Tadqiqotlarning oʻninchi bosqichida dastlabki ma’lumotlar
kompyuterlarda quyidagi ketma-ketlik asosida qayta ishlanadi:
ma’lumotlarni kiritish va dastlabki tahlil qilish; ma’lumotlarni nazorat
qilish va xatolarini toʻg‘rilash; oʻzgaruvchilar qatorini tuzish;
mashina algoritmlari va dasturlarini tuzish; tadqiqot natijalarini tahlil
qilish. Kompyuterda dastlabki ma’lumotlarni qayta ishlash boʻyicha
metodika Rossiya fanlar akademiyasi Sotsiologik tadqiqotlar instituti
nashr etgan “Рабочая книга социолога” (“Sotsiologning ish kitobi”)
nomli kitobda batafsil yoritilgan [3]. Dastlabki ma’lumotlar
kompyuterda qayta ishlangandan soʻng, ularning ishonchliligi
tekshiriladi. Agar, ular yuqori ishonchli boʻlsa, tadqiqotning keyingi
bosqichiga oʻtiladi. Aks holda axborotlar tahlili yangidan boshlanib,
tadqiqotning ikkinchi bosqichidan oʻninchisigacha bajarilgan ishlar
qaytadan bajariladi.
Tadqiqotning
oʻn birinchi bosqichida yollangan xodimlar va
ish beruvchilar oʻrtasidagi ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar va turli
shakldagi ishsizlikning vujudga kelish sabablarini oʻrganish boʻyicha
hosil qilingan sotsiologik axborotlar asosida ilmiy hisobot tuziladi.
Tadqiqotning
soʻnggi bosqichida hosil qilingan sotsiologik
axborotlarni mehnat bozorining ekonometrik modellari kompleksiga
tatbiq etish amalga oshiriladi.
Qisqacha xulosalar Sotsiologik tadqiqotlar mehnat bozorining holati boʻyicha
ishonchli statistik ma’lumotlar yetarli boʻlmagan taqdirda oʻtkaziladi.
Ularni oʻtkazishda muammolar, maqsadlar va asosiy vazifalarni
toʻg‘ri belgilab olish asosiy oʻrinni egallaydi.
Mazkur tadqiqotlarning asosiy maqsadi – aholining ish bilan
bandligini oshirish va ishsizlikni kamaytirish boʻyicha ilmiy asoslan-
gan tavsiyanomalarni ishlab chiqish.
Mehnat bozorining aniq sotsiologik tadqiqotlari oʻzaro bog‘liq
boʻlgan bosqichlar asosida oʻtkazilib, ulardan hosil qilingan
127
axborotlar ish beruvchlar bilan yollanuvchilar oʻrtasidagi ijtimoiy-
iqtisodiy munosabatlarni va ishsizlik sabablarini toʻla ifodalaydi.