalət, bərabərlik və s. ifadələr şərh edilmişdir.
Azərbaycan xalqının sosial-iqtisadi fikirlərinin toplandığı
ən zəngin mənbələrindən biri
"Dədə Qorqud" qəhrəmanlıq
dastanıdır.
Son elmi məlumata görə, bu dastan VI-IX əsrlərdə
tam təşəkkül tapmış, ilk dəfə X əsrdə qələmə alınmışdır. "Dədə
Qorqud" abidəsində oğuzların ibtidai dövründən (eramızın III-
IV əsrlərindən) başlamış VI-VIII əsrlərin real hadisələrinə qə-
dər böyük bir dövrün ictimai həyatı, təsərrüfat ukladı təsvir
olunur. "Dədə Qorqud" dastanında oğuz icmalarının iqtisadi
əsası olan icma mülkiyyəti, feodal münasibətləri haqqında ma-
raqlı mülahizələr vardır. Dastanda Azərbaycan oğuzlarının hə-
yatında pulun rolu, feodal rentası elementləri, ticarət rüsumu,
natural, yaxud əmtəə təsərrüfatının üstünlüyü, nemətlərin təkrar
istehsalının genişləndirilməsi, oğuz qəbilələrinin yaşadığı iqti-
sadi və sosial həyat şəraiti, qoyunçuluq, atçılıq, quşçuluq, ov-
çuluq, bunlarla əlaqədar məhsullar haqqında məlumatlar verilir.
Orta əsr Azərbaycan sosial-iqtisadi şəraitini səciyyə-
ləndirən yazılı mənbələr içərisində XI əsrin məşhur tarixi
abidəsi olan
Dostları ilə paylaş: 
