Stiven Kinq Yaşıl Mil

www.vivo-book.com 

 

335 

– Bəs... 

Ġnsanlar  artıq  çevrilib  bizə  baxırdılar,  lakin  mən  hələ  də  öz 

bədənimin  yerini  dəyiĢib  onların  gözlərinin  görə  bilməyəcəyi  tərzdə 

Delakruanın sol dirsəyindən tuta bilirdim.  

– Özünü ələ al, – deyə mən astadan pıçıldadım. Mən bu sözləri 

elə  asta  səslə  dedim  ki,  məni  yalnız  Del  və  bəlkə  də  Brutus  eĢidə 

bilərdi.  –  Sənin  haqqında  bu  insanların  böyük  əksəriyyətinin 

xatırlayacağı bir Ģey var, o da sənin bu son anda özünü necə aparmağın 

olacaq. Ona görə də, özünü layiqincə apar.  

Həmin  an  baĢımızın  üstündə  indiyədək  olan  göy  gurultularının 

ən  güclüsü  eĢidildi.  Bu  səsin  gücündən  dəmir  təbəqəli  dam  bərk 

silkələndi.  Persi  qorxusundan  yerindən  dik  atıldı,  elə  bil  kimsə  onu 

qəfildən qorxuzmuĢdu. Bunu görən Del astadan gülərək qaqqıldadı.  

– Əgər səs bir az da güclü olsaydı, yəqin o, yenə siyiyib Ģalvarını 

batırardı. – deyə o dilləndi və çiyinlərini açaraq Ģax tutdu, baxmayaraq 

ki, orada açılası elə də bir Ģey yox idi. Hə, gəlin gedək və bu iĢi bitirək. 

Biz  platformaya  tərəf  addımladıq.  Del  əsəbi  baxıĢlarla  Ģahidləri 

süzdü. Onlar təxminən iyirmi beĢ nəfər olardılar. Lakin biz – Brutus, 

Din və mən – öz gözlərimizi stuldan çəkmirdik. Mənim gözlərimə hər 

Ģey  normal  görünürdü.  Mən  baĢ  barmağımı  və  bir  qaĢımı  qaldıraraq 

sual  dolu  nəzərlərimi  Persiyə  yönəltdim.  Bunun  cavabında  isə  Persi, 

sadəcə, ağzının bir tərəfi ilə gülümsədi, sanki mənə demək istəyirdi ki 

www.vivo-book.com 

 

336 

–  “Hə,  nədi,  hər  Ģeyin  qaydasında  olub-olmadığını  bilmək  istəyisən? 

Əlbəttə ki, hər Ģey qaydasındadır.”  

Mən onun haqlı olduğuna çox ümid edirdim.  

Delakrua platformaya qalxanda, Brutusla mən qeyri-Ģüuri olaraq 

onun  dirsəklərindən  tutduq.  Platforma  döĢəmədən  təxminən  iyirmi 

santimetr  hündür  idi,  lakin  siz  nə  qədər  təəccüblənsəniz  də,  bizim 

məhkumların  əksəriyyətinin,  hətta  ən  sərt  və  qatı  olanlarının  belə,  bu 

platformaya qalxarkən, həyatlarının bu son addımını edərkən yardıma 

ehtiyacı olduğunun Ģahidi olmuĢam.  

Del bu addımı soyuqqanlılıqla atdı. O, bir müddət tərpənmədən 

stulun  önündə  dayandı  (qətiyyən  Persiyə  tərəf  baxmadan),  sonra  isə 

özünü təqdim edirmiĢ kimi uca səslə stula müraciət edərək dedi:  

– C'est moi

1

.  

Persi  əlini  ona  uzadanda,  Delakrua  onun  uzanmıĢ  əlini 

əhəmiyyət  verməyərək  özü  çevrilib  stula  oturdu.  Mən  stulun  sol 

tərəfindən,  Brutus  isə  sağında  diz  çokdük.  Mən  hekayəmin  əvvəlində 

təsvir  etdiyim  kimi  mövqe  alaraq  qasığımı  və  boğazımı  qoruyurdum. 

Sonra isə buxovu onun ayağına elə bağladım ki, onun ağ və arıq qıçını 

topuğundan  bir  qədər  yuxarıdan  tutsun.  Yenidən  çox  güclü  bir  göy 

gurultusu  eĢidildi  və  mən  səksəndim.  Alnımdam  axan  tər  damcıları 

gözümə  dolaraq  acıĢdırırdı.  Mən  nədənsə,  aramsız  olaraq  Mousvill 

                                                 

1

Bu mənəm.

