Sharq Tillar" fakulteti "

Kurs ishning ob’ekti – Koreya ijodkorlari hamda badiiy asarlar hisoblanadi.
Tadqiqotning predmeti – Koreya adabiyotining o‘rni va rolini aniqlash, undagi muammolarni hal etish hisoblanadi.
Kurs ishining qisqacha mazmuni.
1. Kirish— bunda tanlangan mavzuning dolzarbligi belgilandi.
2. Asosiy qism— muallif tomonidan rejalangan fikr, muammo yoki yangilik bayon qilindi.
3. Xulosa— mavzu yuzasidan muallifning xulosalari, tavsiyalari beriladi.
Kurs ishi kirish, ikki bob, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxatidan tashkil topib jami 35 varoqdan iborat.
I.BOB. Koreys adabiyotida “Samguk Sagi” asari haqda umumiy ma’lumot
1.1.Kim Busik “Samguk Sagi” asari

Silla davlati Koguryo va Pekchega nisbatan keyinroq, chinxan qabilalari yansan, koxo, chinji, kari va koyalarning birlashuvi natijasida vujudga kelgan. Dastlab qabillar ittifoqi Saro ("San-go chji" nomli manbaga ko'ra) deb atalgan Undan tashqari, Xitoy manbalarida Sillo, Sara, koreys manbalarida esa Sonabol, Soyabol va Sorabol kabi nomlar bilan atalgan. "Samguk sagi" madumotlariga ko'ra, bu olti qabila Qadimgi Choson bilan bevosita bog'liq: "Dastlab Chosondan ko'chib kelganlar tog' va daralaming o'rta qismiga joylashganlar va bu yerda oltita qishloqcha barpo etganlar. Ular Chinxan qabilasining oltita jamoasi (bu) edi". Afsonaga ko'ra, Koxo qishIog'i oqsoqoli bolani quvontirgan qovoqqa o'xshagan tuxumni tashlab nola qilayotgan va keyin ko'zdan g'oyib bo'lgan otni ko'rgan. Bu bola juda aqlli bo'lgan!igi bois, uni hukmdor qilib tayinlashgan va unga Pak ("pak" chinxan tilida "qovoq" degani) deb ism berishgan. U Sillaning birinchi hukmdori Pak Xyokkose va Paklar sulolaning dastlabki vakili bo'lgan.

Olti qabila (32 yil, "Samguk sagi" manbasiga ko'ra) qayta nomlanib, yangi Li, Chxoe, Son, Chon, Pe va Sol kabi nasablarga ega bodishgan. Koguryo va Pekchedan farqli ravishda, bu yerda bitta van sulolasiga mansub bo'lganlar hukmronlik qilmasdan, balki Pak sulolasidan tashqari Sok va Kim urug'idan bo'lganlar hukmdor sifatida mamlakatni boshqargan. Pak sulolasi hukmronligi davrida Silla (tnil. avv. 57 - mil 184 yy.). Dastlab Silla katta mavqega ega bo'lmagan II asming ikkinchi yarmidan boshlab maorif rivoj topishi bilan, bu yerga vaqtvaqti bilan Lolan viloyatidan xitoyliklarning, shuningdek, yaponlar va moxe qabilalarining hujumlari bo'lib turgan. Ammo qarama-qarshilik ularning qo'shnilari Kaya bilan bo'lgan. o'zaro urushlarda goh Sillaning, goh Kayaning qo'Ii baland kelgan. II asr boshlarida sillaliklar 3 marta Kaya yerlariga bostirib kirganlar.
Kim Busikning "Samguk Sagi" "Uch davlatning tarixiy yozuvlari"asari
Tarixnavislik bo'yicha eng yirik asar Kim Busik (1075-1152) tomonidan 1145 yilda yaratildi. "Samguk Sagi" - "Uch davlatining tarixiy yozuvlari" deb nomlangan bu asar "namunaviy tarix" hisoblanadi. Unda muallif Sama San (taxminan miloddan avvalgi 145-86 yillarda yashagan xitoy tarixchisi) ning "Shitszi" asari shakliga rioya qiladi. O'shashlik shu bilan belgilanadiki, Kim Busik bir sulola tarixini emas, balki Koreya davlatlarining X ast o'rtalarigacha bo'lgan umumiy tarixini yozgan. Ta'sir kitob nomida ham seziladi: podsholikning 58 yili, bahorda saroy qudug'ida suv birdan quduq devorlaridan tosha boshlaydi, poytaxtda yashovchi fugarolardan brining biyasi bir kallali va ikki gavdali buzoq tug'adi.
