E = EM = VVEM dV (1)
(1) düsturuna daxil olan V -həcmi fiziki sonsuz kiçik həcm adlanır. Başqa sözləV həcmi həm mikroskopik kimi istənilən qədər böyük, (yəni onun daxilindəki molekullar o qədər olmalıdır ki, onlara temperatur anlayışı tətbiq etmək mümkün olsun) həm də mikroskopik kimi istənilən qədər kiçik (bu həcm üzrə paylanmış intnsivlik sabit qalmalıdır) olmalıdır.
Analoji olaraq, dielektrik daxilindəki potensial makroskopik potensial adlanır, başqa sözlə, makroskopik potensial fiziki sonsuz kiçik həcmdə sahə potensialının orta qiymətini xarakterizə edir.
Belə dielektrik daxilindəki E sahə intensivliyi iki intensivliyin vektoru cəminə; yəni kondensator lövhələrində səthi sıxlığı ilə paylanan sərbəst yüklərin yaratdığıE0 sahəsi ilə xarici sahə qüvvə xətlərinə perpendikulyar olan əks səthlərdə səthi sıxlıqla paylanan
polyarlaşan dielektrikin bağlı polyarlaşma yüklərinin E sahəsinin cəminə bərabərdir:
E = E0 + E (2)
Polyarlaşan dielektrikin məxsusi E sahəsi xarici E0sahəsinin əksinə yönəldiyindən, ədədi qiymətcə
E = E0 −E (3)
Uyğun olaraq, dielektrik daxilindəki sahə intensivliyi ( E ) kondensator lövhələri
arasındakı sahə intensivliyindən ( E0 ) kiçikdir, yəni E E0 .
Müstəvi kondensatorun köynəkləri arasında yerləşdirilmiş bircinsli izotrop dielektrikin elektrik sahəsini araşdıraq.
Kulon qanununu öyrənərkən qeyd etmişdik ki, dielektrik olduqda xarici sahənin
F0 zəifləməsini mühitin dielektrik nüfuzluğu adlanan = kəmiyyəti ilə xarakterizə etmək
F olar. Bu kəmiyyətin fiziki mənasını aydınlaşdıraq.
Məlumdur ki, yüklənmiş kondensatorun yaratdığıE0 sahəsinin və eləcədə dielektrikin
polyarlaşmış yüklərinin yaratdığıE sahələrinin hər ikisi bircins sahəolub, intensivlikləri uyğun olaraq
E0 = (4)
0 və
E = (5)
0 ifadələri ilə təyin olunurlar. (4) və (5)-i 3)-də nəzərə alsaq dielektrikdə sahə intensivliyi üçün
E =− (6)
0 olmasını alırıq.
(6) ifadəsindən görünür ki, dielektrikin daxilində sahə intensivliyi kondensatorun lövhələrindəki sərbəst yüklərin () səthi sıxlığı ilə polyarlaşma nəticəsində dielektrikin səthindəyaranan yüklərin ()səthi sıxlığı fərqilə təyin olunur.
− fərqi dielektrikdə effektiv yüklərin səthi sıxlığı adlanır vəе ilə işarə edilir.
е=− (7)
Naqilin sərbəst yüklərinin səthi sıxlığıpolyarlaşmış dielektrikdə effektiv yüklərin səthi sıxlığından nə qədər böyük olduğunu göstərən ölçüsüz kəmiyyətinə baxaq: