IV. BOB. 2.Mashg’ulot jarayonida o’quvchi faol shaxs sifatida o’zi mustaqil fikrlashi, bir xil mohiyatli hodisalarni tushunib, tahlil etishi natijasida voqea-hodisalarda yashiringan ko’zga yaqqol ko’rinmaydigan ba’zi tafsilotlarni mustaqil ravishda ocha olish, xususiyliklarni umumiylikka birlashtira olish qobilyatini o’zida rivojlantirishi lozim. Shundagina, birinchidan o’quvchida dars-mashg’ulotga qiziqish kundan-kunga ortib boradi.
Ikkinchidan, o’z shaxsiy tahlili natijasida hosil qilingan bilim, ko’nikmalar uning xotirasiga o’rnashadi.
Uchinchidan, mustaqil tarixiy-tahliliy usul bilan hosil qilingan malaka va ko’nikmalarni o’quvchilarning o’zi boshqa mavzularni o’zlashtirishda erkin fikrga ega bo’ladi.
O’qituvchi esa o’quvchilarning mustaqil fikrlashini, izlanishini, ijodkorligini boshqarib boradi.
O’qituvchining oldida turgan muhim vazifa ko’rgazmalar, tarqatma varaqalar, turli krasvordlar, test savollari orqali o’quvchilarga mustaqil ish va topshiriqlar berish yo`li bilan o’quvchilarning o’rganilayotgan davr mohiyatini mustaqil ravishda ochishlariga yo`naltirishdan iborat. Faqat shu usul bilan o’quvchilarda mustaqil fikrlash ko’nikmalari va tarixiy tafakkurni shakllantirish va rivojlantirish mumkin. Tarixni o’qitishda ta’limning turli metod va usullaridan baxs-munozara, suxandonlik darsi, bilimlarni mustaxkamlash darsi, unumlashtirish darsi-noa’naviy darslarda o`z o`rnida foydalanish yaxshi natija beradi1.
Dars jarayonida krassvord, chaynvord, xronorogik topshiriqlarning javobini topish, tarixiy loto, turli viktorina savollariga to`g`ri javob topish, o’quv o’yinlari «Aqliy xujum», «Muzyorar», «Qarorlar shajarasi», «Yozma baxslar», «Mening fikrim» va hokazo usullardan foydalanish pirovord natijasi (Monitorinchi) o’quvchilarda quyidagi ko’nikma va malakani shakllantiradi.