Bunday tizimda o’quvchi ham o’qituvchi ham mashg’ulot jarayoniga birgalikda ma’suldirlar.
Bu o`quvchiga «Sen buni bilishing kerak» degan majburlovchi da’vatdan «Menga bu zarur va men buni bilishga, uni tahlil qilib, xulosa chiqarishga qodirman» degan ichki ishonch va intilishni yuzaga kelishiga olib keladi.
Pedagogik texnologiya tanlashda va o’quv mashg’ulotiga joriy etishda quyidagilarga e’tibor berish maqsadga muvofiqdir:
1.Konkret davr, bosqich uchun tanlangan usulning mos kelishi.
2.Ta’lim mazmuniga mos kelishi.
3.O’quvchilarning psixologik va fiziologik imkoniyatlariga mos kelishi.
4.Sinflarda tarkib topgan o’quvchilar guruhining o’ziga xos tomonlarini hisobga olish.
5.Qo’yilgan maqsadga erishish uchun pedagogik jarayonni yaratish.
6.Mashg’ulot jarayoni davrida yuzash kelishi mumkin bo’lgan qiyinchiliklarni bartaraf etish tizimini ishlash chiqish o’quvchilardan tarixiy sharoitni yaxshi bilish, o’rganilayotgan voqealarning sabab oqibatlari va ahamiyatini tahlil qilish hamda teran tushunish ko’nikmasini shakllantirishda dalillar bilan qonuniyatlar yaqqollik bilan mavhumlik, bilimlar bilan haqiqatni mustaqil bilish metodlari o’rtasidagi maqbul keladigan munosabatlarni aniqlash zarur.
Bunda tarixiy muammolar bo’yicha fikr almashishga mo’ljallangan ishchanlik o’yinlari ahamiyatga ega. Bu o’yinni o’tkazishda quyidagilarga e’tibor qaratish maqsadga muvofiqdir.
avvalo ishchanlik o’yinining yo`nalishi va maqsadini aniq belgilab olish ;
senariy bo’yicha o’quvchilarni tanlash va o’yin rollarini taqsimlash;
- o’yinni maqsad va rejaga mos holda boshqarib borish;
- o’yinni yakunlash, erishilgan natijalardan xulosa chiqarish jahon tarixining yangi va eng yangi davrlari tarixini o’qitishda o’rganilayapti, kutilayotgan o’quv davri (chorakla,. birinchi yarim yillik va o’quv yili yakuni) yoki o’quv mavzusi uchun, sinflar va fanlar kesimida kamida ikki variantda nazorat (test savollari, yozma ish materiallari va boshqalar) to’plamlar tayyorlanadi. Ishlab chiqilgan nazorat materiallari tanishtirish bo’limlari va sektorlarida jamlanadi, tizimga solinadi va monitoring jarayonida qo’llaniladi1.
Mazkur materiallardan umumta’lim maktablari rahbarlari ham maktab ichki nazorati doirasida foydalanish mumkin.
O’zbekiston tarixi uchun nazorat materiallarini tayyorlashda D.T.S. va o’quv dasturlarida ko’zda tutilgan va o’quvchilar tomonidan o’zlashtirilishi lozim bo’lgan asosiy bilim, ko’nikma va malakalar qamrab olinadi.
Variantlardagi birday raqamga ega savollarning har biri aniqlanayotgan bilim ko’nikma va malakalar ro’yxatiga mos ravishda o’zaro mutonosib ravishda tuzilishiga qat’iy e`tibor qaratish lozim.
Tayyorlangan nazorat ishlari variantlarni puxta tekshirib chiqilgan test kalitlari ya’ni nazorat ishlarining javoblari bilan ta’minlanadi.
Nazorat ishlari bo’yicha o’quvchi javoblarni qayd etish uchun «o’quvchining javob varaqasi» tayyorlanadi, javob varaqasi fan o’qituvchisi tomonidan tekshirib yakunlanadi.
Monitoring tadbirlarni o’tkazishdan asosiy maqsad, o’quvchilar bilimidagi bo’shliqlarning paydo bo’lishi sabablarini o’rganish, shu asosda bo’shliqlarning paydo bo’lishini oldini olish va ta’lim samaradorligini oshirish yuzasidan tegishli chora tadbirlar belgilash va ularning izchil amalga oshirishdir. Majburiy ta’lim minimumlarni to’liq o’zlashtira olmagan har o’quvchi bilan o’zlashtirilmagan bilim, ko’nikma va malakalar (BKM) ning elementlari bo’yicha qo’shimcha ma’lumotlar o’tkazish, vazifalar berish va nazorat qilish yo’llari orqali mavjud bo’shliqlarni bartaraf etishga erishishdir.