Siyosiy hokimiyat
Yüklə 1,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Davlat shakli – murakkab ijtimoiy hodisa, u o‘zaro bog‘langan uch unsurni
o‘z ichiga oladi: boshqaruv shakli, davlat qurilishi shakli va davlat rejim shakli. Turli mamlakatlarda davlat shakllari o‘z xususiyatlariga, xarakterli belgilariga ega, ijtimoiy rivojlanish darajasiga qarab ular yangi mazmun bilan boyib boradi. SHu bilan birga, mavjud davlatlar shakli umumiy belgilarga ham ega, bu narsa davlat shaklining har bir unsuriga ta’rif berish imkonini beradi. Boshqaruv shakli davlat hokimiyati oliy organlarining tuzilishi, ularning vujudga kelish tartibini o‘z ichiga oladi. Davlat shakli quyidagilarni anglash imkoniyatini beradi: Davlatning oliy organlarini vujudga kelishi va ularning tuzilishi; Davlatning oliy
va boshqa
organlari o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarnining qurilishi; Oliy davlat hokimiyati va mamlakat aholisi o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarning qurilishi; Oliy davlat organlari tomonidan fuqarolarning huquq va erkinliklar ta’minlanish darajasi. Ko‘rsatilgan belgilar bo‘yicha davlat boshqaruv shakli monarxiya (mutlaq, konstitutsion, teokratik, dualistik) va respublikaga bo‘linadi. Monarxiya – bu shunday boshqaruv shakliki, unda oliy hokimiyat yakka bir shaxs tomonidan amalga oshiriladi va, odatda, meros bo‘lib o‘tadi. O‘z hokimiyatidan umrbod foydalanuvchi yakka davlat rahbari (sulton, qirol, imperator, shoh), oliy hokimiyatning vorisiylik asosida meros bo‘lib o‘tish 53
tartibi, monarxning yuridik jihatdan mas’uliyatsizligi klassik monarxistik davlat boshqaruvining asosiy belgilari hisoblanadi. Monarxiya quldorlik jamiyati sharoitlarida vujudga kelgan. Feodalizmda u davlat boshqaruvining asosiy shakliga aylandi. Hozirgi dunyoda monarxiyaga asoslangan boshqaruvning faqat an’anaviy, asosan yuzaki belgilari saqlanib qolgan. O‘z navbatida, monarxiya mutlaq, cheklangan (konstitutsion), dualistik va teokratik monarxiyaga bo‘linadi. Yüklə 1,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|