Ш Ê Ð ÕÀÍЫÌ ÊÀЗЫÌ ÂÀ

§44. Qat-qatlı pirojnalar
“Kremli  qat-qat”  pirojnası.  Qat-qatlı  xəmir  4020,  qat-qatlı  ovuntu  710, 
yağlı krem 2140, şəkər kirşanı 105. Çıxar 100 ədəd, 68 q-lıq. 
Bu  pirojna  üçün  xəmir  5-6  mm  qalınlıqda  yayılır  və  su  ilə  isladılmış 
qənnadı təbəqəsində bişirildikdən sonra soyudulur. Laylar hamarlanır və alın-
mış kəsiklərdən ovuntu hazırlanır. Qat-qatlı yarımfabrikatın birinci layına krem 
çəkilir, üzərində isə, hamar tərəfi yuxarıda qalmaq şərti ilə, ikinci lay yer ləş di-
rilib  onun  da  səthi  kremlər  örtülür  və  üzərinə  ovuntu  səpilir.  Hazır  məmulat 
40x90 mm ölçüdə pirojnalara doğranılır, ovuntunun az alınması üçün mişarlı 
bıçaqdan istifadə edilir. Pirojnaların səthinə şəkər kirşanı səpilir. 
Kiçik pirojnaların kütləsi 41 q-dır. Rütubətlilik (9,4±2,1)%-dir. Pirojnaları 
“Şarlot” və dəmlənmiş kremlərlə hazırlamaq olar. 

112
“Napoleon” pirojnası. Xəmir üçün: un 2695, kərə yağı 1795, melanj 135, 
duz  22,  limon  turşusu  4,  su  1150;  qatlı  ovuntu  üçün:  un  475,  kərə  yağı  315, 
melanj 25, duz 4, limon turşusu 1, su 200; krem üçün: şəkər kirşanı 605, kərə 
yağı 1135, qatılaşmış süd 455, konyak 4, vanil kirşanı 11, bəzək üçün şəkər kir-
şanı 105. Çıxar 100 ədəd, 68 q-lıq. 
Qatlı  xəmir  4-6  mm  qalınlıqda  lay  şəklində  yayılıb,  isladılmış  tavaya 
yerləşdirilir.  Qabarmasın  deyə  lay  bir  neçə  yerdən  məsamələnir  və  bişirilənə 
qədər  10-15  dəqiqə  saxlanır.  Lay  210-230ºC  temperaturda  bişirilir.  Soyuduq-
dan sonra üzərinə krem çəkilir. Səthi hamar tərəfi yuxarıda qalmaqla ikinci lay 
ilə örtülür və nazik krem qatı çəkilir. Kremin üzərinə ələkdən keçirilmiş qatlı 
ovuntu səpilir və azacıq sıxılır, lay (4x9 mm) pirojnalara doğranılır və üzərinə 
şəkər kirşanı səpilir. 
“Kremli  borucuq”  pirojnası.  Qatlı  xəmir  3935, 
yağlı  krem  2340,  qatlı  ovuntu  130,  şəkər  kirşanı  100. 
Çıxar 100 ədəd, 65 q-lıq. 
Qatlı xəmirdən qalınlığı 2-3 mm olan lay yayılır və 
20 mm enində zolaqlara kəsilir. Bu pirojnaları hazırlamaq 
üçün uzunluğu 125 mm, diametri qalın hissə 30 mm, nazik 
hissə  də  5  mm  olan  konus  şəkilli  metal  borucuqlardan 
istifadə  edilir.  Qat-qatlı  xəmirdən  kəsilmiş  zolaqlar  spiral 
şəklində  borucuğa  elə  sarılır  ki,  birinin  kənarı  o  birinin  üzərində  olsun. Tədarük 
edilmiş məmu latlar su ilə isladılmış qənnadı təbəqəsinə düzülür, yumurta çəkilir və 
240-250ºC temperaturda 20-25 dəqiqə müddətində bişirilir. Bişdikdən və soyudul-
duqdan  sonra  metal  borucuqlardan  çıxarılır  və  içərisinə  krem  doldurulur. Açıq 
qalan hissəsinə şəkər kirşanı ilə qarışdırılmış qat-qatlı ovuntu səpilir. 
