Şərq ruhunun Qərb həyatı

Cəhənnəmin deyimləri
Səpində öyrən, biçində öyrət, qışda çal-oyna.

Arabanı və kotanını ölülərin sümükləri üzərindən sür.

İfrata varmaq yolu ilə müdriklik sarayına çatmaq olar.

Ehtiyat – var-dövlətdir; İqtidarsızlıq qarımış eybəcər qızı yoldan çıxarmaq istəyir.

Yalnız arzulayan və heç bir iş görməyən, taun yetişdirir.

Kəsilmiş soxulcan kotanı əfv edir.

Su içməyi sevəni çayda batır.

Axmağın və müdrikin gördüyü eyni ağac başqa-başqadır.

Üzündə nur olmayan heç zaman ulduz olmayacaq.

Əbədiyyət zamanın yaratdıqları ilə eşqbazlıqdadır.

İşgüzar arının dərd çəkməyə vaxtı yoxdur.

Səfehliyin vaxtını saatlar göstərir, müdrikliksə – ölçüsüzdür.

Ən sağlam qidanı tor və tələlərlə tutmurlar.

Aclıq ilində saya, çəkiyə və ölçüyə arxalan.

Heç bir quş öz qanadları üzərində çox yuxarı yüksələ bilməz.

Meyid ona vurulan zərbələrə görə qisas almır.

Alicənablıq qonşunu özündən üstün saymaqdır.

Səfeh öz səfehliyində israrlı olsa, müdrikləşəcək.

Səfehlik dələduzluğun geyimidir.

Rüsvayçılıq Qürurun geyimidir.

Həbsxanalar Qanunun, Meyxanələr – Dinin daşlarından ucaldılır.

Tovuz quşunun qüruru – Allahın şənidir.

Keçinin həvəsi – Allahın səxavətidir.

Aslanın qəzəbi – Allahın müdrikliyidir.

Qadının çılpaqlığı – Allahın əsəridir.

Dərdin çoxluğundandır gülüş. Sevincin çoxluğundan da ağlayırlar.

Aslanın nərəsi, canavarın ulaması, tufanın qəzəbi və qılıncın tiyəsi əbədiyyətin hissələridir. Və insan gözü üçün deyil.

Tülkü özünü yox, tələni günahlandırır.

Sevinc hamilə qoyur. Dərd azad edir.

Kişiyə – aslan, qadına – qoyun dərisi yaraşır.

Quşa – yuvası, hörümçəyə – toru, insana – dostluq.

Özünə vurğun, gülən səfehlə acıqlı, küskün səfeh əllərində qamçı tutarlarsa, hər ikisi müdrik görünə bilər.

Bu gün isbat edilən dünən yalnız təsəvvür olunurdu.

Siçovul, siçan, tülkü və dovşan kökləri, aslan, pələng, at və fil isə meyvələri görürlər.

Göl suyu toplayır, bulaq paylayır.

Tək fikir sonsuzluğu zəbt edir.

Həmişə öz fikrini söyləməyə hazır ol, onda alçaq adamlar da səndən uzaq duracaqlar.

İnama layiq hər bir şey Həqiqətin görüntüsüdür.

Qarğadan uçmaq öyrənməyə razılıq verən qartal, yalnız vaxtını öldürür.

Tülkü özü-özünü dolandırır, aslanı isə Allah dolandırır.

Səhər düşün. Gündüz işlə. Axşam ye. Gecəni yat.

Sənə tabe olan səni dərk etdi.

Kotan sözlərə tabe olan təki, Allah da duaları eşidəndir.

Hiddət pələngləri təlim atlarından daha müdrikdirlər.

Durğun sudan zəhər gözlə.

Kifayətin nə olduğunu bilməzsən, kifayətdən artığını görməsən.

Axmağın qınağına əhəmiyyət vermək! Şahlara yaraşan hərə­kət­dir!

Alovun gözləri, havanın burun pərələri, suyun ağzı, yerin saq­qa­lı.

Cəsarətdə zəif olan, məkrdə güclü olar.

Alma fıstıqdan böyümək öyrənmir heç zaman; aslan da atdan ov eləməyi öyrənməz.

Şükr edən bol məhsul götürər.

Əgər kimsə axmaq olmaya bilibsə, biz də bacararıq.

Nəfsin işığını qapaya bilməzlər.

Qartalı görüncə, Dahiliyin zərrəsini görmüş olursan. Başını dik tut!

Tırtıl ən yaxşı yarpaqları yumurta qoymaq üçün seçdiyi təki, ke­şiş də ən təmiz sevincləri lənətləyir.

Balaca bir gülü yaratmaq üçün əsrlərin işi tələb olunur.

Lənət bağlayır, Xeyir-dua azad edir.

Şərabın köhnəsi, suyun təzəsi.

Duaları əkmirlər! Alqışları biçmirlər!

Sevinci gülmürlər! Dərdi ağlamırlar!

Başda Qürur, ürəkdə Hissiyyat, cinsiyyətdə Gözəllik, əl-ayaqda Ölçü.

Quşa – göy, balığa – dəniz, rəzalətə – ikrah.

Qarğa dünyanın – qara, bayquş – ağ olmasını istərdi.

Bolluq – Gözəllikdir.

Aslanın müəllimi tülkü olsa idi, o, hiyləgər olardı.

Tək­milləşmə yolları düzəldir; əyri yollar isə Dahilər üçündür.

Uşağı bələkdə öldürmək daha insaflıdır, nəinki arzuların qar­şı­sı­nı almaq.

İnsan olmayan yerdə təbiət yoxsuldur.

Həqiqəti elə demək mümkün deyil ki, o anlaşıldığı dərəcədə ina­ma layiq olmasın.

Kifayətdir! – Lazım olduğundan çoxdur deməkdir!
Qədim şairlər ətraflarındakı əşyaların hamısını canlandırar və on­­larda Allahları və ya Ruhları görərdilər, onları adla çağırar, dağ­la­rın, meşələrin, göllərin, şəhərlərin, xalqların xüsusiyyətləri ilə bə­zə­yər­­dilər onları. Zira onların qavrayışları bizimkindən daha geniş və da­ha dərin idi.

Onlar hər bir şəhərin və ölkənin ruhunu diqqətlə öyrənir və ağıl­da­kı Allahın əhatəsində ona yer tapırdılar.

Ta ki, dünyanın bitkin mənzərəsi formalaşanadək; lakin həris adam­­lar ağıldakı allahları öz obyektlərindən ayırmaq, mücərrədlə­ş­dir­­məklə avam camaatı qul etmək fikrinə düşdülər; və beləliklə ka­hin­lər yarandı.

İbadət formalarını onlar şairlərin dastanlarından götürürdülər.

Və sonda bütün bunları allahların əmr etdiyini elan etdilər.

Beləcə insanlar bütün allahların insan qəlbində yaşadığını unut­dular.