|
Təyini: Şəhərlər assosiasiyası – böyük məkanları əhatə edən ərazi yaranışlarıdır, burada məskənlər arasında əlaqələr intensiv deyil (əhalinin iş və mədəni-məişət məqsədləri ilə hərəkəti üstünlük təşkil edir).
Belə assosiasiyalarda (birləşmələrdə) həmişə dayaq idarəetmə və xidmət məntəqəsi olan şəhər-mərkəz seçilir. Bir qayda olaraq, assosiasiyaların tərkibinə (şəhər-mərkəzin təsir arealına) kiçik şəhərlər və qəsəbələr daxil olur (şək. 44).
Şək.44
Şəhər-mərkəzin inkişafı (bu çox vaxt rayonun inzibati mərkəzidir), mərkəzi baza məntəqəsinin rayon üzrə ayrılmış kiçik məskənlərlə əlaqələri təmin edən nəqliyyat şəbəkəsinin inkişafı baş verir.
Məs.: qərbi Sibirin neft-qaz yataqlarının mənimsənilmiş rayonlarında mobil məskunlaşma sistemi.
Aqlomerasiya - intensiv istehsalat, nəqliyyat və mədəni əlaqələri olan mürəkkəb dinamik sistemdə birləşən, yaşayış məntəqələrinin, əsasən şəhər yerlərinin kompakt (yığcam) toplusudur. Aqlomerasiyaları – monosentrik – yəni bir nüvə ətrafında formalaşan (Moskva, Bakı aqlomerasiyası) və polisentrik – bir neçə nüvə şəhəri ətrafında (Almaniya, RUR baseyni) formalaşan olur.
Iri aqlomerasiyaların bazasında yerli məskunlaşma sistemləri formalaşır ki, onlar üçün yerli sistemlər çərçivəsində “rəqsi” miqrasiyanı təmin edən vahid nəqliyyat sistemi xarakterikdir.
Dostları ilə paylaş: |