Bashoratchi: "Suv birdan quduq devoridan toshgan, demak, buyuk podsho kutilmaganda y a s h i xabar eshitadi. Bir kalla va ikki gavdali buzoq tug'ilgan, demak buyuk podsho birlashadi va Chipan bilan Maxanni birlashtirishga qaror giladi".
"Samguk Sagi" 50 kitobdan iborat bo'lib, ular to'rt bo'limga birlashtirilgan: pongi-"Asosiy manbalar", nyonpxyo- "Xronologik jadvallar", chapki-"Turli risolalar", yel'chjon- "Tarjimai hollar". Yodgorlikda uch davlat - Silla, Pekche, Koguryo tarixi bayon etilgan. "Asosiy manbalar" bo'limi uch qismdan iborat: Silla-o'n ikkita bob, Koguryo-o'nta bob, Pekche-oltita bob. Mazkur boblarda uch davlatning har birida ularga asos solingandan boshlab ular Silla hokimiyati ostida bilashtirilgan vaqtgacha yuz bergan vogealar bayoni keltirilgan.
"Xronologik jadvallar"da (uchta bob) uch podsholikpodsholarining diggatga sazovor sanalari keltirilgan. "Turli risolalar" bo'limida (to'qqizta bob) mamlakatning geografik o'rni, ma'muriy tizimi, marosimlari, musiqasi, kiyimlarining tavsiflari berilgan. Har bir mavzuga alohida bob bag'ishlangan.
"Tarjimai hollar" bo'limi uch davlat va birlashtirilgan Silla davrining m a s h h u r kishilari hayotiga bag'ishlangan.
Konfutsiychilikning u yoki bu ijtimoiy-axloqiy tipiga mansub bo'lgan shaxslarning tarjimai hollari keltirilgan. Chunonchi, sodiq talabalar-askarlarning kuchi, dovyurakligi madh etilgan, bahodirona tashqi ko'rinishiga urg'u berilgan, qahramon urushda ko'rsatgan jasoratlar bo'rttirib tavsiflangan. Ba'zan tarixchi asar gahramoniga xalq ertagi qahramonining xususiyatlarini yuklagan. Masalan, Silla malikasi Sandok murakkab vazifalarni yechadi, tushlarmi ta'birlay oladi. Ba'zan muallif ertaknamo epizodlari keltiradi. Chunonchi, Koguryo podshosi Pemunsin-vanning Puyoga qarshi yurishi haqidagi hikoyada u podshoni kuzatib borish istagini bildirgan gaynar gozonli ayol hagida, g'ayrioddiy nishonalar hagida, Puyoni bosib olishda Pemusin-vanga yordam berish niyatini bildirgan ikki bahodir haqida hikoya qiladi.
Shuni qayd etish lozimki, asar tuzilishida ham, materialida ham Kim Busik xitoycha an'anaga so'zsiz amal qilmaydi. Jumladan, "Samguk Sagi"da "Sulolalar" bo'limi yo'q, birinchi o'ringa Xitoy bilan urushlarda g'alaba gozongan koreys qahramonlari-askarlarning tarjimai hollari qaratilgan. Badiiy s o ' ustasi bo'lgan kishilaring tarjimai hollariga alohida e'tibor qaratilgan. Bu tasodifiy bir hol bo'lmasa kerak. Zero Uzoq Sharqda badiiy so'z ustasi bo'lish ma'rifatlilik alomati sanalgan va Kim Busik, tabiiyki, o'z davlatini ayni shu tusda ko'rsatishga harakat gilgan.