 

www.vivo-book.com 

 

337 

haqqında  düĢünürdüm.  Orada  jelatin  ĢüĢələrin  arxasından  Mister 

Cinqlza  baxmaq  üçün  böyüklər  on  sent,  kiçiklər  isə  iki  sent  ödəməli 

olacaqdılar.  

Tərslikdən  buxovu  heç  cürə  bağlamaq  mümkün  olmurdu.  Mən 

Delakruanın necə ağır-ağır və dərindən nəfəs aldığını eĢidirdim. Onun 

ağciyərləri,  sanki  qəfəsdə  çırpınan  quĢ  kimi  hürkmüĢ  ürəyinin 

arxasınca yetiĢməyə çalıĢırdı, lakin təxminən üç-dörd dəqiqədən sonra 

bu  ciyərlər  yanıb  kömürə  dönmüĢ  torbalara  çevriləcəkdi.  Həmin  an 

onun  altı  nəfərin  həyatına  son  qoyaraq  qətlə  yetirməsi  faktı  elə  də 

əhəmiyyətli  bit  Ģey  kimi  görünmürdü.  Burada  oturub  xeyir  və  Ģər 

haqqında nəsə söyləmək fikrində deyiləm, niyyətim, sadəcə, o zaman 

nələr baĢ verdiyini sizə nağıl eləməkdir.  

Din mənim yanımda yerə çömələrək pıçıltı ilə soruĢdu: 

– Sənə nə olub, Pol? 

– Mən bacarmıram... – deyə sözə baĢlamaq istəyirdim ki, birdən 

buxov  Ģaqqıldayaraq  bağlandı.  Deyəsən,  buxov  bağlananda, 

Delakruanın  dərisindəki  qırıĢlardan  birini  də  öz  çənələrinin  arasına 

alıb  sıxmıĢdı,  çünki  buxov  bağlanan  anda,  o  dartındı  və  astadan 

inildədi. – BağıĢla, deyə ondan üzr istədim.  

–  Hər  Ģey  qaydasındadı,  boss,  –  deyə  Delakrua  cavab  verdi.  – 

Çox ağrıtmadı, bir azdan keçib gedər.  

Brutus  tərəfdəki  buxovda  elektrodlar  da  olduğundan,  onun 

bağlanmasına daha çox vaxt lazım gəlirdi və nəhayət, biz üçümüz də, 

www.vivo-book.com 

 

338 

demək  olar  ki,  eyni  anda  ayağa  qalxdıq.  Din  əlini  Delakruanın  sol 

biləyi tərəfdəki toqqaya, Persi isə sağ tərəfdəkinə uzatdı. Mən Persiyə 

yardım  etmək  üçün  hazır  vəziyyətdə  dayanmıĢdım,  lakin  o  bu  iĢin 

öhdəsindən  mənim  buxov  bağlamağımdan  daha  cəld  və  dəqiqliklə 

gəldi.  Mən  indi  Delakruanın  bütün  bədəninin  necə  əsdiyini  görə 

bilirdim, elə bil artıq onun bədənindən azgərginlikli cərəyan keçməyə 

baĢlamıĢdı. Mən onun bədəninin tərinin iyini də hiss edə bilirdim. Bu 

iy kəskin və turĢ idi, az duzlu marinad tutmasının iyini xatırladırdı.  

Din  baĢı  ilə  Persiyə  iĢarə  elədi.  Persi  də  çevrilərək  çiyninin 

üstündən  baxdı  –  mən,  hətta  həmin  gün  səhər  üzünü  qırxarkən 

çənəsinin  altında  kəsdiyi  yeri  də  gördüm  –  və  sakit,  amma  qətiyyətli 

bir səslə dedi:  

– Birincini qoĢ! 

Boğuq bir uğultu eĢidildi, elə bil köhnə soyuducunu iĢə saldılar. 

Anbar  otağındakı  lampaların  iĢığı  hiss  ediləcək  dərəcədə  gücləndi. 

ġahidlər arasında bir neçə nəfərin af-of səsləri və donqultusu eĢidildi. 

