Shu bilan birga, katta bo’lmagan ish joyiga EGA bo'lgan korxonalarda (odatda 50 dan ortiq bo'lmagan) Axborot xavfsizligini ta’minlashga katta e’tibor beriladi

Аxborot xavfsizligi siyosatini ishlab chiqish

5. 
   Maqsadlar va vazifalarni, himoya qilish obʼektlarini, risklarni va axborot xavfsizligiga tahdidlar modellarini belgilash;
   
6. 
   Аxborot xavfsizligi choralarini aniqlash va belgilash;
   
7. 
   Аxborot xavfsizligi siyosatiga kiritilgan hujjatlarni ishlab chiqish (nizom, yoʼriqnomalar, qoidalar, roʼyxatlar,tartib va rejalar);
   
8. 
   Maʼlumotlarni va axborot resurslarini tasniflash, kirish matritsalarini ishlab chiqish;
   

“Quality product” MCHJ uchun lokal tarmoq xavfsizlik siyosatini ishlab chiqishda umuman olganda axborot xavfsizligi siyosati qamrovida bo’ldanligi uchun biz qushimcha qilib ichki va tashqi tarmoqlarni xavfsizligi, tarmoq hosil qilishda cisco kompaniyasini takliflarini inobatga olishda va ushbu tashkilot nigizida faoliyat olib borayotgan tashkilotlarning lokal tarmoq xavfsizligi siyosatidan andoza olgan holda ishlab chiqish kerakligini ma’lumot o’rnida taklif qilamiz.

III  BOB. HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGI VA EKOLOGIYA
3.1. ELEKTOR TOKIDAN HIMOYALANISH
Elektr tokining kishiga qanchalik zarar yetkazishi tanadan o’tgan tokning miqdoriga bog’liq. 0, 05 amperdan ortiq tok yoki 36 voltdan ziyod kuchlanish kishi hayoti uchun xavfli . 0,1 amper va bundan ortiq tok kishini o’ldiradi.
Insonni quyidagi hollarda tok o’ldiradi:
a) elektr ustanovkasining tok o’tib turadigan qisimlariga tegilsa;
b) elektr ustanovkasining tok o’tmaydigan, lekinavariya paytida tok o’tishi favfi bo’lgan qismlariga bevosita tegilsa;
c) elektr ustanovkasining yuqori kuchlanishli tok o’tib turadigan qismlariga yaqin borilsa yoki tegilsa;
d) elektr ustanovkasining avariya vaqtida yuqori kuchlanishli tok ta’sirida bo’ladigan qismlariga yaqin borilsa.
Odamlar ish joyida va kundalik hayotda elektr toki urishi xavfi, agar xavfsizlik choralariga rioya qilinmasa, shuningdek elektr jihozlari va maishiy texnika ishlamay qolsa yoki ishlamasa paydo bo’ladi.
Ishlab chiqarishdagi shikastlanishlarning boshqa turlari bilan solishtirganda, elektr shikastlanishlari kichik foizni tashkil etadi, ammo og’ir va ayniqsa halokatli oqibatlarga olib keladigan shikastlanishlar soni bo’yicha u birinchi o’rinlardan birini egallaydi.
Elektr xavfsizligini ta’minlash uchun elektr inshootlaridan texnik foydalanish qoidalariga qat’iy rioya qilish va elektr shikastlanishidan himoya qilish choralarini ko’rish kerak.
Elektr toki urishidan himoya qilish vositalari umumiy texnik, maxsus va individualga bo’linadi.
Umumiy texnik himoya vositalariga jonli qismlarga tegishdan:

• 
  simlarni izolyatsiyalash;
  
• 
  xavfsiz past (past) kuchlanishni qo’llash;
  
• 
  himoya vositalaridan (to’siqlar, korpus, uy-joy, elektr shkafi va boshqalar) foydalangan holda jonli qismlarga kirishning iloji yo’qligini ta’minlash;
  
• 
  xavfsizlik qulflari (mexanik, elektr);
  
• 
  tasodifiy tegib ketishdan himoya vositalarini ishlatish (izolyatsiya, to’siqlar, signalizatsiya, blokirovka, erga ulash yoki zararsizlantirish, himoya o’chirish, xavfsizlik belgilari);
  
• 
  statik elektr bilan kurashish vositalaridan foydalanish;
  
• 
  yo’naltirish choralari (elektr jihozlarining alohida qismlarini markalash, yozuvlar, ogohlantirish belgilari, ko’p rangli izolyatsiya, yorug’lik signallari va boshqalar);
  
• 
  himoya vositalaridan foydalanish.
  

