SiNDİRİm sistemi hastaliklari

Erişkin ruminantlarda abdominal ağrıyla karakterize intestinal obstrüksiyonların tanısı

HASTALIK	GÖRÜLDÜĞÜ HAYVANLAR	SEMPTOMLAR
İleus-psödoobstrüksiyon	Bütün ruminantlar	Defekasyon yok veya az miktarda yapışkan dışkı, sağda ping sesi, palpasyonda gergin intestinal loplar
İntestinal volvulus ve strangulasyon	Bütün ruminantlar	Sancı, hızla gelişen abdominal gerginlik, kollaps ve şok
İnvaginasyon ve İnkarserasyon	Bütün ruminantlar	Erken dönemde sancı, dehidrasyon, dışkı kanlı ve mukuslu, rektal muayenede gergin barsak lopları palpe edilebilir
Sekum dilatasyonu ve torsiyonu	Sığırlar	Sancı, abdominal gerginlik, ping sesi, rektal muayenede sekum palpasyonu,
Barsak tümörleri	Koyunlar ve sığırlar (nadiren)	Sürekli ağırlık kaybı
Mezenterik yağ nekrozu	Sığırlar	Sürekli ağırlık kaybı, defekasyon yok veya az, rektal muayenede barsaklar gergin

İLEUS (Paralitik ileus, Barsak felci)

Barsakların belirli bir bölümünde veya tümünde barsak tonusunun ve peristaltik hareketlerinin kaybolarak, barsaklarda dilatasyon, sıvı ve gaz birikmesi durumudur. Bazı hastalıkların komplikasyonu olarak ortaya çıkar. Olayların çoğu laktasyon başındaki ineklerde görülür.

Etiyoloji: Barsaklarda motorik hareketlerin kaybolması genelde karın organlarında lokalize olan ve barsakların nörovejatatif regulasyonunda bozukluklara yol açan merkezi ve lokal sebeplerden ileri gelir. Merkezi etkili, ağır sepsis halleri, otointoksikasyonlar, encephalomyletis, lokal etkili, barsak parazitleri (Oesophagustomum parazit larvalarının (L4) barsak duvarında nodül oluşturması), sindirim bozuklukları (ileri rumen asidozu ve alkalozu), diffüz akut peritonitis, mezenteriyal hastalıklar (apse, hematom, yağ nekrozu, barsağa yabancı cisim batması), abomasum deplasman ve ülserleri, duodenumdaki lokal irkilti ve yangılar, laparotomi sonrası yapışmalar, patolojik barsak vaziyet değişiklikleri (torsio intestini), sekum dilatasyonu, uterus ve vesika ürinaryanın yırtılması, arka fonksiyonel vagus stenozu, puerperal karaciğer koması, hipokalsemik parazis gibi çeşitli hastalıkların seyri sırasında meydana gelir.

Semptomlar: Hastalık yavaş bir seyir gösterir ve günlerce sürebilir. Başlangıçta ortaya çıkan sancı belirtileri , daha sonraları kaybolur. Başlıca klinik bulgu olarak; iştahsızlık, durgunluk, rumende atoni, defekasyonda azalma hatta günlerce görülmemesi (sürgütler etkisizdir), karın hacminde tümüyle çift taraflı simetrik artış, abdomenin perküsyonunda ping sesinin alınması, sağ karın duvarının oskultasyonunda barsak sesinin alınamaması ve sağ karın duvarının sarsıldığında çalkantı sesinin alınması tespit edilir. Rektal muayenede barsakların gevşek ve gazla dolu olduğu ve hiç hareket etmediği, hatta bazen de lokal yapışmalar ve mezenteriyal değişiklikler belirlenir.

Teşhis: Klinik ve rektal muayene bulgularına göre tanı konur. Etiyolojide rol oynayan hastalıkların ilerlemiş dönemlerinde paralitik ileus’un gelişebileceği unutulmamalıdır. Hayvanlarda dehidrasyona bağlı hemokonsantrasyon, rektal muayene ve oskultasyon bulguları ve abdomenin görünümü tanıda yardımcı olabilen önemli kriterlerdir.

Ayrıcı tanı: Abomasum deplasmanları, omasum konstipasyonu, barsak invaginasyonu, sekum dilatasyonu, vagus indigesyonu, hidrops ascites ve pneumoperitoneum gibi hastalıklarla karışır. Abdomendeki genişlemenin abdomenin tümünde çift taraflı olması, sağ karın duvarı oskultasyonunda çınlama sesinin alınması ve rektal muayenede atonik, gevşek ve gazla dolu barsak segmentlerinin ele gelmesi ile bu hastalıklardan ayrılır.

Prognoz: Ağır otointoksikasyon ve dolaşım bozukluğu şekillenen ilerlemiş olgularda prognoz kötüdür. Genelde tedaviye cevap vermediğinden zaman geçirmeden kesime sevk edilmelidir.

Tedavi: Esas hastalığın spesifik tedavisi ile etiyolojik faktörlerin ortadan kaldırılması sağlanır. Hastalığın ilk günlerinde barsak peristaltiğini artırıcı tedavi denebilir. Bu amaçla; % 0.1’lik karbamincholinchlorid solüsyonundan 4-8 ml sc yolla ve parenteral olarak vegetatif uyarıcı preparatlar (Ca-boroglukonat, ACTH, glukokortikoidler, kan transfüzyonları) verilebilir. Hayvanlara taze rumen içeriği, B1 vitamini, sıvı-elektrolitler ve kafein gibi merkezi etkili analeptiklerin verilmesi de faydalı olabilir. Ancak medikal tedavide tedavi başarı şansı oldukça düşüktür. Bazen deneysel laparotomi sonucunda iyileşmeler görülebilir. Barsaklarda biriken gazın punksiyonla dışarı alınması ve barsak içine hafif dezenfektan ve/veya laksatiflerin verilmesi ile de iyi sonuçlar alınabilir.

Korunma: Etiyolojik faktörlere yönelik profilaktif tedbirler alınmalıdır.