barcha turlari bekor qilinib, yuridik shaxslarning tugatilayotganida,
shuningdek, jismoniy va yuridik shaxslarning qonunchilik buzilganligi
holatlari bo‘yicha bergan murojaatlari asosida faqatgina Nazorat qiluvchi
organlar faoliyatini muvofiqlashtiruvchi Respublika kengashi qaroriga
muvofiq o‘tkaziladigan qisqa muddatli tekshiruvlar bundan mustasno
sifatida o‘rnatildi.
Tadbirkorlik subyektlari faoliyatini, shu jumladan, jinoyat ishlari
doirasidagi muqobil tekshirishlarning barcha turlari bekor qilindi.
Moliya-xo‘jalik
faoliyatini
amalga
oshirishda
birinchi
marta
huquqbuzarliklar sodir etgan tadbirkorlik subyektlari va ularning
xodimlari yo‘l qo‘yilgan qonunbuzarliklarni qonun hujjatlarida
belgilangan muddatlarda ixtiyoriy ravishda bartaraf etgan va etkazilgan
moddiy zararni qoplagan taqdirda, insonning sogligi va hayotiga zarar
etkazilgan holatlar bundan mustasno, ma’muriy va jinoiy javobgarlikdan,
jarimalar va moliyaviy sankstiyalar (penyadan tashqari) qo‘llanilishidan
ozod etildi.
281
Yuqoridagi normativ – nuquqiy hujjatga asosan, noqonuniy
tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish bilan bogliq huquqbuzarliklarni
birinchi marta sodir etgan shaxslar, huquqbuzarlik aniqlangan kundan
e’tiboran bir oy muddatda yetkazilgan zararning o‘rnini ixtiyoriy
ravishda qoplagan, tadbirkorlik subyekti sifatida ro‘yxatdan o‘tgan va
ruxsat etuvchi zarur hujjatlarni rasmiylashtirgan taqdirda ma’muriy va
jinoiy javobgarlikdan ozod etiladi.
Tadbirkorlik subyektlariga nisbatan tadbirkorlik faoliyatini amalga
oshirish huquqidan mahrum qilish tarzidagi jinoiy jazo qo‘llanilmaydi.
Xorijiy investistiyalar ishtirokidagi yangidan tashkil etiladigan
ishlab chiqarish korxonalariga ularni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish vaqtida
amalda bo‘lgan soliq va boshqa majburiy to‘lovlar stavkalarini (resurs va
bojxona to‘lovlari bundan mustasno) besh yil mobaynida qo‘llash huquqi
berildi.
Tadbirkorlik subyektlari hakamlik sudining hal qiluv qarorini
majburiy ijro etish uchun ijro varaqasi berish to‘grisida ariza bergan
taqdirda davlat boji to‘lashdan ozod etildi. Tadbirkorlik subyektlarining
eksport kontraktlarini davlat bojxona xizmati organlarida hisobga qo‘yish
borasidagi talab valyuta nazorati organlari tomonidan Tashqi savdo
operastiyalarining yagona elektron axborot tizimi orqali tashqi savdo
kontraktlari nazorati va monitoringini saqlab qolish sharti bilan bekor
qilindi. Eksport qilinayotgan tovarlarning kelib chiqishi to‘grisidagi
sertifikat ilgari xuddi shunday tovar uchun aynan sertifikat olgan
arizachiga bir ish kuni mobaynida berilishi ko‘zda tutildi. O‘zbekiston
Respublikasi Oliy Majlisi palatalariga quyidagi asosiy vakolatlarga ega
bo‘lgan O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi huzuridagi Tadbirkorlik
subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish
bo‘yicha vakil instituti tashkil etildi.
Ushbu vakil institut o‘z vakolati doirasida - tadbirkorlik faoliyatini
rivojlantirish, tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy
manfaatlarini himoya qilish sohasida davlat siyosatini shakllantirish va
amalga oshirishda ishtirok etish, tadbirkorlik subyektlarining faoliyati
tekshirilayotganda ularni huquqiy qo‘llab - quvvatlash, tadbirkorlik
faoliyati erkinligining kafolatlari to‘grisidagi qonun hujjatlari normalari
282
va talablarining amalda ro‘yobga chiqarilayotganligini o‘rganish, qabul
qilingan normativ-huquqiy hujjatlarning tadbirkorlik faoliyati amalga
oshirilishiga ta’siri samaradorligini baholash, davlat organlari, huquqni
muhofaza qiluvchi va nazorat qiluvchi organlar, shuningdek, mahalliy
davlat hokimiyati organlari tomonidan tadbirkorlik subyektlarining
huquqlari va qonuniy manfaatlariga rioya etilishi yuzasidan nazoratni
amalga oshirish huquqlari berildi.
Soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarni yigish xarajatlarini
kamaytirish, masofaviy nazoratni keng joriy etish va soliq
to‘lovchilarning huquqiy savodxonligini oshirishni ta’minlaydigan soliq
ma’murchiligi
sifati
va
samaradorligini
yanada
yaxshilash,
respublikaning eksport salohiyati o‘sishini, to‘gridan-to‘gri xorijiy
investistiyalarni faol jalb etishni va mahalliy ishlab chiqaruvchilarning
tashqi bozorda raqobatbardoshligini oshirishni ragbatlantiradigan
valyutani tartibga solishning va valyutalar kursi siyosatining ilgor bozor
mexanizmlarini joriy etish, tadbirkorlik subyektlari faoliyati yuzasidan
qisqa muddatli tekshirishlarni tayinlash va o‘tkazishning aniq huquqiy
asoslari hamda mezonlarini nazarda tutgan holda qonun hujjatlarini
yanada takomillashtirish, tadbirkorlik subyektlari faoliyatining kameral
nazorati samaradorligini oshirish orqali tekshirishlarni o‘tkazish soni va
muddatlarini qisqartirish, huquqbuzarliklarning oldini olish va qonunga
itoatkor tadbirkorlik subyektlarining barqaror faoliyati kafolatlarining
asosiy mexanizmlaridan biri sifatida auditorlik tashkilotlari va soliq
maslahatchilari ko‘rsatayotgan xizmatlar sifati va taqdim etayotgan
xulosalarining haqqoniyligi uchun javobgarlikni kuchaytirish yuzasidan
ular faoliyatining huquqiy asoslarini takomillashtirish, bank faoliyatini
tartibga solishning zamonaviy tamoyillari va mexanizmlarini joriy etish,
davlat organlari tomonidan tijorat banklari faoliyatiga, birinchi navbatda,
kredit siyosatiga ma’muriy aralashuvlarning oldini olish va ularga yo‘l
qo‘ymaslik, bankning samarali faoliyat ko‘rsatishiga to‘sqinlik qiluvchi
govlarni tugatish, shuningdek, mijozlarning o‘z pul mablaglarini erkin
tasarruf etish huquqi to‘liq ro‘yobga chiqarilishini ta’minlash kabi
vazifalar O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi, Markaziy banki,
283
Davlat soliq qo‘mitasi manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan birgalikda
Vazirlar Mahkamasiga asoslantirilgan takliflar kiritish yuklatildi.
O‘zbekiston Respublikasi Davlat arxitektura va qurilish qo‘mitasi,
Tabiatni muhofaza qilish davlat qo‘mitasi, Sogliqni saqlash vazirligi,
Ichki ishlar vazirligi, "O‘zstandart" agentligi manfaatdor vazirliklar va
idoralarga - barcha texnik talablarni (sanitariya, ekologiya, shaharsozlik
normalari va qoidalari, yongin xavfsizligi qoidalari, standartlashtirishga
doir normativ hujjatlar va texnik normativlarni) xatlovdan o‘tkazsin
hamda ilgor xorijiy tajribani inobatga olgan holda samarasiz, eskirgan va
bozor mexanizmlarining o‘rnini egallab olgan normalarni bartaraf
etadigan tegishli normativ hujjatlarni ishlab chiqsinlar va qabul qilishni,
texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi amaldagi normativ hujjatlardan
xalqaro tashkilotlar va xorijiy davlatlar bilan tuzilgan bitimlar hamda
qoidalar doirasida foydalanish maqsadida ularni jahon Internet axborot
tarmogidagi o‘z rasmiy veb-saytlarida joylashtirilishini va doimiy
yangilab borishni ta’minlash yuklatildi.
Nazorat qiluvchi organlarning tadbirkorlik subyektlari va ularning
xodimlariga nisbatan ma’muriy jazolarni qo‘llash borasidagi funkstiya va
vakolatlari bosqichmabosqich sud organlariga o‘tkazilib kelinmoqda.
Iqtisodiy jinoyatlar sodir etish, shuningdek, tadbirkorlik subyektlari
faoliyatiga
noqonuniy
aralashish
oqibatida
etkazilgan
zararni
aniqlashning asoslangan yagona mezonlari va asoslarini ishlab chiqish
belgilandi.
Respublikada tadbirkorlik faoliyatining jadal rivojlanishini
ta’minlashga, “Xususiy mulkni xar tomonlama himoya qilishga va
ishbilarmonlik muxitini sifat jixatidan yaxshilashga doir qo‘shimcha
chora-tadbirlar to‘grisida”gi 2016 yil 29-dekabrda qabul qilingan O‘RQ-
418 sonli qonun asosida, O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun
xujjatlariga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritildi.
Dostları ilə paylaş: |