"Uch davlatning tarixiy yozuvlari" rasmiy tarix-chonsa bo'lib, u konfutsiychilikning ratsionalistik nuqtai nazaridan yozilgan. Bu avvalo materialni tanlash prinsiplarida (tarixchi sehrli vogealar
haqidagi ma'lumotlarni chetga surishga harakat qiladi); xulq-atvori konfutsiychilikning besh munosabat (podsho-tabaa, ota -o'g'il, e-r xotin, katta-kichik va h.k.) prinsiplariga muvofiq kelishi lozim bo'lgan namunaviy qahramon tipining yaratilishida; yozma so'zning o'rni va ahamiyatini Kim Busik ganday tushunishida namoyon bo'lgan. Chunonchi, u asarga so'zboshida shunday deb yozadi:"Uch davlatda yuritilgan qadimgi yozuvlarga kelsak, jumlalarning dag'alligi, ma'lumotlar to'liq emasligi tufayli ular podsholarning yaxshi-yomon ishlarini, a'yonlarning sodiqligi yoki xiyonotkorligini, xalqning itoatkorligi yoki isyonkorligini aniqlashva ajdodlarga sabog berish yarogli emas".Adabiyot xususida bunday qarashlar gadimgi Koreyadagina tarqalmagan, ular X abadiy arboblarining fikr-mulohazalarida ham kuzatiladi. Xuddi shuningdek namunaviy qahramonga xos bo'lgan jihatlar ba'zan hozirgi zamon masri personajlarining xulq-atvorida namoyon bo'ladi.
Bu davrda mavjud bo'lgan idudagi nasr haqida aniq bir narsa deyish qiyin, chunki XI asrga garasnli uch epidrafik buddaviylik bitiggina saqlanib golgan. Birinchisi (1010 y.) -stelada o'yib yozilgan mazkur stela qay tarzda va kimning ishtirokida qurilgani hagidagi nisbatan qisqa bitik. Ikkinchisi (1085 y.)- ishga doir qisga bitik. Uchinchisi (1031 y.) - muhim imoratlar tavsifi keltirilgan yirik man. Bu Chondosada (Kyunsan provinsiyasida) mamlakatdagi uzoq yillik behbud podsholik sha'niga qurilgan besh qavatli ibodatxona hagidagi yozuv bo'lib, u Kvanxyon ismli zotda bu ibodatxonani qurish niyati ganday gilib paydo bo'lgani haqidagi hikoyadan boshlanadi. U o ' niyatini ro'yobga chigara olmagan, chunki kasal bo'lib qolgan va vafot egan.
Bitik buddaviylik xususiyatiga ega bo'lsa-da, bu yerda keltirilgan davlatdagi behbudlik davri tavsifi konfutsiychilik an'anasiga xos bo'lgan uslubda ekanligi shak-shubhasizdir: vanning. ogilona podsholigiga uning vassalari ko'maklashadi, xalq mehnatdan lazzatlanadi, ofatlar mamlakatni chetlab o'tadi, yillar serhosil keladi, mamlakata tinchlik va osoyishtalik hukm suradi. Shundan so'ng kim va ganday mehnat qilgani, mazur qurilishga qanday hissa qo'shganining kengtavsifi keltiriladi.
Material xronologik ketma-ketlikda joylashtirilgan. Tematik jihatdan bu bitik "Uch davlat davridan qolgan voqealar" ning ibodatxonalar qurilishi tarixlari jamlangan to'rtinchi bo'limi bilan hamohangdir. Ammo bu erda d a t a qurilish bilan bo'gliq sehrli xususiyatga ega bo'lgan voqealar keltiriladi. Bitiklarda biz bayon etilayotgan materialga qat'iy rationalistik yondashuvga duch kelamizki, bu Kim Busikning "Tarixiy yozuvlari" uslubini eslatadi.
Koreyalik filolog Li Ki-munning ishi R.A tomonidan ilgari surilgan barcha talablarga javob beradi. Miller. Li Ki Mun koreys tili evolyutsiyasini batafsil o'rganib chiqdi, evropalik olimlardan farqli o'laroq, ona tilining rivojlanish tarixi va koreys va yaponlarning o'zaro aloqalari sabablari haqidagi taxminlarini bildirdi. Koreys tilshunosi koreys tilining rivojlanish tarixini o'rganadi, shuningdek uni qayta qurish bilan shug'ullanadi, shu bilan birga Oltoy nazariyasining tarafdori bo'lib qoladi. N.Poppening ortidan u zamonaviy tilshunoslikda birinchilardan bo'lib koreys tili taraqqiyotining boshida Proto-Oltoydan ajralib chiqqanligi va uning oraliq bosqichlariga ega bo'lganligini tan oldi.
