часть
2
«
Научный импульс
»
Ноябрь
, 202
1178
- siqib chiqarish effekti: soliq stavkalarini kamaytirish milliy jamgʼarmalarni
qisqartiradi va investitsiyalar hajmini kamaytiradi;
- sof eksport effekti: soliqlarni qisqartirish milliy jamgʼarmalar miqdorini
kamaytiradi, ichki foiz stavkasini oshiradi, xorijiy sarmoyalarning qoʼshimcha oqib
kelishiga olib keladi: natijada mamlakat valyutasining kursi oshadi va sof eksport
miqdori qisqaradi.
Oʼzbekistondagi soliq siyosatining xarakterli xususiyatlari sifatida quyidagilarni
ajratish mumkin:
-hukumat ijtimoiy-iqtisodiy va byudjet-soliq siyosatining oʼzaro bogʼlanganligi va
bir-birini toʼldirishi;
-soliq siyosatining makroiqtisodiy barqarorlik va iqtisodiy yuksalishini
ragʼbatlantirishga erishish, hamda uni mustahkamlashga yoʼnaltirilganligi;
-soliq yigʼimini oqilona usulda tashkil etish va soliqlarning ragʼbatlantiruvchi
rolini taʼminlash;
-budjet xarajatlarining ijtimoiy maqsadlarga yo‘naltirilganligi.
Soliq tadbirlari budjet tadbirlarini to‘ldirib turadi va ular birgalikda talab
majmuasini rivojlantirishga, natijada esa ishlab chiqarishni ham rivojlantirishga olib
keladi.
Yuqoridagilardan kelib chiqib, shuni taʼkidlash mumkinki, budjet daromadlarini
ko‘paytirishdagi soliq siyosatining yechimi soliq tizimi va soliq siyosati bilan bog‘liqdir.
O‘zbekistonning soliq siyosatini rivojlantirishdagi asosiy yo‘nalishi - bu davlat uchun
ham, bozor qatnashchilari uchun ham, qulay sharoitlarni yaratishdir. Bunda soliq
islohotining asosiy maqsadi faqat budjet daromadlarini ko‘paytirish bo‘lib qolmasdan,
balki ishlab chiqarishni rivojlantirishni, tadbirkorlikni rag‘batlantirish va faoliyat
samaradorligini taʼminlashga ham alohida eʼtibor qaratimog‘i lozim. Bunda quyidagilar
ko‘zda tutiladi:
- soliqlarni qisqartirish, soliqqa tortish bazasini kengaytirish, soliq stavkalarini
pasaytirish yo‘nalishlarida soliq qonunchiligini takomillashtirish;
- soliq imtiyozlarini qayta ko‘rib chiqish;
- bir xil soliq bazasiga ega bo‘lgan soliqlarni birlashtirish;
- soliq qonunchiligiga rioya etish ustidan qatʼiy operativ nazoratni joriy etish.
Aytib o‘tilgan choralarni amalga kiritish, amalga oshirilayotgan soliq siyosati
samaradorligini oshiradi, hamda soliq tizimini iqtisodiy o‘sishga erishish vazifalari
bilan muvofiqlashtirishga yordam beradi.