Delakrua  qəfildən  stulda  dartınaraq  əlləri  ilə  stulun  palıd 

qoltuqaltılarından  elə  bərk  yapıĢdı  ki,  bu  gərginlikdən  onun 

barmaqlarının  oynaqları  ağardı.  Onun  qorxu  dolu  gözləri  sürətlə  ora-

bura  qaçmağa  baĢladı  və  quru  tənəffüsü  bir  qədər  də  sürətləndi.  O, 

demək olar ki, təngnəfəs olaraq tövĢüyür, az qala boğulurdu.  

www.vivo-book.com 

 

339 

– Özünü ələ al, Del, – deyə Brutus astadan mırıldandı. – Özünü 

ələ  al,  Del,  hər  Ģey  qaydasındadır.  Möhkəm  ol,  sən  özünü  çox  yaxĢı 

idarə edirsən.  

“Ey  uĢaqlar!”  –  birdən  Delin  qıĢqıraraq  bizi  necə  çağırdığı 

mənim  yadıma  düĢdü.  “Gəlin  görün  Mister  Cinqlz  nə  bacarır.” 

BaĢımızın üstündə yenə bərkdən göy guruldadı. 

 Persi  vüqarla  elektrik  stulunun  ətrafında  dövrə  vurub  onun 

önündə  dayandı.  Onun  üçün  ən  vacib  və  böyük  olan  bir  an  gəlib 

çatmıĢdı,  indi  o,  hamının  diqqət  mərkəzində  idi  və  bütün  gözlər  ona 

zillənmiĢdi  –  yalnız  bir  cüt  gözdən  baĢqa.  Delaktrua  bu  gözlərin 

sahibinin kim olduğunu görəndə, baĢını aĢağı dikib öz dizlərinə baxdı. 

Mən kimlə desən bir dollardan mərc gəlməyə hazır idim ki, indi Persi 

öz  mətnini  təmtəraqla  söyləməyə  baĢlayacaq,  amma  o,  nitqini  soyuq 

və təəccüb ediləcək dərəcədə sakit bir səslə söylədi.  

–  Eduard  Delakrua,  siz  elektrik  stulunda  edam  edilməklə  ölüm 

cəzasına məhkum edilmisiniz. Bu hökm andlılar məhkəməsi tərəfindən 

çıxarılıb  və  hökmün  icrası  isə  bu  Ģtatda  böyük  nüfuza  malik  hakim 

tərəfindən  təsdiq  edilib.  Qoy  Allah  bu  Ģtatın  sakinlərini  qorusun!  Bu 

hökmün  icrasına  baĢlamazdan  öncə,  demək  istədiyiniz  bir  sözünüz 

varmı? 

Del  nəsə  deməyə  çalıĢdı,  amma  əvvəlcə,  qorxunc  pıĢıltı  və  sait 

səslərdən  baĢqa,  heç  bir  səs  çıxara  bilmədi.  Bunu  görəndə,  Persinin 

dodaqlarının  kənarında  istehzalı  təbəssümün  niĢanələri  göründü  və 

www.vivo-book.com 

 

340 

həmin  an  mən  onu  elə  oradaca  öldürməyə  hazır  idim.  Sonra  Del 

dodaqlarını yalayıb bir də cəhd elədi.  

–  Mən  etdiklərimdən  çox  peĢman  olmuĢam,  –  deyərək  o, 

dilləndi. Mən zamanı geri çevirmək üçün indi hər Ģeyimdən keçərdim, 

amma  təəssüflər  olsun  ki,  bunu  etmək  mümkün  deyil.  Ona  görə  də 

indi...  –  Yenə  göy  guruldadı,  elə  bil  baĢımızın  üstündə  top  mərmisi 

partladı. Del qolundakı və ayağındakı buxovların imkan verdiyi qədər 

yerindən  dik  atıldı,  onun  tərli  üzünün  fonunda  gözləri  vəhĢi  heyvan 

gözü  kimi  parıldayırdı.  –  Ona  görə  də,  indi  mən  öz  əməllərimin 

cəzasını  çəkirəm.  Allahım,  məni  bağıĢla.  –  O,  yenə  sözünə  ara  verib 

dodaqlarını yaladı və Brutusa baxdı. – Mister Cinqlzla bağlı verdiyiniz 

vədi  unutmayın,  –  deyə  asta  səslə  o,  yalnız  bizə  müraciət  edərək 

sözünü bitirdi.  

–  Unutmarıq,  narahat  olma,  deyə  mən  onu  sakitləĢdirməyə 

çalıĢdım  və  onun  buz  kimi  soyuq  əlinə  toxundum.  –  Sənə  söz 

verdiyimiz kimi, o, Mausvillə gedəcək. 