Jonli qismlar va elektr jihozlari tasodifiy aloqa qilishdan himoya qilish uchun izolyatsiya qilingan.
Elektr izolyatsiyasi - bu jonli qismlarni qoplaydigan dielektrik qatlam. Tel izolyatsiyasi uning elektr qarshiligi bilan ajralib turadi. Simlarning erga va elektr inshootlariga yuqori darajada izolyatsiyasi odamlar uchun xavfsiz muhit yaratadi.
Elektr qurilmalarining ishlashi paytida izolyatsiya holati isitish, mexanik shikastlanish, iqlim sharoitlari va atrofdagi ishlab chiqarish muhitining ta’siri (kimyoviy faol moddalar va kislotalar, harorat, bosim, yuqori namlik yoki haddan tashqari quruqlik) tufayli yomonlashadi. Elektr jihozlarining izolatsiyasiga mexanik shikast etkazishiga yo’l qo’ymang.
Ultra past (past) kuchlanishni ishlatish holatlarini ham ko’rib chiqing. Ultra past (past) kuchlanish 50 V dan oshmaydigan kuchlanish hisoblanadi.
Ishlab chiqarish sharoitida 12 va 36 V kuchlanishli kuchlanish ishlatiladi, ular qo’lda elektrlashtirilgan asboblarni, portativ lampalarni, xavfli xonalarda va xavfli xonalarda mahalliy yoritishni kuchaytirish uchun ishlatiladi. Yuqori xavfli xonalarda statsionar yoritish chiroqlari, portativ lampalar va elektr asboblari uchun 36 V xavfsiz kuchlanish hisoblanadi.
Ishlab chiqarish sharoitida 12 va 36 V kuchlanishli kuchlanish ishlatiladi, ular qo’lda elektrlashtirilgan asboblarni, portativ lampalarni, xavfli xonalarda va xavfli xonalarda mahalliy yoritishni kuchaytirish uchun ishlatiladi. Yuqori xavfli xonalarda statsionar yoritish chiroqlari, portativ lampalar va elektr asboblari uchun 36 V xavfsiz kuchlanish hisoblanadi.
Metall idishlar, qozonlarda, tekshirish zovurlarida, nam xonalarda ishlaganda portativ lampalar uchun xavfsiz deb hisoblanadi. Shu bilan birga, past kuchlanish to’liq xavfsizlikni kafolatlamaydi, shuning uchun ularni boshqa shaxsiy himoya vositalari (dielektrik etiklar, qo‘lqoplar, gilamchalar) bilan birgalikda ishlatish kerak.
Xavfsiz kuchlanishni barcha elektr qurilmalariga keng qo’llash mumkin emas. Ishlaydigan kuchlanishning pasayishi kuchning pasayishiga olib keladi, bu iqtisodiy jihatdan mumkin emas.
Xavfsiz kuchlanishni barcha elektr qurilmalariga keng qo’llash mumkin emas. Ishlaydigan kuchlanishning pasayishi kuchning pasayishiga olib keladi, bu iqtisodiy jihatdan mumkin emas.
Maxsus himoya vositalariga elektr inshootining korpusida izolyatsiyani buzilishi natijasida paydo bo‘lgan kuchlanishdan himoya topraklama, himoya topraklama va himoya o‘chirishni o‘z ichiga oladi.
Himoya topraklama va topraklama po’lat konstruktsiyalarning asosiy himoya choralari hisoblanadi. Ushbu chora-tadbirning asosiy maqsadi, qurilmaning foydalanuvchisini qutiga qisqa tutashganda, masalan, fazali o’tkazgich qutiga qisqa tutashgan bo’lsa, izolyatsiya buzilganda elektr toki urishidan himoya qilishdir.
Elektr mashinalari va asboblari, yorug‘lik moslamalari, o‘chirgichlar ramkalari, elektr xavfi yuqori bo’lgan xonalar topraklanabilir.
Topraklama moslamasi topraklama o’tkazgichidan (tuproq bilan to’g’ridan-to’g’ri yoki oraliq Supero’tkazuvchi vosita orqali elektr bilan aloqada bo’lgan bir-biriga ulangan o’tkazuvchan qismlar to’plamidan) va tuproqli qismni (nuqtani) topraklama o’tkazgich bilan bog’laydigan topraklama o’tkazgichidan iborat.
Himoya topraklaması bo‘lgan elektr inshootining korpusida kuchlanish paydo bo‘lganda, elektr toki inson tanasi orqali emas, balki parallel zanjir bo’ylab erga o’tadi.