Hazır pirojnaların rütubətliyi (10±12)%-dir. Kiçik pirojnaların çəkisi 39 q-dır.
Qatlı xəmirdən “valovan”.
100 ədəd üçün 25 q-lıq: un 1416, marqarin 940, melanj 100, sirkə 80%-lik 
2,2, duz 16, su 625, sürtgü üçün melanj 88.
Valovan-dairəvi və ya oval formalı qutucuq olub, qat-
lı  xəmirdən  hazırlanır.  Bəzi  isti  və  soyuq  xörəklərin 
hazırlanmasında istifadə olunur. Ət və ya balıq məh sul-
ları ilə doldurularkən xörək və qəlyanaltılar kimi, mey və, 
mürəbbə və ya kremlə isə pirojna 
və  ya  şirin  xörəklər  kimi  süfrəyə 
verilir.  Sərbəst  xörək  kimi  (hər  paya  1  ədəd  olmaqla) 
valavanları 80 q çəkidə hazırlayırlar. 
Qatlı  xəmir  3-4  mm  qalınlıqda  yayılır  və  büz məli, 
şəkilli  qəliblə  dairəvi  kökə lərə  kəsi lir.  Bütün  kökələrin 
ümumi  miqdarının  yarısı  su  çilənmiş  təbə qəyə  düzülüb 
səth lə rinə  yumurta  çəkilir.  Qalan  kökə lərin  ortası  kiçik  ölçülü  oyuqaçanla 
kəsilir. Alınmış halqalar altdakı dairələrin (kökə lərin) üzərinə qoyulub əllə sıxılır. 

113
Bişirməzdən əvvəl valavanların səthinə yumurta elə çəkilir ki, məmulatların 
kənarlarına düşməsin, əks halda xəmir layları yapışacaq və hazır məmulatlar əyri 
alınacaq. 
Valavanlar 220-230ºC temperaturda bişirilməlidir.
§45. Dəmlənmiş pirojnalar
“Kremli  borucuq”  pirojnası.  Dənlənmiş  yarımfabrikat  1805,  yağlı  krem 
3425, pomada 1905. Çıxar 100 ədəd, 70 q-lıq. 
Dəmlənmiş xəmir diametri 18 mm olan hamar və ya dişli borucuqlu qən-
nadı kisəsinə doldurulur və azacıq yağ sürtülmüş təbəqələrə (uzunluğu 12 mm) 
çubuq  şəklində  “çökdürülür”  və  190-220ºC  temperaturda  bişirilir.  Bişirilmə 
zamanı məmulatlar qalxır və içərisində boşluq yaranır, soyuduqdan sonra təda-
rük edilmiş məmulatların içərisinə hər iki tərəfindən krem doldurulur. Səthi ağ 
pomada ilə şirələnir. Bu pirojna yağlı kremlə hazırlanır, lakin “Şarlot” və şoko-
ladlı  “Şorlot”  kremləri  ilə  də  hazırlana  bilər.  Bu  halda  pomadanın  resep tinə 
kakao (toz) əlavə edilməlidir. Bu reseptlə “Dəmlənmiş kremli-borucuq” piroj-
nasını  hazırlamaq  olar.  Hazırlanma  üsulu  eynidir.  Lakin 
dəmlənmiş borucuğa dənlənmiş krem doldurulur. Kiçik piroj-
naların  çəkisi  42  q-dır.  Bu  pirojnalar  şokoladlı  pomada  ilə 
şirələnir. 
“Kremli-dəmlənmiş  halqa”  pirojnası.  Dənlənmiş 
yarımfabrikat  1965,  “Şarlot”  kremi  3130,  pomada  1835. 
Çıxar 100 ədəd, 70 q-lıq. 
Dənlənmiş  xəmir  dişli  borucuğu  olan  qənnadı  kisə ci-
yinə yığılıb və yün gülcə yağ sürtülmüş təbəqəyə, diametri 65 mm olan halqalar 
şəklində “çökdürülür”. Bişirilir, soyudulur və üç tərəfdən məsamələnərək krem 
doldurulur.  Sət hi  ağ  pomada  ilə  şirlənir.  Pomada  qatılaşdıqdan  sonra  üzərinə 
kremdən naxış salınır. Kiçik pirojnaların çəkisi 42 q-dır. 