–  Ay  getdi  ha,  –  deyə  Persi,  Delakruanın  sinəsinin  önündən 

qayıĢı dartaraq bağlayarkən ağzının kənarı ilə astadan, cəza müddətini 

bitirmiĢ  cani  kimi  mırıldandı.  –  Yer  üzündə  elə  bir  yer  yoxdur.  Sən 

özünü  sakit  aparasan  deyə,  bu  nağılı  uĢaqlar  özlərindən  uydurublar. 

DüĢündüm ki, bunu bilməyin pis olmaz, qoca kaftar. 

Delakruanın gözlərində alıĢan qığılcımları görəndə, baĢa düĢdüm 

ki,  onun  Ģüurunun  bir  hissəsi  elə  belə  də  düĢünürmüĢ...  Lakin  bu 

www.vivo-book.com 

 

341 

bilgini  onun  qalan  hissələrindən,  imkan  daxilində,  gizli  saxlayırmıĢ. 

Mən  çaĢqınlıqla  və  qəzəblə  Persiyə  baxdım,  lakin  Persi  mənim  bu 

baxıĢlarımı heç vecinə də almadı, çünki orada, camaatın qarĢısında ona 

heç  nə  edə  bilməyəcəyimi  yaxĢı  baĢa  düĢürdü.  Belə  düĢünməkdə, 

əlbəttə  ki,  o,  haqlı  idi.  Hə,  nə  müĢahidəçilərin  qarĢısında,  nə  də  öz 

həyatını ən kənar nöqtəsində oturmuĢ Delakruanın önündə ona heç nə 

edə  bilməzdim.  Ġndi  bu  iĢi  davam  etdirib  bitirməkdən  baĢqa  çarə 

qalmamıĢdı.  

Persi  maskanı  qarmağından  çıxarıb  Delakruanın  baĢına 

geyindirdi, uclarını da kiçik fransızın çənəsinin altında sıxaraq bağladı 

ki,  onun  təpəsindəki  dəlik  dartılaraq  genəlsin.  Ġndi  isə  vedrənin 

içindəki  nəmlənmiĢ  süngəri  götürüb  dəbilqənin  içindəki  yerinə 

qoymaq  lazım  idi,  amma  məhz  bu  məqamda  Persi  ilk  dəfə  olaraq 

qəbul  edilmiĢ  prosedur  qaydalardan  kənara  çıxaraq  bu  sıranı  pozdu: 

əvvəlcə,  əyilib  süngəri  götürmək  əvəzinə,  o,  stulun  söykənəcəyinin 

arxasından  asılmıĢ  dəmir  dəbilqəni  götürdü  və  əlində  dəbilqə  ilə 

vedrəyə  tərəf  əyildi.  BaĢqa  sözlə  desək,  süngəri  dəbilqəyə 

yaxınlaĢdırmaq əvəzinə – əslində, belə etsəydi, bu daha normal olardı 

– o, dəbilqəni götürüb onunla birlikdə süngərə tərəf əyildi. O anda mən 

nəyinsə  düz  getmədiyini  baĢa  düĢməli  idim,  amma  bunu  dərk  etmək 

üçün  mənim  əhvalım  çox  pozulmuĢdu.  Həyatımda  ilk  dəfə  iĢtirak 

etdiyim  bir  edamda  mən  bir  qədər  kədərliydim  və  özümə  nəzarəti 

itirmiĢdim. Brutusa gəlincə, o, bir dəfə də olsun baĢını qaldırıb Persiyə 

www.vivo-book.com 

 

