74
p
– 1
p
+ 2
2 2
p
– 1
2
p
– 1
p
+ 1
2 2
73) kelib chiqadi. Bu taqqoslamaninng o’ng tomoniga 73 ni qo’shamiz:
(
)
73
142
2
d
mo
a
≡
. (2, 73) = 1 bo’lganligi uchuntaqqoslamaning ikkala tomonini 2 ga
qisqartirib,
a
≡
71(
mod
73) ni hosil qilamiz. Bu yerdan qoldiq 71 ekanligi kelib
chiqadi.
25.
Yechilishi.
Masala shartidan 11
a
+ 2
b
≡
0 (
mod
19) taqqoslamani hosil
qilamiz. Bu taqqoslamaning ikkala tomonini 12 ga ko’paytirib: 132
a
+ 24
b
≡
0
(
mod
19) ni hosil qilamiz, bu yerdan esa 18
a
+ 5
b
≡
0 (
mod
19).
27.
1, 2, 3, ... , , , ... ,
p
– 2,
p
– 1
sonlardan ta taqqoslamalrni hosil qilamiz: 1
≡
-(
r
-1) (
mod
r
), 2
≡
-(
r
-2)
(
mod
r
),
... ,
≡
- (
mod
p
).
Bu taqqoslamalarning har birini
(2k + 1)-
nchi darajaga ko’tarib, so’ngra ularni
qo’shib talab qilingan taqqoslamani hosil qilamiz.
§2.
28.
x
≡
0; 1; 2; ... ; 9 (
mod
10).
30.
a)
x
≡
1; 3; 7; 9 (
mod
10); b)
x
≡
2; 4;
6; 8 (
mod
10); s)
x
≡
5 (
mod
10); d)
x
≡
0 (
mod
10).
31.
a)
m
= 9 da
chegirmalarning to’la sistemalari: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8; -8, -7, -6, -5, -4, -3, -2, -1,
0; -4, -3, -2, -1, 0, 1, 2, 3, 4. Chegirmalarning keltirilgan sistemalari: 1, 2, 4, 5, 7, 8;
-8, -7, -5, -4, -2, -1; -4, -2, -1, 1, 2, 4. b)
m
= 8 da chegirmalarning to’la sistema-
lari: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7; -7, -6, -5, -4, -3, -2, -1, 0; -3, -2, -1, 0, 1, 2, 3, 4 yoki -4, -
3, -2, -1, 0, 1, 2, 3. chegirmalarning keltirilgan sistemalari: 1, 3, 5, 7; -7, -5, -3, -1; -
3, -1, 1, 3.
32.
Yechilishi
.
Berilgan sinf sonlarining umumiy ko’rinishidan quyidagilarni topamiz:
25 = 8
⋅
3 + 1; -20 = 8(-3) + 4; 16 = 8
⋅
2 + 0; 46 = 8
⋅
5 + 6; -21 = 8(-3) + 3; 18 = 8
⋅
2 +
2; 37 = 8
⋅
4 + 5; -17 = 8(-3) + 7. Hosil qilingan qoldiqlarning hammasi har xil va ular
manfiy bo’lmagan eng kichik chegirmalarning to’la sistemasini tashkil qiladi: 0, 1, 2,
4, 5, 6, 7, demak, berilgan sonlar ham chegirmalarning to’la sistemasini tashkil qiladi.
38.
Yechilishi
. Har bir sonni 6 ga bo’lib: 0, 2, 1, 1, 4, 5, 2 qoldiqlarni hosil qilamiz.
Topilgan manfiy bo’lmagan chegirmalardan (noldan tashqari) 6 ni ayirib, 0, -4, -5, -5,
-2, -1, -4 –absolyut qiymati jihatidan eng kichik musbat bo’lmagan chegirmalarni
hosil qilamiz. Absolyut qiymati jihatidan eng kichik chegirmalar 0, 2, 1, 1, -2, -1, 2
lardan iborat.
40.
manfiy bo’lmagan eng kichik chegirmalar: 0, 2, 1, 0, 100, 100;
absolyut qiymati jihatidan eng kichik musbat bo’lmagan chegirmalar: 0, -5, -10, 0, -
20, -100; absolyut qiymati jihatidan eng kichik chegirmalar: 0, 2, 1, 0, -20, 100 ili –
100.
42.
Ko’rsatma
. Berilgan sonni
a + x
(
x
= 0, 1, 2, ... ,
m
-1), bu yerda
a
– ixtiyoriy
butun son, ko’rinishda yozib olib, chiziqli formaning chegirmalari haqidagi teoremani
qo’llanilsin.
43.
Ko’rsatma
. 10 modul bo’yicha qoldiqlarning to’las sistemasini
beradigan
x
ningn qiymatlaridan foydalanish kerak.
51.
Yechilishi.
Shartga asosan
x
4
≡
1(
mod
10), bu yerdan
x
12
≡
1 (
mod
10).
Dostları ilə paylaş: