Seminar n 19-asr 2-yarmi — 20-asr boshlarida Oÿrta Osiyo xalqlari madaniyati: Turkistonda fanning rivojlanishi. Ta'lim tizimi. Muhr

nashrlar
Gazetaning asosiy maqsadi jamiyatni yangilash bo‘lib, bu haqda muharrirlar o‘zlarining
birinchi sonida shunday yozgan edilar: “Gazeta “Taraqqiy” deb atalishi bejiz emas,
xalqimizning orqaga ketayotganini ko‘ra olmaymiz. . Biz imkon qadar xalq taraqqiyotining
eng yuqori darajasiga erishish yo'lini topishga harakat qilamiz va biznes va kasbiy jihatdan millat
taraqqiyotga (progressga) erishadi. Gazeta sahifalarida xalqni ma’rifatli qilish zarurligi to‘g‘risida
qayta-qayta maqolalar e’lon qilindi, matematika, tarix, geografiya kabi o‘quv fanlarini joriy etish
bo‘yicha yangi uslubdagi maktablar faoliyati targ‘ib qilindi. -hukumat yoÿnalishi,
“Terbiy aholini inqilobiy harakatda ishtirok etishga chaqirganligi uchun”.
4.
Machine Translated by Google

---

7.
8. “Sadoi Farg‘ona” (“Farg‘ona
ovozi”)
Gazeta sahifalarida jamiyatning dolzarb muammolari muhokama qilindi, nasha chekish,
ichkilikbozlik, buzuqlik kabi ijtimoiy illatlar qattiq tanqid qilindi. Sahifalarda ijtimoiy-
iqtisodiy va siyosiy hayotga oid masalalarga oid xabarlar, maqolalar o‘rin olgan.
Rossiya imperiyasida jadidlar tomonidan nashr etilgan ijtimoiy-siyosiy va adabiy gazeta.
Gazeta o‘zbek (arab-fors yozuvida), fors (aslida tojik, lekin faqat arab-fors yozuvida)
va rus tillarida haftada ikki marta nashr qilinardi. Gazetaning tiraji 400 dan 600 nusxagacha
bo'lgan. Bosh ofis Samarqand shahrida joylashgan edi. Gazetada Oÿrta Osiyo va
Rossiya imperiyasidagi ijtimoiy-siyosiy vaziyat yoritilgan, adabiyot va sheÿriyatga
oid maqolalar, turli mualliflarning hikoya va sheÿrlari, Turkiston general hukumatida zarur
ijtimoiy-siyosiy islohotlarga oid maqolalar chop etilgan. Shuningdek, gazetada Yevropa va
AQSh gazetalaridan ayrim maqolalar, Xoja Muin, Munavvarqori, Fitrat, Kamiya, Saidrez
Alizoda, Siddiqiy Ajziy, Nusratilla Qudratilla o‘g‘li, Raja va boshqalarning asarlari chop
etilgan.
“Sadoi
Turkiston” (“Turkiston ovozi”)
1917 yil
1913 yil
Mahmudxo'ja
Behbudiy
shu yili ziyolilar va jadidchilar tashabbusi bilan gazeta qayta tiklandi
"Samarqand"
9.
Abdulloh
Avloniy
6.
Shundan so‘ng gazetaning navbatdagi soni chiqadi va o‘sha yilning iyul oyida Buxoro
amirligi tazyiqi tufayli gazeta Rossiya imperiyasi ma’murlari tomonidan yopildi. Gazetada
Abdulla Avloniy va Mirmuhsin Shermuhamedovlardan tashqari Munavvarkar
Abdurashidxonov, Shokir Rahimiy va Muhammad Amin Afandizodalar ishlagan. Buning sentabr oyida
Gazetalar Toshkentda, Rossiya imperiyasining Turkiston oÿlkasi hududida nashr
etilgan. Gazetaning ikkinchi sonida gazeta mualliflaridan biri Mirmuhsin
Shermuhamedov qo‘shni Buxoro amirligi ulamolarini tanqid qilgan maqolasini
e’lon qildi. Shuningdek, “Yashasin xalq jumhuriyati!” shiori ilk bor “Turon” gazetasida
yangragan. (“Yashasin xalq jumhuriyati!”). “Davom etayotgan uzoq muddatli zulmni
to‘xtatish, xalqni respublikani kelajak boshqaruviga tayyorlash” g‘oyalari ilgari surildi.
O‘sha paytdagi jadidchilik yetakchilari nashr etilgan.
"Turon" ("Turon")
“Aziya” gazetasi “Xurshid” va “Shuhrat” gazetalari bilan hamkorlik qilgan. Gazeta
milliy g‘oyalar, dunyoviy ta’lim, adabiyot va she’riyatga bag‘ishlangan bo‘lib, ijtimoiy,
siyosiy va iqtisodiy muammolarni ko‘targan. Gazetada
A.Mahmudov Cho‘lpon, Tavallo, Avloniyning eng yaxshi she’riy va nasriy asarlari nashrlari, M.Behbudiy,
Xo‘ja Muin, Nusratulla Qudratulla pyesalari asosida sahnalashtirilgan sahna ko‘rinishlari,
1916 yil qo‘zg‘oloni bilan bog‘liq miting va namoyishlar. gazetada jamiyatning dolzarb
muammolari muhokama qilinib, marixuana chekish, ichkilikbozlik, buzuqlik kabi ijtimoiy
illatlar qattiq tanqid qilindi.
1910 yil
1914 yil
Xo'ja va
Assadulla
Xo'ja o'g'li
Ubaydulloh
Machine Translated by Google

---

"Ishtirokiyun" ("Kommunist")
12.
Saidahmadxoja Sidqiy va boshqalar.Fevral inqilobi voqealari yoritilgan.
Tahririyat tarkibiga Turkistonning taniqli jamoat va siyosiy arboblari – Mahmudxo‘ja
Behbudiy, Abdurauf Fitrat,
Akobir
Shomansurzoda
tojik tilida ham nashr etilgan. Uning birinchi muharriri mashhur taraqqiyparvar
jadidchi Akobir Shomansurzoda edi. IN
1917 yil
11. “Hurriyat” (“Ozodlik”)
Gazeta haftada ikki marta o‘zbek tilida, alohida maqolalar bilan chiqadi
1913-yil Mahmudxojoy
Behbudiy
Jurnalning eng ommabop va ma’lum bo‘limlari “Bayoni xol” (vaziyat), “Xabarxoi
Samarqand” (Samarqand yangiliklari), “Axbori jahon” (Jahon yangiliklari) va
“Reklomo” (reklama) bo‘ldi. Jurnal obunachilari orasida nafaqat Markaziy Osiyo aholisi va
ziyolilari, balki Eron va Afg‘onistonning alohida intellektual obunachilari ham bor edi.
"Oina" jurnali
("Oyna")
Jurnalda Rossiya imperiyasi, xususan, Rossiya O‘rta Osiyosidagi ijtimoiy-siyosiy
vaziyat o‘z aksini topgan, mintaqa va jahon yangiliklari, reklama, adabiyot, she’riyat,
ma’rifat, din, maorif, vatanparvarlik, me’morchilik va tarixga oid turli maqolalar chop
etilgan. , va satirik maqolalar bor edi.
Nizomiddin Isamiddin oÿgÿli va Muhammad Amin Afandizoda boÿlib, qisqa muddatda
nashr etilgan.
10.
1918 yil Kariyev Maqsud
Kariyevich
SSSR parchalanib, O‘zbekiston mustaqillikka erishgach, 1992-yil 5-martda hozirgi nomini
oldi va 2004-yilgacha O‘zbekiston parlamentida hukmron partiya bo‘lgan O‘zbekiston
Xalq demokratik partiyasining rasmiy nashri bo‘ldi. 2005 yilda gazetaning tiraji 10 ming
nusxani tashkil etib, haftada uch marta nashr etilgan. 1992 yildan boshlab haftada uch
marta oÿzbek (asosan oÿzbek kirill alifbosi) va rus tillarida nashr etiladi, oÿzining
uzbekistonovozi.uz rasmiy veb-saytiga, shuningdek, respublika boÿylab muxbirlariga
ega.
Gazeta 1918-yil 21-iyundan Toshkentda viloyat byurosining bosma organi sifatida dastlab
“Ishtirokiyun” (Kommunist) nomi bilan chiqa boshladi. 1920-yilda gazeta nomi “Qizil
bayroq” deb oÿzgartirildi, oradan ikki yil oÿtib, 1922-yilda “Turkiston” (Turkiston) deb
oÿzgartirildi, 1924-yilda esa Oÿzbekiston SSR tashkil topgandan soÿng nashriyoti “Qizil
O‘zbekiston” (Qizil O‘zbekiston) deb nomlansin. 1958 yilda gazeta Mehnat Qizil
Bayroq ordeni bilan taqdirlangan. 1964-yilda “Oÿzbekiston kengashi” (Sovet
Oÿzbekistoni) deb nomlandi. Gazeta rus tilida chiqadigan “Pravda Vostoka” va tojik
tilida chiqadigan “Xakikati O‘zbekiston” gazetalari bilan bir qatorda O‘zbekiston
SSR Kompartiyasi Markaziy Komitetining rasmiy bosma organlaridan biri bo‘lgan.
Sovet davrida gazeta har kuni nashr etilar edi, gazetaning tiraji 683 ming nusxaga yetdi.
Machine Translated by Google