342 

tərəf  baxmadı;  nə  Persi  vedrəyə  tərəf  əyiləndə  (o  bunu  elə  bir  tərzdə 

edirdi ki, biz onun aĢağıda nə etdiyini görə bilməyək), nə də o, qəddini 

düzəldib  artıq  içində  qəhvəyi  rəngli  dəyirmi  süngər  olan  dəbilqəni 

əlində  tutaraq  Delə  tərəf  dönəndə.  Brutus  Delin  üzünü  qapayan 

parçaya  baxır,  o,  nəfəs  alarkən  qara  ipək  parçanın  içəri  sovrularaq 

Delakruanın  açıq  ağzının  cizgilərini  büruzə  verməsinə  və  nəfəsini 

verərkən  isə  içi  hava  ilə  dolub  ĢiĢərək  onun  üzündən  uzaqlaĢmasına 

tamaĢa edirdi. Brutusun alnında və gicgahlarında iri tər damcıları gözə 

çarpırdı.  Əvvəllər,  edam  zamanı  onun  tərlədiyini  heç  vaxt 

görməmiĢdim.  Onun  arxasında  isə  Din  dayanmıĢdı,  onun  dalğın  və 

xəstə görkəmi vardı,  üzündəki ifadəni görəndə, mənə elə gəldi ki, elə 

bil ürəkbulanma tutmaları ilə mübarizə edirdi. O vaxt,  sən demə, biz 

hamımız  nəyinsə  yolunda  olmadığını  hiss  edirmiĢik,  bunu  mən  indi 

baĢa  düĢürəm.  Sadəcə,  məhz  nəyin  tərs  getdiyini  baĢa  düĢmüĢük. 

Persinin Cek Van Heyə verdiyi suallardan o vaxt heç birimizin xəbəri 

yoxdu.  Onun  verdiyi  sualların  sayı  çoxdu,  amma  düĢünürəm  ki,  o 

sualların  böyük  əksəriyyəti  onun  əsil  niyyətini  gizlətmək  üçün 

verilmiĢdi. Məncə Persini maraqlandıran bircə Ģey vardı, o da süngər 

idi.  Süngərdən  istifadənin  məqsədi.  O  nə  üçün  lazım  idi.  Nə  üçün 

süngəri duzlu suda islatmaq lazımdır... və əgər onu islatmasan, nə baĢ 

verər.  

Əgər süngər quru qalsa, nə olar. 

www.vivo-book.com 

 

343 

Persi  dəbilqəni  Delakruanın  gözünün  üstünə  qədər  basaraq 

geyindirdi.  Balaca  fransız  dartındı  və  yenə  inildədi,  özü  də  bu  dəfə 

daha  ucadan.  MüĢahidəçilərdən  bəziləri  öz  qatlanan  stullarında 

narahatlıqla  qurcalandılar.  Persinin  dəbilqənin  bağını  məhkumun 

çənəsinin  altında  bərkitməsinə  yardım  etmək  üçün  yarım  addım  irəli 

çıxanda, o, əlinin kəskin bir hərəkəti ilə Dinə “kənara çəkil” iĢarəsini 

verdi.  Növbəti  göy  gurultusunun  səsi  anbar  otağının  damını 

silkələyəndə, Din yüngülcə belini donqarlaĢdıraraq və səksənərək geri 

çəkildi.  Bu  dəfə  göy  gurultusundan  sonra,  damın  örtüyünə  çırpılan 

yağıĢ  damcılarının  səsi  eĢidildi.  YağıĢ  elə  Ģırıltı  ilə  yağırdı  ki, 

damcıların  səsi  elə  güclü  idi  ki,  sanki  kimsə  ovcuna  qoz  doldurub 

paltaryuyan taxtanın üstünə atırdı.  

Siz  yəqin  insanların  “damarımda  qanım  dondu”  ifadəsini 

iĢlətdiklərini eĢitmisiniz, elə deyilmi? Əlbəttə eĢitmisiniz. Hamımız bu 

ifadəni  eĢitmiĢik.  Mən  ömrümdə  bir  dəfə,  qulaqbatırıcı  göy 

gurultularının  səmanı  yarmağa  çalıĢdığı  həmin  o  gecə,  1932-ci  ilin 

Oktyabr gecəsindən səhərə bir neçə saniyə keçmiĢ, bu hissi öz içimdə 

hiss  etmiĢəm.  Məni  bu  hissi  yaĢamağa  məcbur  edən  üzünə  maska 

taxılmıĢ, baĢına dəbilqə geydirilmiĢ, əlləri və qolları qandallanmıĢ və 

Old  Sparkinin  qucağında  oturmuĢ  balaca  adamın  yanından 

uzaqlaĢarkən,  Persinin  üzündəki  zəhərli  zəfər  ifadəsi  deyildi;  mən 

bunu  görməli,  sezməli  idim,  amma  nə  gördüm,  nə  də  sezdim. 

www.vivo-book.com 

 

344 

Dəbilqənin  altından  Delakruanın  yanaqları  ilə  su  axmırdı.  Elə  həmin 

məqamda mən hər Ģeyi baĢa düĢdüm.  

