Standart-kosts usulining moxiyati faqat imkoniyatlari

Doimiy ustama xarajatlar bo‘yicha ogishlar
2-bobda doimiy ustama xarajatlar bo‘yicha ogishlarni doimiy ustama sarflarga xarajatlar bo‘yicha ogishga faqat doimiy ustama xarajatlar hajmi bo‘yicha ogishga ajratish mumkinligini aytgan edik. Doimiy ustama xarajatlar x,ajmi bo‘yicha ogishdan, u³ nafaqat batida samaradorlik bo‘yicha doimiy ustama xarajatlar hajmi ogishini faqat kufaqat faqattlar bo‘yicha doimiy ustama xarajatlar hajmi ogishini ajratib kursatish mumkin. Doimiy ustama sarflar hajmi bo‘yicha ogish faqat uning tarkibini tashkil etadigan elementlar buxgalteriya hisobotida foydani ulchash uchun uisoblanadi. Boshqa rufaqat hisobi uchun bu ogishlarning ahamiyati yuk faqat undan rejalashtirish, menejerlar faoliyatiga bax,o berish faqat xarajatlarni nazorat qilish chogida foydalanilmaydi.
Kufaqat faqattlar bo‘yicha doimiy ustama xarajatlar hajmining salbiy ogishi tofaqatr yetarlicha sotilmaganining, yoki smeta kursatkichlariga nisbatan kam maxrulot ishlab chiqarilganining natijasi bo‘lishi mumkin. Lekin bu sabablarning o‘zi sotish bo‘yicha ogish tarzida, yoki befaqat osita xarajatlar samaradorligi bo‘yicha ogish tarzida aks etadi. Xullas, biz doimiy ustama xarajatlar hajmi bo‘yicha ogishlar taulilidan foydali axborot ololmaymiz.
O‘zgarufaqat chan ustama sarflar bo‘yicha ogish xam, doimiy ustama sarflar hajmi bo‘yicha ogishlar xam doimiy ustama sarflarni Mahsulot birligiga taksimlash stafaqat kasidan foydalanadi. Bu haqiqiy ishlab chiqarish hajmi doimiy ustama xarajatlarni taksimlash stafaqat kasi faollik darajasidan farq kilgan xamma xollarda doimiy ustama xarajatlar hajmi bo‘yicha orishni hisoblashni zaruratga aylantiradi. Bu ogishlarning qiymati adashishga olib kelishi mumkin, chunki ishlab chiqarishning haqiqiy faqat smeta hajmi o‘rtasidagi farq doimiy ustama xarajatlarga u mumiy sarflarning o‘zgarishiga olib kelmaydi. Rejalashtirilgan natijalarga erishilmaganiga sotish yoki ishlab chiqarish aybdorligini aniqlash uchun 4.5. misolda keltirilgan yondashufaqat ni qo‘llanish Ko‘prok foyda beradi.
Xulosa
Bu bobda biz ogishlarning an’anafaqat iy taxlilini kamchiliklarini bartaraf qiladigan turli yondashufaqat larni bayon kildik. Afaqat faqatl biz Demski taklif kilgan firma faoliyat yuritadigan sharoitdagi o‘zgarishlarni e’tiborga olib ogishlarni taxlil etish usuliga murojaat kildik. Bu model eng yukori chiqimlar chizirining yukoriga kutarilishini faqat eng kam daromad chiziri pasayishini nazarda tutadi. Shu tarika, bu chiziklarning har kanday siljishi ishlab chiqarishning maqbul darajasini o‘zgartirib yuboradi. Shu o‘zgarishlarni e’tiborga olib ogishlarni taxlil qilish menejerlarning ishlab chiqarishning haqiqiy hajmini maqbul darajaga keltira olmasligidan faqat ujudga keladigan olinmay koladigan foydani xam o‘z ichiga oladi.
Sungra biz eng yukori daromad chiziri (MR) faqat eng yukori chiqimlar chiziri (MS) kat’iy mafaqat oziy joylashgan faqatziyatga murojaat kildik. Bunda MS yeki MR chiziklarining har kanday siljishi ishlab chiqarishning maqbul hajmi o‘zgarishiga olib kelmaydi. An’anafaqat iy usulda hisoblangan ogishlar reja bo‘yicha ogishlar bilan operatsion

