Siyasi. İDeolojiler

noblesse oblige,
ilkesine dayanır. Örneğin toprak sahibi soylunun, kralın milletle olan ilişkisi gibi 
köylünün üzerinde paternal (baba gibi) bir sorumluluk iddiası vardır. Disraeli, bu sorumlulukların 
göz ardı edilmemesi, aksine sanayileşmenin arttığı dünyada sosyal reform içinde ifade edilmesi 
gerektiğini tavsiye eder. Bu türden fikirler, “tek m illet” sloganı ile dile getirilmiştir. D israeli görev­
deyken hem işçi sınıfının oy hakkını genişleten 1867 İkinci Reform Sözleşm esine hem de barınma 
koşulları ve hijyeni iyileştiren sosyal reformlara imza atmıştır.
Disraeli’nin fikirleri, muhafazakârlık üzerinde dikkate değer bir etki yaratmıştır. Ayrıca, mu­
hafazakârların hâlâ çekici buldukları pragmatik içgüdü ve sosyal ödev duygularını kapsayan kökten 
ve reformcu geleneğe büyük katkıları olmuştur. İngiltere’de bu fikirler, “tek millet muhafazakârlı­
ğı ”nın temellerini oluşturmuştur. Bu anlayışın destekçileri, sanayi öncesi döneme ait hiyerarşik ve

---

Toryizm 
[Toryism]
a
"Tory", 18. Yüzyıl'da İngiltere'de, VVhiglere karşı, monarşik iktidar, Anglikan Kilisesi'ni savunmuş ve toprak sahibi 
eşrafı temsil etmiş bir parlâmento grubudur. Birleşik Devletler'de ise İngiliz kraliyetine sadakâti ifade etmiştir. 19. 
Yüzyıl'ın ortalarında İngiliz Muhafazakâr Partisi Torylerden çıkmış olsa da, "Tory" İngiltere'de hâlâ büyük ölçüde 
Muhafazakâr ile eşanlamlı kullanılmaktadır. Toryizm en iyi şekilde, geniş kapsamlı muhafazakârlık içinde özgün 
ideolojik bir duruş olarak anlaşılabilir. Tipik özellikleri, hiyerarşi, gelenek, ödev ve organik anlayışa bağlılıktır. "Yük­
sek" Toryizm bir taraftan yönetici sınıfa neo-feodal ve yerleşik kurumlara da pre-demokratik inancı açıkça dile 
getirirken; Tory geleneği, aynı zamanda, sosyal devamlılık davasına hizmet eden refahçı ve reformcu fikirleri de 
barındırır.
paternal değerlere yaptıkları vurguyu göstermek üzere, zaman zaman kendilerine “Toryler” adını 
takarlar. Disraeli’nin fikirleri daha sonra 19. Yüzyıl’ın sonlarında, Lord Randolph Churchill tarafın­
dan “Tory demokrasisi” biçim inde benimsenmiştir. Siyasî demokrasinin genişlediği bir dönemde 
Churchill, daha geniş bir sosyal destekten faydalanmak üzere, geleneksel kurumlara -Lordlar K a­
marası, monarşi, kilise g ib i- olan ihtiyacın altını çizmiştir. Muhafazakâr Parti, sosyal desteği ancak 
işçi sınıfının oylarını alarak, Disraeli’nin sosyal reform siyasasını devam ettirerek kazanabilirdi. So ­
nuçta tek millet muhafazakârlığı, bir tür Tory refahçı anlayışı olarak görülebilir.
Tek millet geleneği zirve noktasına 1950’ler ve 1 9 6 0 ’larda ulaşmıştır. Bu zirve noktası, İngilte­
re ve dünyanın başka yerlerinde, geniş refah tahsisatını destekleme ve tam istihdamı sağlama amacı 
çerçevesinde ekonomiyi yönetm e gereğini savunan Keynezci sosyal demokrasi anlayışı uygulama­
ya konunca yakalanmıştır. Bu anlayış, ne pozitif özgürlük (modern liberalizmde olduğu gibi) ne de 
eşitlik arzusuna (parlâmenter sosyalizmde olduğu gibi) dayanır; dayandığı nokta, laissez-faire libe­
ralizmi ile sosyalist planlamacı devlet anlayışının uç noktaları arasında ideolojik olmayan bir “orta 
yol” ihtiyacıdır. Bundan dolayı muhafazakârlık, azgın bireycilik ile zorba kolektivizm (bkz. s. 120) 
arasında bir denge arayışındaki ılımlı orta yoldur. Bu anlayış İngiltere’de, Harold Macmillan’ın The