Sh. Maxmudov «statistika» fanidan o’quv uslubiy majmuasi

Dinamika qatorlarining turlari

Momentli dinamika qatori - bu ma’lum oraliqli momentlarga hisoblangan ko‘rsatkichlar qatoridir.

Ma’lum oraliqli momentlarga nisbatan hisoblangan hodisa miqdorlaridan tuzilgan qator momentli dinamika qatori deb ataladi.

Masalan:
10.1-jadval.

O‘zbekiston aholisining 2000-2005 yillarda o‘sishi

Yillar	2000	2001	2002	2003	2004	2005
Aholi soni yil boshiga (mln.kishi)	24,5	24,8	25,1	25,4	25,7	26,0

Manba: O‘zbekiston iqtisodiyoti. Tahliliy sharh. – T., 2005, 60-87-betlar.

Agar bir momentdan ikkinchisigacha bo‘lgan vaqt oralig‘ini qisqartirsak, u holda qator darajalari ham o‘zgaradi.

Davriy dinamika qatori - bu iqtisodiy oqimlar qatori, ma’lum davrlar ichida kechgan jarayon natijalarini ta’riflovchi ko‘rsatkichlar qatoridir.
Ma’lum vaqt oraliqlari davomida kechgan jarayonlar natijalari, ya’ni, oqimlarni ta’riflovchi ko‘rsatkichlar qatori davriy dinamika qatorlari deb ataladi.
Masalan:

10.2-jadval.

O‘zbekistonda paxta va don yalpi hosilining o‘sishi (ming t.)

Yillar	2000	2001	2002	2003	2004	2005
Paxta	3002	3205	3122	2803	3335	3500
Don	3929	4072	5793	6319	6017	6600

Manba: O‘zbekiston iqtisodiyoti. Tahliliy sharh. – T., 2005, 60-87-betlar.
Dinamika qatorlarini momentli yoki davriy ko‘rinishda tuzish ixtiyoriy ish bo‘lmasdan, balki o‘rganilayotgan hodisaning mohiyatiga, uning miqdorini aniqlash usuliga bog‘liqdir.
Dinamika qatorlarini boshlang‘ich mutlaq miqdorlar va hosilaviy ko‘rsatkichlar asosida tuzish mumkin. Hosilaviy ko‘rsatkich qatorlari deganda mutlaq miqdorlarni qayta ishlash natijasida olingan nisbiy va o‘rtacha miqdorlar asosida tuzilgan qatorlar tushuniladi.