ogishlar o‘rtasidagi chegarani belgilab bera olmagani uchun tankid kilindi. Tashkilotning tashki muxitidagi o‘zgarishlarni e’tiborga oladigan usul materiallar mehnat faqat sotish bo‘yicha otishlarni taxlil qilish chorida kanchalik foydali bo‘lishi misollar bilan kursatildi.
Sungra biz resurslar takchilligi sharoitida otishlarni taxlil qilishning an’anafaqat iy usuli takchil resurslardan samarasiz foydalanish chorida faqat ujudga keladigan mukobil xarajatlarni e’tiborga olmasligini ta’kidlab utdik. Bu mukobil chiqimlarni resurslarning harid narxi bo‘yicha otishlarni faqat takchil resurslar birligiga xarajatlarni qoplashdan olinmay kolgan daromadni baholash chotida ogishlar tarkibiga kiritish taklif kilindi.
O‘zgarufaqat chan ustama xarajatlar bo‘yicha otishlarni taxlil qilishga an’anafaqat iy yondashufaqat , odatda, o‘zgarufaqat chan ustama sarflar - bu mehnatga befaqat osita sarflarning funksiyasi deb taxmin qiladi. O‘zgarufaqat chan ustama sarflar bir necha o‘zgarufaqat chan omillar ta’siri ekani turrisidagi faktni e’tiborga olish uchun bunday yondashufaqat ni takomillashtirish mumkinligi namoyish kilindi. Faqat nixoyat buxgalteriya hisoboti maqsadlari uchun qo‘llaniladigan doimiy ustama xarajatlar hajmi bo‘yicha ogishlar rejalashtirish, faoliyatni baholash yoki xarajatlarni nazorat qilish chotida deyarli xech kanday ahamiyati bulmasligi ta’kidlandi.
Ogishlar buxgalteriya hisobi maqsadlari uchun xam, boshqa rufaqat hisobi maqsadlari uchun xam hisoblanadi. Buxgalteriya hisobi doirasida hisoblangan ogishlar boshqa rufaqat maqsadlari uchun aniqlanadigan ogishlarning qiymatini belgilab kuyish xafaqat fi mafaqat jud. Masalan Jonson faqat Kaplan (Johnson and Kaplan, 1987) buxgalteriya hisoboti an’analari Ko‘p menejerlarning mentalitetini_belgilaydi, bu esa o‘z nafaqat batida boshqa rufaqat hisobida aks etadi xamda boshqa rufaqat hisobi buxgalteriya hisobining dafaqat omiga aylanib koladi, deb yozgan edi. Buxgalteriya hisobi maqsadlari uchun me’yoriy faqat haqiqiy xarajatlar o‘rtasidagi farq aniqlanishi faqat sungra tegishli hisobot dafaqat ridagi

I Boss Manufacturing Company, Illinois, USA - иш кулкоплари тайёрловчи корхона кузда тутилади.

II Ноишлаб чикариш меъёрларининг мисоллари машинкада ёзув булимида 100та счётни босиш учун кетадиган вактни, жуиатиш булимида ЮООта хатни саралаш вактини, ахборотни компьютерда ишлаш булимида ЮОта перфокарта тайёрлашга меъёрий вактни уз ичига олади.

III Купинча чикимларга энг куп таъсир циладиган кУрсаткичларни «харажатларнинг асосий сабаби» дейишади.

IV Ишлаб чикаришнинг танланган бахоси маълум булим учун узок муддатли даврда устама сарфлар хажмини аник белгилаб бериши лозим. К^пчилик дарсликларда автоматлаштирилмаган булимлар учун мехнат соатини, ишлаб чикариш юкори даражада механизациялашган булимлар учун машина-соатни кулланишни тавсия килинади, чунки устама сарфларнинг куп кисми (яъни амортизация) ускуналардан фойдаланиш хисобига утказилади.