Yağlı kremli və ağ pomadalı ekler pirojnası. Dəmlənmiş xəmir diametri 
15 sm olan hamar kəsikli borucuqla qənnadı kisəciyindən azacıq yağ sürtülmüş 
təbəqəyə (uzuluğu 12 sm) çubuq şəklində çökdürülür. Məlumat bişirilib, soyu-
dulduqdan sonra taxta iynə ilə oyuq açıb, oraya qənnadı kisəciyindən krem dol-
durulur. 
Pirojnaların üst hissəsinə 40ºC-yə qədər isidilmiş pomada axıdılır. Şirə lə-
məz dən əvvəl parıltılı olması üçün pirojnaların səthinə fırça ilə krem qatı və ya 
meyvə içliyi çəkilir. 
Xəmir  üçün:  un  885,  kərə  yağı  440,  melanj  1325,  duz  10,  su  800;  krem 
üçün: kərə yağı 1815, şəkər kirşanı 970, qatılaşmış süd 725, konyak 6, vanil kir-
şanı 18; pomada üçün: şəkər 1580, patka 160, essens 3, su 450. Çıxar 100 ədəd, 70 q-lıq.

114
Şokoladlı-pomadalı və şokoladlı-kremli ekler pirojnası.
Bu pirojna yuxarıdakı qayda ilə hazırlanır, lakin pomadaya və kremə kakao 
(toz) əlavə edilir. 
§46. Havalı pirojnalar (hava kimi yüngül)
Kremli havalı pirojna. Havalı yarmfabrikat 2345, yağlı krem 3160. Çıxar 
100 ədəd, 55 q-lıq. 
Hazır havalı xəmir, diametri 15-18 mm olan hamar ucluqlu metal borucuqla 
yağ sürtülüb, un səpilmiş və ya kağız sərilmiş təbəqələrə dairəvi və ya oval for-
mada  “çökdürülür”.  Tədarük  edilmiş  yarımfabrikat  100-110º
 
C  temperaturda 
30-35 dəqiqə müddətində bişirilir. Bişdikdən və soyudulduqdan sonra pirojna-
lar yağlı kremlə bəzədilir. Kiçik pirojnaların çəkisi 33 q pirojnaların rütubətliyi 
(10±2)%-dir. 
Kremli,  iki  qatlı  pirojna.  Havalı  yarımfabrikat  3555,  yağlı  krem  2945. 
Çıxar 100 ədəd, 65 q-lıq. 
Pirojnalar  yuxarıdakı  birqatlı  pirojnalar  kimi  hazırlanır.  Lakin  bu  pirojna 
üçün iki ədəd tədarük edilmiş yarımfabrikatdan istifadə edilir və oturacaqları 
cüt-cüt kremlə yapışdırılır. Çəkisi 39 q-dır. Rütubətlilik (8±12)%-dir. 
§47. Badamlı-qozlu pirojnalar
Badamlı pirojnalar. Badamlı yarımfabrikat 6500. Çıxar 100 ədəd, 65 q-lıq. 
Badamlı xəmir 15 mm diametrli hamar borucuqlu qənnadı kisəsinə qoyulur 
və yağ sürtülüb, un səpilmiş təbəqələrə dairəvi şəkildə “çökdürülür” 150-100ºC 
temperaturda 20 dəqiqə müddətinə bişirilir. Kiçik pirojnaların çəkisi 39 q. Ha -
zır pirojnanın rütubətliyi (8±15)%-dir. 
Birqatlı  qozlu  pirojna,  pomada  ilə.  Qozlu  yarımfabrikat  5980,  pomada 
520. Çıxar 100 ədəd 65 q-lıq. 
Qozlu yarımfabrikat badamlı pirojnalarda olduğu kimi hazırlanır. Soyuduq-
dan sonra üzəri ağ pomada ilə şirələnir. Qozlu pirojnaları iki qatlı da hazırla-
maq  olar.  O  da  belə  hazırlanır,  lakin  bişirildikdən  sonra  tədarük  edilmiş  iki 
dairənin dibləri isti pomada ilə yapışdırılır. Pirojnanın çəkisi 70 q-dır. Rütu bət-
lilik (8,5±3)%-dir. 