Li Ki Mun koreys tili tarixiga to'xtalib, uning haqiqiy rivoji koreys alifbosi yaratilgan XV asrda boshlanganiga e'tibor qaratadi. Zamonaviy olimlar lingvistik qatlamni XV asrning o'rtalariga qadar tekshirishadi, ammo qadimgi lingvistik shakllarni rekonstruktsiya qilish va ta'riflash qiyin, chunki ular koreys fonetik tizimiga moslashtirilgan xitoycha harflar bilan yozilgan matnlardir. Li Ki Munning ta'kidlashicha, olimlarning koreys tilining Oltoy oilasining uchta asosiy lingvistik guruhlari bilan munosabatlarini aniqlashga urinishlari tabiiydir, chunki koreys leksik qatlami bir hil emas. Xuddi shunday hukmlar S.A. Oltoy oilasi tillarini tizimli tahlilga bo'ysundirish qiyinligini ta'kidlagan Starostin, chunki leksik birliklarning interpenetratsiyasi darajasi juda yuqori. Li Ki-munning yozishicha, tadqiqot davomida turkiy tillar bilan bir nechta gugurt topilgan, mo'g'ul tillari bilan tashqi o'xshashlik ko'proq bo'lgan. Biroq, eng ko'p yozishmalar Tungus-Manchu guruhining tillari bilan o'rnatildi [Li Ki Mun, 2001, p. 24]. Koreys tiliga manjur tili kuchli ta'sir ko'rsatdi, bu ham tarixiy faktlar bilan tasdiqlangan. Manjurlar Koreya yarim orolining shimolida yashagan va bu hududni o'zlari deb bilgan. Koreys madaniyatida Tsin sulolasi davrida (miloddan avvalgi 246–207)
[Qurbonov, 2009, p. 28] manjur madaniyatidan moddiy va ma'naviy qadriyatlarni qarz olishning intensiv jarayoni bor edi va har ikkala tilning leksikasida ko'plab umumiy xalq tillari paydo bo'ldi.
Manjur tilining kamida 250 ga yaqin leksik birliklari yuzaki tahlil asosida koreyscha so'zlar bilan o'zaro bog'liq bo'lishi mumkin. Li Ki Mun quyidagi misollarni keltiradi: Ma. cejen "yuqori ko'krak" K. Cec 젖 "ko'krak"; Ma. Fatan "oyoq osti", K. patang 바당 "pastki qism"; Ma. gu "qimmat tosh" K. kwusul g구 "qimmat tosh"; Ma. hacin "kind", K. Kaci 가지 "kind"; Ma. mu-ke "suv" mul 물 "suv"; Ma. na "yer", K. nalah 나랗 "yer" (-lah qo'shimchasi) [Li Ki Mun, 2001, p. 24]. Ushbu misollar shuni ko'rsatadiki, Koreya yarim orolida va unga qo'shni erlarda yashovchi xalqlar o'rtasida madaniy qadriyatlar almashinuvi jarayoni ancha faol bo'lgan va shu tufayli bir tildan leksik birliklar boshqa tilga kirib kelgan. Masalan, Ma. bele "guruch" pwoli 보리 "arpa" va Ma bilan bog'lanishi mumkin. Faqat "grechka" K. mil 밀 "bug'doy" bilan.
Biroq, ba'zi bir leksik tarkib bu turdagi qarz olishdan nisbatan ozoddir. Manchu tili bilan koreys tilini taqqoslaganda ko'p sonli gugurtlar o'zgaruvchan shakllarda, ya'ni fe'llarda uchraydi. Li Ki-mun manjur tilining koreys tiliga mos keladigan 70 fe'l shaklini topadi. Bu koreys tili Proto-Oltay tilining bo'linishidan keyin paydo bo'lgan Tungus-Manchu guruhining bir bo'lagi bo'lishi mumkin degan taxminni amalga oshirishga imkon beradi. Koreyalik bir tilshunos tilning rivojlanish tarixini Korey yarim orolida birinchi qabilalar paydo bo'lgan davrdan tortib zamonaviy davlatgacha tasvirlab beradi. Evropa tilshunosligida aynan koreys tili paydo bo'lishi va shakllanishining dastlabki davri, shuning uchun u zamonaviy tadqiqotchilar tomonidan eng katta qiziqish uyg'otmoqda.