Sovet qo`shinlarining cheklangan qismi 1979 yil Afg`onistonga kiritilgan edi va 1989 yil tashlab chiqdi

Bitiruv malakaviy ishining davriyligi:
Ma`lumki, Eron, Xitoy va Hindistonga boradigan yo`llarda joylashgan Afgoniston A.Makedonskiy, Hindlar, Bosiylar, Arablar, Mo`g`ul tatarlar, Bobur tomonidan zabt etilgan edi. 1747-yilda Axmad shoh boshliq dastlabki Afg`on davlati tuziladi. Durroniylar sulolasi 1818 yilgacha aniqrog`i, Buyuk Britaniya Afg`onistonni o`z nazorati ostiga olgunga qadar hukmronlik qilgan.1919-yida hokimiyatni egallagan Omonnullaxon Sover Rossiyasi yordamida mustaqilligini e`lon qiladi.1929-1973 yillarda hokimiyat Nodirshoh sulolasi qo`lida bo`lgan. 1978-yilgi navbatdagi harbiy to`ntarishdan so`ng hokimiyat tepasiga kelgan Muhammad Taraqqiy Afgonistonni demokratik respublika deb e`lon qiladi. 1979 yili hokimiyat tepasiga kelgan Babrak Kalmanni qo`llash uchun sovet qo`shinlarining “ Cheklangan kontingenti” mamlakatga kiritiladi. 1986-yilda uning o`rniga Najibullo keladi. 1989-yilda sovet qo`shinlari Afg`onistondan chiqarilgandan keyin ham hukumat mujohitlar o`rtasidagi kurash davomn etgan.
Mazkur BMI 1979-1989 Afg`on urushi voqealarnio`z ichiga qamrab oladi, bunda Sover qo`shinlarining “cheklangan kontingenti” ning Afg`onistonga kiritilishi, urushning borishi AQSHning SSSR Afg`onistonda o`z pazisiyalarini mustahkamlashga qarshiligi, Pokistonni AQSH plasdorniga aylantirilishi va hamda o`n yillik urush yakunlari, Sovet qo`shinlarining Afg`oniston hududidan olib chiqib ketilishi voqealarni o`rganadi. Hali bu haqida batafsil BMI mizning keyingi sahifalarida bu muamolariga yana qaytamiz.
Mavzuning o`rganilish darajasi: Mazkur ishda ko`rib chiqilayotgan Afg`onistonga Sover qo`shinlarining kiritilishi va uning salbiy o`qibatlari muammosi bitiruv malakaviy ishi mavzusi sifatida va ayniqsa, Afg`onistonnig yaqin yillik tarixi tadqiqoti sifatida nisbatan kam o`rganib chiqilgan.
Ishning asosiy maqsadi: Juda ko`plab materiallar va ilmiy adabiyotlar hamda eng yangi ma`lumotlar (gazeta va jurnal materiallari zamonaviy internet6 tarmog`idan olingan ma`lumotlar) ga tayangan holda mavjud oldimizda turgan mazkur muammoni tarixiy yoritishdan iborat.
Yaqin o`tmishimizdan bizga ma`lumki, bir qancha o`n yilliklar mobaynida sobiq SSSR “Qamaldagi qal`a” holatida yashab keldi. Harbiy -siyosiy bloklar o`rtasidagi muholiflik bir necha bor butun dunyoni o`zaro qirg`in keltiruvchi yadroviy urush yoqasiga olib bordi. Dunyoni mafkuralar to`xtovsiz kurash olib boradigan maydon deb hisoblovchi sinfiy yondashishning q2otib qoldan mantiqi yangi harbiy – siyosiy voqealikda ta`sirchanlikni alla qachon yo`qotdi. Lekin hech narsaga qaramay, urushdan keyingi dunyoda “Sovuq urush” goh so`lib, goh avj olib, tinimsiz davom etti, uni haqiqiy urushdan ajratib turadigan chegara esa juda zaif edi. Mafkuraviy qarama-qarshilikning yana bir jihati bor edi: U SSSR uchun juda qimmatga tushdi. 70-80 yillardagi mafkuraviy muholiflik SSSR harbiy harajatlariga tahminan 700 milliard so`m qo`shdi¹. Holbuki, bu mablag`larni tinch maqsadlarda ishlatish mumkin edi.