115
§ 48. Ovuntulu, desert pirojnaları
“Səpkili  kartoşka”  pirojnası.  Biskvit  qırıntıları  4400,  yağlı  krem  4200, 
kakao (toz) 100, şəkər kirşanı 280,  rom essens 20. Çıxar 100 ədəd, 90 q-lıq. 
Bu  pirojnalar  üçün  biskvit  kəsiklərindən  istifadə  edilir.  Onları  sürtgəcdən 
keçirib,  üzərinə  krem,  essens  əlavə  edib,  plastik  kütlə  alınana  qədər  yaxşıca 
qarışdırırlar, sonra kartof şəklində formalayıb, üzərinə şəkər kirşanı ilə qarışdı-
rılmış kakao (toz) səpirlər. Formalanmış pirojnaları büzməli şəkilli kağız kap-
sullarda yerləşdirib üzərində bir neçə “gözcük” şəkilli oyuqlar açırlar. Oyuqlara 
nazik borucuqlu ağ rəngdə krem “çökdürürlər”. 
Kiçik pirojnaların çəkisi 54 q-dır. Rütubətlilik (18±2)%-dir. 
Şirlənmiş  ovuntulu  pirojnalar.  Biskvit  qırıntısı  5100,  yağlı  krem  4655, 
pomada 1220, rom essensi 20. Çıxar 100 ədəd, 110 q-lıq. 
Pirojnalar  üçün  tədarük  yuxarıda  yazılan  kimidir.  Bu  pirojnalar  müxtəlif 
formalarda hazırlana bilər: “Alma”, “Kartoşka”, “Çəllək”.
“Kartoşka” pirojnası üçün kütlə kartof formasına salınıb, soyuducuya qoyu-
lur.  Soyuduqdan  sonra  səthi  pomada  ilə  şirlənir,  pomada  bərkidikdən  sonra 
kremlə bəzədilir. 
“Alma” pirojnası. Hazırlanmış kütlədən kürəciklər formalanır, yuxarısında 
kiçik oyuq açılıb, soyudulur, sonra çəngələ sancılıb, rəngli pomada ilə şirlənir. 
Pomada bərkidikdən sonra şəkərli xəmirdən hazırlanmış “saplaq” oyuqda yer-
ləşdirilir və yarpaq şəklində krem “çökdürülür”. “Çəllək” pirojnası üçün hazır 
kütlə diametri 40-50 mm olan dairəvi jqut şəklinə salınıb, hissələrə doğranılır 
və  yüngülcə  diyirləndirərək  onlara  çəllək  forması  verilir.  Soyuduqdan  sonra 
səthləri, jjenka (yanmış qənd) ilə boyanmış, pomada ilə şirlənir. Pomada bər ki-
dikdən sonra karnetə daha tünd rəngli pomada yığılıb, çəlləyin üzərinə “hal qa” 
və “tıxac” şəklində naxışlar çökdürülür. 
Pirojnalar büzmələnmiş formalı kağız kapsullarda yerləşdirilir. Kiçik piroj-
naların çəkisi 66 q-dır.
Rütubətlilik (18±2)%-dir. 
Tortların hazırlanması
Son illərdə istehsal edilən tortların çeşidləri genişlənmiş, bəzədilməsi daha 
da təkmilləşmişdir. 
Hazırlanma  texnologiyasının  mürəkkəbliyindən  asılı  olaraq  tortlar  aşağı-
dakı qruplara bölünür: kütləvi istehsal tortları, literli, fiqurlu və firma tortları. 
Kütləvi istehsal tortları – 150 q-dan 1,5 kq çəkiyədək istehsal edilir. Əksər 
hallarda 0,5 kq və 1 kq çəkidə buraxılır. Tortlar kvadrat, oval, dairəvi, düzbu-
caqlı formalarda ola bilər. 

116
Liter tortları – bu, bir qədər mürəkkəb bəzəklə tərtibə salınmış 2-3 kq-lıq 
yağlı kremli, biskvitli tortlardır. 
Fiqurlu tortlar – mürəkkəb bədii tərtibata malik olub, çəkisi 1,5 kq-dan az 
olmayaraq hazırlanır, onların səthi bişirilmiş bəzək yarımfabrikatları ilə, həcmli 
rəsmlərlə, qabarıq konturla, şokoladdan hazırlanmış fiqurlarla və başqa yarım-
fabrikatlarla, kremlərlə bəzədilir.
Firma tortları – ayrı-ayrı müəssisələr tərəfindən hazırlanır. Texnoloji ardı-
cıllığını həmin müəssisələrin qənnadıçıları işləyib hazırlayırlar. 
Tortların hazırlanması növbəti əməliyyatlardan təşkil olunur: xəmirdən bişi-
rilmiş  yarımfabrikatların  hazırlanması,  bəzək  yarımfabrikatlarının  hazırlan-
ması, layların kəsilməsi və yapışdırılması, səthlərinin və yanlarının hamarlan-
ması, yan hissələrinin bəzədilməsi, tortun səthinin bəzədilməsi. 
İri yeyinti sənayesi müəssisələrində tortların hazırlanması üçün əksər əmə-
liyyatlar  mexanikləşdirilir  ki,  bu  da  qənnadıçıların  əməyini  yüngülləşdirir  və 
onun əmək məhsuldarlığını artırır. 
Xəmirdən bişirilmiş yarımfabrikatlardan asılı olaraq tortlar aşağıdakı qrup-
lara  bölünür:  biskvitli,  şəkərli,  qat-qatlı,  badamlı-qozlu,  havalı,  dəmlənmiş, 
ovuntulu və müxtəlif yarımfabrikatlardan kombinə edilmiş. 
§49. Biskvitli tortlar
Ən geniş yayılmış tortlar biskvitli tortlardır. Köpmüş və yumşaq struktura 
malik olduqları üçün onlardan  tortların hazırlanması rahat olur. Bəzək yarım-
fabrikatı ilə uyğunlaşdırdıqda biskvitli tortlar yaxşı dad keyfiyyətinə malik olur. 
Biskvitli  tortların  çeşidləri  müxtəlifdir.  Tortlar  üçün  biskviti  əsas  üsulla  (isi-
dilmə) və soyuq üsulla (buşe) hazırlayırlar. Biskviti kapsullarda və tort forma-
larında bişirirlər. Bişirdikdən sonra strukturunun möhkəmlənməsi üçün 6-8 saat 
saxlayırlar,  sonra  onları  uzununu  iki  hissəyə  bölüb  şirələyirlər. Yapış dı rar kən 
üst  lay  qabığı  altda  qalmaqla  yerləşdirilir.  Bəzək  üçün  konserv ləşdirilmiş  və 
təzə meyvələrdən, sukatlardan istifadə edilir. 
Kremli-biskvitli tort. Biskvit 3750, şirə 2000, yağlı 
krem 3600, şokoladlı yağlı krem 400, konservləşdirilmiş 
meyvələr və ya sukatlar 175, qovurulmuş biskvit qırıntısı 
75. Çıxar 10 ədəd, 1 kq-lıq. 
Bu  tort  üçün  yağlı  kremdən,  eləcə  də  “Şarlot”  və 
“Qlyasse”dən istifadə etmək olar. Tortun dad keyfiy yə tini 
yaxşılaşdırmaq üçün hazırlanmış şirəyə konyak və ya desert çaxırı əlavə edilir. 
Biskviti  saxladıqdan  sonra  iki  laya  bölürlər.  Altdakı  lay  tortun  sütunu 
olduğu  üçün  az  miqdar  (40%)  şirə  ilə  isladılıb  üzərinə  krem  çəkirlər.  Tor tu 
hazırlayarkən hər laya sürtmək və bəzəmək üçün ayrı-ayrılıqda kremin 25%-i 
paylaşdırılır.  İkinci  lay  qabığı  altda  qalmaq  şərti  ilə  birinci  layın  üzə rində 

117
yerləşdirilir və yaxşıca şirələnir (60%). Tortun səthi və yanları krem lənir, sonra 
üzərinə  qovurulmuş  biskvit  ovuntusu  səpilir.  Səthi  ağ,  əlvan  və  şokoladlı 
kremlərlə və sukatlarla bəzədilir. 
Keyfiyyətinə tələbat: məmulat düzgün formadadır, səthi kremlə, meyvə və 
sukatlarla bəzədilib, yanlarına ovuntu səpilib, xəmirin rəngi sarı, kreminki isə 
boyaqlardan  asılıdır,  xəmir  məsaməli  və  elastikdir,  yaxşı  şirələnib,  asanlıqla 
kəsilir, krem formasını yaxşı saxlayır. Rütubətlilik 25,4%-dir. 
