SiNDİRİm sistemi hastaliklari

Kış ayları ve hareketsizlik: Kış aylarında asit-baz dengesi kış sezonu boyunca alkali yönde değişir ve yazın meraya çıktıklarında asite kayar. Hareketsizlik de atoniye neden olabilir.

Metabolik alkalozis ve Hipokalsemi: Metabolik değişiklikler abomasumda atonilere neden olur ve dilatasyon gelişir. Ayrıca hayvanların nakil edilmeleri, karaciğerde yangı ve dejenerasyonlar, metritis, mastitis, retentio sekundinarum gibi hastalıklar, stres, metabolizma bozuklukları (ketozis, hipokalsemi, hipomagnezemi, hiperglisemi vb.), güç doğumlar, enerjice zengin yemlerle besleme, rasyonda kaba yem oranının < %16 olması gibi nedenler sayılabilir. Ayrıca sert ahır zeminleri, uzun süre açlık, soğuk su içirme ve genetik faktörler de rol oynar.

Patogenez: Abomasumun gebe hayvanların karın boşluğunda, omentum tarafından doğum sonrasına kadar düzgün bir şekilde zapt edilmesi hastalığın doğum öncesi çıkışını azaltmaktadır. Doğumla birlikte karın iç hacminin aniden küçülmesi ve uterusun abomasum üzerine yaptığı basıncın azalması veya tamamen kalkmasıyla ve organı omasuma ve duodenuma bağlayan ligamentlerin zayıflığı nedeniyle abomasum kolayca yerini değiştirebilir. Rasyonda kolay sindirilebilir konsantre yem fazla, kaba yem az ise uçucu yağ asitlerinin miktarı artarak normalde dakikada 1-2 olan abomasum hareketlerini etkiler ve atoniye sebep olur. Ayrıca organda CO₂, metan ve azot gibi gazların miktarının artmasına bağlı atoni, dilatasyon ve torsiyon şekillenir.

Sola deplasman; Sol karın duvarı ile rumen arasına abomasum yer değiştirir. Organ gazla dolu ve atoniktir. Hafif derecede metabolik alkaloz, hipokloremi, hipokalemi şekillenebilir. Abomasumdan salgılanan HCL duodenuma geçemez ve rumene reflux olur. Normal rumen klor seviyesi (<30 mEq/l) aşılır ve rumende klor seviyesi artar. Sekonder ketozis ve abomasum ülserleri meydana gelir.

Sağa deplasman; Çeşitli nedenlerle abomasumda atoni , sıvı ve gaz birikimi şekillenir. Böylece hacimce genişleyen ve dilate olan organ sağ tarafta kaudale doğru sağ açlık çukurluğuna doğru deplase olur. Olayların bir kısmında dilatasyon olması sonucu organ kendi ekseni etrafında çeşitli derecedelerde (180-720) torsiyon şekillenir. Organın sağa dilatasyon ve torsiyonunda, mide içeriği barsaklara geçemez ve rumene reflux yapar. Hayvanda şiddetli dehidrasyon, metabolik alkalozis (K ve Cl’un barsaklardan geçişi engellenir) şekillenir. Kanda metabolik alkalozis, hipokloremi ve hipokalemi şekillenir. İleri torsiyon olaylarında, lokal dolaşım bozukluğu ve işemik nekrozlarla seyreden akut obstrüksiyonlara yol açar.