Siyasi. İDeolojiler

MARKSİZM
Açık söylemek gerekirse, bir araya getirilmiş olan bir düşünce olarak Marksizm, M arx’in 1 8 8 3 ’te 
ölümünden sonra gündeme gelmiştir. Marksizm, özellikle M arx’in ömrü boyunca iş arkadaşı olan 
Engels, Alman sosyalist lider Kari Kautsky ve Rus teorisyen Georgi Plekhanov (1 8 5 7 -1 9 1 8 ) tara­
fından yapılan ve M arxin fikirlerini ve teorilerini giderek büyüyen sosyalist hareketin ihtiyaçlarına 
uyan, sistematik ve kapsamlı bir dünya görüşü hâline getirmek için yapılan girişimin ürünüydü. 
Engels’in 1 8 7 6 ’da Marx hâlâ hayattayken yazdığı 
Anti-Dühring
adlı eseri, Marksist ortodoksluğun 
ilk çalışması olarak görülür ve M arx’in çalışmalarının güvenilir bir yorumuna olan ihtiyacı belir­
tir. (Plekhanov tarafından icat edilen ve Marx tarafından kullanılmamış bir terim olan) diyalektik 
materyalizm olarak tasvir edilen bu ortodoks Marksizm, daha sonradan, Sovyet komünizminin 
temelini oluşturdu. Vulgär (kaba) Marksizm olarak adlandırılmış bu komünizm, Marx’m yazıla­
rından daha çok, mekanistik teoriler ve tarihsel kaçınılmazlık üzerine ağır bir vurgu yapmaktadır. 
Diğer taraftan sorun, M arx’in Marksizminin kurulmasının güçlüğü ve M arx’in kendi yazdıklarının 
genişliği ve zorluğu ile daha karmaşıklaştı. Örneğin bazıları M arx’in hümanist sosyalist olduğunu 
belirtirler; diğerleri, onu ekonom ik bir determinist olarak görürler. Bundan başka, onun ilk ve son 
yazıları arasındaki farklar dikkati çekmiş ve bunlar, bazen genç M arx ve olgun Marx arasındaki 
ayrımlar olarak sunulmuştur. Yine de çok açıktır ki M arx; esas itibariyle kapitalizmin ahlâkî eleşti­

---

risini yapmaktan ziyade sosyal ve tarihsel gelişiminin doğasını açıklamak ile ilgilendiğinden, sosya­
lizmin yeni bir çeşidini geliştirmiş olduğuna inandı.
Marksizmin en az üç çeşidi tanımlamıştır. Bunlar:
►
Klasik Marksizm
►
Ortodoks Marksizm
►
Modern Marksizm