Nağıl  tortu.  Biskvit  3600,  hopdurmaq  üçün  şirə  2000,  şokoladlı  “Şarlot” 
kremi  2000,  meyvə  və  ya  sukatlar  300,  qovurulmuş  biskvit  ovuntusu  100. 
Çıxar 10 ədəd, 1 kq-lıq. 
Nağıl tortunu iki üsulla hazırlamaq olar. Birinci üsul 
üçün biskvit yarısilindr şəkilli formalarda bişirilir. 6-8 saat 
saxladıqdan sonra onu üfüqi xətt boyunca üç laya kəsib, 
hər bir layı şirə ilə isladıb şokoladlı kremlə yapışdırırlar. 
Tortun sət hinə və yanlarına şokoladlı krem çəkilir. Aşağı 
hissələrinə və yanlarına qovurulmuş biskvit ovuntusu səpi-
lir. Tortun səthində yastı şəkilli, dişli borucuqla dalğavari xətlər çəkilir. Tort ağ və 
əlvan rəngli krem lər dən çökdürülmüş gül lərlə meyvə və ya sukatlarla bəzədilir. 
İkinci üsul üçün biskvit ruletdə olduğu kimi bişirilir. 
Kağızdan çıxarıldıqdan sonra lay şirələnir, üzərinə şokoladlı krem çəkilir və 
rulet kimi bürmələnir. Ruletin səthi və yanları ağ kremlə örtülür. Ruletin aşağı 
hissəsinə biskvit ovuntusu səpilir. Səthinə şokoladlı kremdən zolaqlar çökdürü-
lür, tort sukatla və kremdən hazırlanmış yarpaqlarla, güllərlə bəzədilir. 
Keyfiyyətinə  tələbat:  tort  odun  parçası  şəklində  olub,  uzunsov  formaya 
malikdir,  kremlə  içlənib,  səthi  şokoladlı  və  rəngli  kremlərlə  bəzədilib,  yanla-
rına biskvit ovuntusu səpilib. Rütubətlilik (24±2,4)%-dir.
Meyvəli-biskvitli  tort.  Biskvit  3000,  şirə  1300,  meyvə  içliyi  3600,  jele 
750, konservləşmiş meyvələr 1250, qovurulmuş biskvit ovuntusu 100. Çıxar 10 
ədəd, 1 kq-lıq. 
İki ədəd biskvit layı şirə ilə isladılıb, meyvə içliyi ilə yapışdırılır. Səthinə və 
yanlarına  meyvə  içliyi  çəkilir.  Tortun  üzərinə  konservləşdirilmiş  meyvələr 
düzülüb jele ilə bəzədilir, sonra iki pillədə qatılaşmamış jele tökülür. Jele qatı-
laşdıqdan sonra onun yan tərəflərinə qovurulmuş biskvit ovuntusu səpilir. 
Keyfiyyətinə  tələbat:  tort  düzgün  formadadır,  səthi  meyvələr  və  jele  ilə 
bəzə dilib,  yanlarına  ovuntu  səpilib,  xəmirin  rəngi  sarıdır,  xəmir  məsaməli  və 
elastikdir. Rütubətlik (18,9±1,6)%-dir. 
“Rubin” tortu. Biskvit 3500, şirə 3000, “Şarlot” kremi 2000, alma povid-
losu 1400, jele 70, biskvit ovuntusu 30. Çıxar 10 ədəd, 1 kq-lıq. 
Biskvit  8-10  saat  müddətində  saxlandıqdan  sonra  onu  üfüqi  xətt  boyunca 
iki laya kəsib, şirə ilə islatdıqdan sonra povidlo ilə yapışdırırlar. Səthi və yan-
ları  kremlənir,  yanlarına  ovuntu  səpilir. Tortun  səthi  kremlə  və  rəngli  jele  ilə 
bəzədilir. 

118
“Kəhrəba” (“yantar”) tortu. Biskvit 2650, ərik cemi 5950, konserv ləş di rilmiş 
ərik 700, jele 600, qovurulmuş biskvit ovuntusu 100. Çıxar 100 ədəd, 1 kq-dır. 
