Söz köNLÜMÜ QƏLƏm etdi (publiSİSTİk düŞÜNCƏLƏR)

 

---

179
İRANDA TƏKLƏNƏN GÜNEY…
Bir neçə gün öncə Güney Azərbaycanda baş verən zəlzələ ürəyimizi 
parçaladı, könlümüzü çalxaladı, hisslərimizi dilə gətirdi. Deyirlər ki, yurd 
istəyi, Vətən təəssübkeşliyi, milli duyğular bütün düşüncələrdən yüksəkdə 
durur.  Bu  hissi,  bu  duyğunu  heç  bir  istəklə  əvəz  etmək  olmur.  Ən  əziz 
adamlarını  müəyyən  müddətdən  sonra  məzar  evinə  yollayırsan.  Və  bir 
də onların üzünü görmürsən. Yalnız onlardan şirin-acı xatirələr, şəkillər, 
varsa videoyazılar qalır. Bir də soyuq bir məzar, bomboz daşlardan sənə 
baxan donmuş baxışlar, donmuş üzlər… Yəni biz hamımız vaxtımız çatan-
da ora köçürük... amma yeganə təsəllimiz, bizi qoynuna alan torpaq olur. 
Biz qoynunda doğulub boya-başa çatdığımız eli, yurdu, ocağı o tayı, bu 
tayı  ilə  geniş  məfhumda Vətən,  kiçik  məfhumda  isə  oba,  kənd,  qəsəbə, 
şəhər adlandırırıq. Vətənə isə əzizləyə-əzizləyə ana Vətən deyirik, çünki 
o bizim ağlımızın, duyğumuzun sultanı, şahıdır. Elə bu ana Vətənimizin 
bir hissəsi də iki əsrdən yuxarıdır ki, bizdən ayrı düşmüş, yarı hissəmiz 
olan  Güneydir.  Güney  o  üzdən  bizim  ürəyimizə,  hisslərimizə  hopub. 
Adam bədənin hansısa üzvünü itirəndə necə ağrıyırsa, biz də Güney üçün 
elə  ağrıyırıq.  Bu  ağrı  ədəbiyyatımızda  boy  göstərən  nəsrdən,  nəzmdən 
boylanır. Bütün fəryadlarıyla, ağrılarıyla, yanğılarıyla. Dəyərli müğənimiz 
Yaqub Zurufçu “Ayrılıq” mahnısını oxuyandan sonra bir daha oxumasaydı 
da, o bizim ürəyimizdə Vətən harayını səsinin tellərində fəryada çevirən 
Yaqub Zurufçu kimi qalacaqdı. Bilirsiz niyə, çünki o, ikiyüzillik ayrılıq 
fəryadıyla aramızda tikanlı çəpərə çevrilmiş sərhəd dirəklərini dağıtdı… 
çünki onun səsinin harayı heç vaxt qulaqlarımdan getmir. BU BİR FƏRYAD 
İDİ, BU BİR TİTRƏYİŞ İDİ… Bütöv Azərbaycanın fəryadı, titrəyişi… 
hətta mərhum Rübabə Muradaova yanğısından da Böyük yanğı idi Yaqub 
Zurufçunun yanğısı… Bu səs otaylı-butaylı Azərbaycanın faciəvi çağırışı, 
naləsi idi… Bu səs Gülüstan, Türkmənçay sülh-işğal müqavilələrinə eti-
raz  idi,  dəhşətli  etiraz…  çünki  bu  İran  İmperiyası  ilə  Rus  İmperiyasına 
sərt mesaj idi… Düzdü, bu mesajdan sonra Rus İmperiyası qismən də olsa 
dağıldı… amma İran isə laxlayır, özü də onu kənar yox, özü laxladır… 
etdiyi uşaq kimi şıltaqlıqları ilə, caynağı altına almış Güneyimizin haqqını 
tapdalaması ilə… 
Düzdü,  bizim  Gürcüstan  ərazisində  də  ellərimiz  var,  amma  biz  ora 
gedib-gəlirik, ora gediş-gəlişimizə Gürcü hakimiyyəti qısqanclıqla baxmır, 