Tort  kvadrat  formasında  hazırlanır.  Biskvit  bişirilib  soyudulur  və  üç  laya 
bölünür. Onlar ərik cemi ilə yapışdırılır. Səthi və yanları həmin cemlə örtülür. 
Tort konservləşdirilmiş ərik dilimləri ilə bəzədilib, üzərinə iki pillədə jele tökü-
lür. Jele soyuduqdan sonra onun yan hissələrinə biskvit ovuntusu səpilir.
Keyfiyyətinə tələbat: “Meyvəli” jeleli biskvitli tortda olduğu kimidir.
§50. Şəkərli tortlar
Leninqrad tortu. Şəkərli yarımfabrikat 3600, yağlı-şokoladlı krem 2300, 
şokoladlı pomada 1650, meyvəli içlik 220, şokolad 120, qovurulmuş qoz 60, 
biskvit ovuntusu 60. Çıxar 10 ədəd, 800 q-lıq. 
Şəkərli  laylar  bişdikdən  və  soyuduqdan  sonra  iki-iki  şokoladlı  kremlə 
yapışdırılır. Üst laya meyvəli içlik çəkildikdən sonra şokoladlı pomada ilə səthi 
şirələnir.  Pomada  bərkidikdən  sonra  hazır  məmulatdan  isti  bıçaqla  tortlar 
kəsilir. Yan hissələrinə şokoladlı krem çəkilib, biskvit ovuntusu səpilir. Tortun 
üzərində  şokoladlı  kremlə  “leninqrad”  yazılır.  Tort  şokoladlı-yağlı  kremlə, 
qovurulmuş  qozla,  şokoladla  bəzədilir.  1  kq-lıq  “Leninqrad”  tortu  3  və  ya  4 
qatdan ibarət ola bilər. 
Keyfiyyətinə tələbat: tort kvadrat formalıdır, şokoladlı kremlə laylanıb, səthi 
şokoladlı pomada ilə şirələnib, yanlarına ovuntu səpilib üzəri kremlə və qozla 
bəzədilib. 
Meyvəli-şəkərli tort. Şəkərli kök 4500, meyvəli içlik 3430, meyvə və sukat-
lar 1250, jele 750, qovurulmuş biskvit ovuntusu 70. Çıxar 10 ədəd, 1 kq-lıq. 
Tort dairəvi və ya kvadrat formada hazırlana bilər. Şəkərli kökələr bişi ril-
dikdən sonra soyularaq meyvəli içliklə yapışdırılır. Səthinə və yanlarına mey-
vəli içlik çəkilir. Tort konservləşdirilmiş meyvələrlə, sukatlarla, jele tikələri ilə 
bəzədilib,  üzərinə  iki  pillədə  bərkiməmiş  jele  tökülür.  Jele  bərkidikdən  sonra 
onun yanlarına qovurulmuş biskvit ovuntusu səpilir. 
Keyfiyyətinə tələbat: Tort düzbucaqlı və ya dairəvi formalarda olub, yuxarısı 
meyvə və sukatlarla bəzədilib, üzərinə jele tökülüb, kənarlarına biskvitli ovuntu 
səpilib. 
“Abrikotin”  tortu.  Şəkərli  kökə  4500,  yağlı  krem  2790,  pomada  2600, 
meyvə və sukatlar 250, qovurulmuş qoz 90, şokoladlı-yağlı krem 90, “Abriko-
tin”  likyoru  400,  qovurulmuş  biskvit  ovuntusu  60.  Çıxar  10  ədəd,  1  kq-lıq. 
“Abrikotin” likyoru kremə qatılır. 
Şəkərli laylar bişirilib, soyudulur və iki lay yağlı kremlə yapışdırılır. Üstdəki 
lay  pomada  ilə  şirələnir.  Pomada  soyuduqdan  sonra  lay  isti  bıçaqla  tortlara 
bölünür. Tortların yanlarına krem çəkilib, qovurulmuş biskvit ovuntusu səpilir. 

119
Səthlərinə  şokoladlı  kremdən  tor  salınır.  Tort  kremlə,  meyvə  və  sukatla 
qovurulmuş qozla bəzədilir. 
Keyfiyyətinə  tələbat:  tort  dördbucaqlıdır,  səthi  çəhrayı  rəngli  pomada  ilə 
şirələnib, kremlə bəzədilib. Dadı və qoxusu şəkərli xəmirin, kremin və “Abri-
kotin” likyorunun xüsusiyyətlərinə uyğundur. 
§51. Qat-qatlı tortlar
Kremli  qat-qatlı  tort.  Qatlı  yarımfabrikat  5030,  yağlı  krem  3800,  şəkər 
kirşanı 150, qat-qatlı ovuntu 1020. Çıxar 10 ədəd, 1 kq-lıq.
Qatlı xəmir layları bişirilib, soyudulduqdan sonra kremlə yapışdırılır. 
Çəkisi 500 q olan tort iki laydan, 1 kq-lıq isə üç laydan təşkil olunur. Üst 
lay hamar tərəfi yuxarıda qalmaq şərti ilə yerləşdirilir. Tortun səthinə, yanlarına 
krem çəkilib və qat-qatlı ovuntu səpilir. Sonra metal lövhənin köməyi ilə sıx-
laşdırılıb,  küncləri  bərabərləşdirilir.  Tortun  səthinə  şəkər  kirşanı  səpilir.  Bu 
tortu “Şarlot” və “Qlyasse” kremləri ilə də hazırlamaq olar. 
Keyfiyyətinə tələbat: tort düzbucaqlı formadadır, üzərinə şəkər kirşanı səpi-
lib, xəmirinin rəngi açıq-sarı, kremin rəngi isə ağdır, xəmiri quru və kövrəkdir, 
krem öz formasını yaxşı saxlayır. Rütubətlilik 9,4%-dir. 
Konfitürlü  qat-qatlı  tort:    Qatlı  yarımfabrikat  5330,  konfitür  3500,  qat-
qatlı yarımfabrikatın ovuntusu 1020, şəkər kirşanı 150. Çıxar 10 ədəd, 1 kq-lıq.
Qat-qatlı xəmir 5-6 mm qalınlıqda yayılır. Bişirilib, soyuduqdan sonra iki 
lay konfitürlə yapışdırılır. Səthinə və yanlarına konfitür sürtülür, sonra üzərinə 
qat-qatlı ovuntu və şəkər kirşanı səpilir. 
“Moskva qat-qatı”. Qat-qatlı yarımfabrikat 4000, meyvə içliyi 4000, qat-
qatlı yarımfabrikat ovuntusu 1800, şəkər kirşanı 200. Çıxar 10 ədəd, 1 kq-lıq. 
Qatlı  xəmir  lay  şəklində  bişirilib,  soyudulduqdan  sonra,  2-3  lay  meyvə 
içliyi ilə yapışdırılır. Səthinə və yanlarına meyvə içliyi çəkilib, ovuntu və şəkər 
kirşanı səpilir. 
§52. Badamlı tort
Meyvəli-badamlı  tort.  Badamlı  yarımfabrikat  5770,  meyvə  içliyi  2170, 
islatmaq üçün şirə 420, meyvə və sutkalar 1140, pomada 420, badam ovuntusu 
80. Çıxar 100 ədəd, 1 kq-lıq. 
Tort  kvadrat  formada  hazırlanır.  Badamlı  xəmir,  yağ  sürtülüb  un  səpilmiş 
qənnadı  təbəqəsində  yerləşdirilir  və  bıçağın  köməyi  ilə  iki  bərabər  ölçülü 
hissələrə bölünərək, onlara kvadrat forması verilir. 
Tortun yuxarı hissəsi üçün kvadratların birinin səthinə dişli borucuqla naxış 
salınır (iki kəsişən diaqonal və kənarları boyunca qabardılmış naxış). Bişdikdən 

120
və soyuduqdan sonra alt kökəyə meyvə içliyi çəkilir və onun üzərində şirə ilə 
isladılmış üst kökə yerləşdirilir. Üstdəki kökənin üzərində alınmış dörd sekto-
run  hər  biri  müxtəlif  rəngli  pomada  ilə  doldurulur.  Pomada  bərkiməmiş,  tort 
meyvə və sukatlarla bəzədilir. Bərkidikdən sonra yanlarına meyvə içliyi çəki-
lib, üzərinə badam ovuntusu səpilir. 
Keyfiyyətinə  tələbat:  tort  kvadrat  formadadır,  müxtəlif  rəngli  pomada  ilə 
bəzədilib, xəmirinin rəngi qəhvəyidir, məsaməlidir.