---

180
məhz dərk edir ki, əti sümükdən ayırmaq olmaz. Biz Dərbəndə də gedib-
gələ bilirik və bu gediş-gəlişə heç də qısqanclıqla yanaşmırlar. İstəsələr 
də, istəməsələr də bilirlər ki, Dərbənd Azərbaycan şəhəridir, hətta başqa 
ölkənin  tabeliyində  olsa  belə…  amma  di  gəl  Güney  bir  çöp  kimi  İran 
başbilənlərinin boğazında qalıb. Beləliklə, gah ora gedən şairlərimizi tutub 
saxlayırlar, gah da mərhum yazıçı Rafiq Tağının ölümündə əli olduqlarını açıq-
aşkar büruzə verirlər. Daha düşünmürlər ki, bir azca çeçəsələr, Güney onların 
boğazından qopub düşəcək yerə və öz özgürlüyünə, istiqlalına qovuşacaq… 
necə ki insanın əcəli çatır, imperiyaların da elə əcəli çatır. Bir də görürsən ki, 
heç nədən bir büllur qab təki paramparça olub töküldülər yerə…
İndi  qayıdaq  zəlzələnin  üstünə…  Bizim  yaşadığımız  ərazilər,  İran, 
Türkiyə  də  daxil  olmaqla  zəlzələ  zonasıdı,  çünki  bu  ərazilərdəki  dağlar 
biz ulu dağlar desək də, geofiziki baxımdan cavan dağlardır. Hələ çox-çox 
əsrlər bu ərazilərdə zəlzələ təhlükəsi labüddür. Təəccüb doğuran cəhət odur 
ki,  deyilənlərə  görə  İran  zəlzələ  zonasına  gələcək  yardımların  qarşısını 
kəsdi, Rusiyanın, Amerikanın kömək təkliflərini qəbul etmədi. Türkiyənin 
yardımlarını  sərhəddən  geri  qaytardı.  Özü  isə  vaxtında  soydaşlarımızın 
harayına yetmədi və harayına yetmək istəyənlərə yox deməklə arxa çevir-
di. Elə yaxşı ki, şükür Allaha, bizim yardımımızı qəbul etdi. Necə deyərlər, 
buna da şükür…
Görəsən, öz tabeliyində olan vətəndaşlarına qarşı belə mövqe tutmaq 
hansı  şaha,  hökmdara,  indiki  dillə  desək  prezidentə  xeyir  gətirib?!  Bu 
zəlzələdir,  bu  minlərlə  insanın  faciəsi,  göz  yaşı,  bədbəxtliyi  deməkdir. 
Biz hələ dinlə də İrana qardaşıq, özü də İslam ölkəsi, bəs görəsən, islamın 
hansı  dəyərlərinə  tapınır  ordakı  başbilənlər  ki,  ikigünlük  matəmi  yalnız 
Güney ərazisində edir? Bəlkə Güney doğrudan da İrana lazım deyil. Bütün 
yer üzündə nə qədər imperiyalar, müstəbidlər varsa başa düşməlidirlər ki, 
bu orta əsrlər deyil. Bu sürət, internet əsridir, yəni atalar demişkən: “Cidanı 
çuvalda  gizlətmək  olmaz”.  Kim  nə  edirsə  hər  an  bütün  dünya  xəbərdar 
olur. Sözümün canı ondadır ki, İran öz vətəndaşları arasında ayrı-seçkilik 
salmamalıdır,  bu  onun  xeyrinə  deyil,  digər  atalar  məsəlində  deyilir  ki, 
“Sirkə nə qədər tünd olsa öz qabını çatladar”. Əlqərəz, uzun sözün qısası, 
güneyli bacı və qardaşlarımızın ağrı-acıları, fəlakətləri bizi yandırır, yan-
an yerdən od çıxar deyiblər atalarımız… Bu odu alışdıran kibrit isə İran 
mollalarının  öz  əlindədir.  Nə  qədər  gec  alışdırsalar  bu  onların  özlərinin 
xeyrinədir. Öz xeyrindən qaçanlara isə heç kim ağıllı deməz. Yazımın so-

---

181
nunda  güneyli  bacı  və  qardaşlarıma  demək  istəyirəm  ki,  keçmiş  olsun, 
Allah  uçuqlar  altında  qalıb  həlak  olanlarımıza  qəni-qəni  rəhmət  etsin. 
Qalanlarımıza səbir versin.
Pullu  insanlarımıza  kiçik  bir  diləkçə  ünvanlayıram:  Əziz,  şərafətli, 
mərhəmətli,  imkanlı  Vətən  əhli,  mərhum  prezidentimiz  Heydər  Əliyev 
–  sizin  bugünkü  gününüzün  səbəbkarı,  ərz  etmişdi  ki,  azərbaycanlılar 
dünyanın  harasında  olursa  olsun,  bizim  vətəndaşlardı,  onların  ağrısı  bi-
zim  ağrımız,  sevinci  bizim  sevincimizdi.  İndi  siz  müqəddəs  Ramazan 
günlərində  mərhəmət  əhli  olun,  varınızdan  az  bir  qismini  bu  insanların 
yardımına  ayırın,  çünki  Güneyli  bacı-qardaşlarımızı  bizimlə  tikanlı  sər-
həd  dirəkləri  ayırır,  amma  ürəklərimizdə  o  sərhəd  dirəkləri  yoxdur. 
Ürəklərimizin  dünyası  sərhədsizdi,  məhz  həmin  dünyada  bizim  güneyli 
bacı-qardaşlarımız da var, çünki onlar ürəyimizin bir parçasıdır! Onların 
xaraba qalmış kənd və qəsəbələri, sınmış ürəkləri yardıma möhtacdı. Allah 
heç bir bəndəsini belə fəlakətlə imtahana çəkməsin. Allah eşqinə yardıma 
tələsin… 
Yazımın sonunda o taya səslənirəm: Başın sağ olsun, Güney! Başın sağ 
olsun, Vətən! Başın sağ olsun, yaralı Azərbaycan!!! Gün o gün olsun ki, 
torpaqlarının birliyini görəsən… Amin… Amin… Amin!!! 
 17.08.2012