–  Eduard  Delakrua,  –  deyə  Persi  sözə  baĢladı.  –  Ġndi  sənin 

bədənindən  elektrik  cərəyanı  keçiriləcək  və  Ģtatın  qanunvericiliyinə 

müvafiq olaraq, siz ölənə qədər bu davam edəcək.  

Mən içimdə elə əzabla Brutusa tərəf baxdım ki, bir vaxtlar mənə 

cəhənnəm  əzabı  verən  sidik  yolunun  infeksiyası  indi  mənə,  sadəcə, 

əzilmiĢ barmaq kimi göründü. “Süngər isladılmayıb!” – deyə mən səs 

çıxarmadan  dodaqlarım  ilə  ona  deməyə  çalıĢdım,  amma  heç  nə  baĢa 

düĢməyərək baĢını buladı və yenə balaca fransızın üzündəki maskaya 

baxmağa  baĢladı.  Fransız  isə  son  bir  neçə  nəfəsini  verib  almaqla  bu 

qara ipək parçanı gah içəri sovurur, gah da çölə üfürürdü.  

Mən əlimi Persinin dirsəyinə uzatdım, amma o, kənara çəkilərək 

məndən uzaqlaĢdı və küt baxıĢlarla məni süzdü. Bu bir anlıq baxıĢ olsa 

da, mən hər Ģeyi baĢa düĢmüĢdüm. Əlbəttə, sonra o öz  yalanlarını  və 

yarımhəqiqətlərini danıĢacaqdı və vacib insanlar da onun dediklərinin 

böyük  əksəriyyətinə  inanacaqdılar,  amma  mən  onun  gizlətdiyi 

hekayəni  artıq  dəqiq  bilirdim.  Persi  onu  maraqlandıran  bir  Ģeylə 

məĢğul  olanda,  çalıĢqan  Ģagird  olurdu.  Biz  bunun  belə  olduğunu 

məĢqlər zamanı baĢa düĢmüĢdük. Yəqin o, Cek Van Heyə duzlu su ilə 

isladılmıĢ süngərdən elektrik cərəyanını necə keçirdiyini və sonra onu 

necə  elektrik  gülləsinə  çevirərək  düz  beyinin  içinə  yönəltdiyini  izah 

edərkən  ona  diqqətlə  qulaq  asırmıĢ.  Bəli,  Persi  nə  etdiyini  çox  gözəl 

www.vivo-book.com 

 

345 

baĢa düĢürdü. Mən, hətta onun sonralar etdiyi əməlin bu qədər dəhĢətli 

olacağının  onun  ağlına  belə  gəlmədiyi  haqqında  dediklərinə  az  qala 

inanmıĢdım  da,  amma  yenə  də  onun  etdiklərini  yaxĢı  əməllər  və 

niyyətlər  siyahısına  salmaq  olmaz,  düz  demirəmmi?  Mən  bunun 

mümkün  olduğunu  düĢünmürəm.  Bununla  belə,  həbsxana  rəisinin 

köməkçisinin və ora toplaĢmıĢ bütün Ģahidlərin gözü önündə Cek Van 

Heyə  elektrik  cərəyanını  qoĢmamasını  qıĢqırmaqdan  baĢqa,  edə 

biləcəyim bir Ģey qalmamıĢdı. Əlavə beĢ saniyə vaxtım olsaydı, dəqiq 

bilirəm  ki,  qıĢqıracaqdım  da,  lakin  Persi  mənə  əlavə  beĢ  saniyəni  də 

vermədi.  

–  Qoy  Allah  özü  sənin  ruhuna  rəhm  eləsin,  –  deyə  o,  elektrik 

stulunda  oturub  qorxusundan  boğulmaq  üzrə  olan  fransıza  söylədi, 

sonra isə elektrik stulunun arxasındakı pəncərəyə tərəf baxdı. Harri ilə 

Cek  pəncərənin  arxasında  dayanıb  əmri  gözləyirdilər.  Cek  bir  əli  ilə 

üstündə  “Meyblın  saç  qurudanı”  yazılmıĢ  elektrik  açarından  tutaraq 

hazır  dayanmıĢdı.  Həmin  pəncərədən  sağ  tərəfdə  həkim  dayanmıĢdı. 

O,  həmiĢə  olduğu  kimi  dinməzcə  və  təmkinli  bir  Ģəkildə  nəzərlərini 

ayaqlarının  arasında  durmuĢ  balaca  qara  çantasına  zilləmiĢdi.  – 

Ġkincini qoĢ! 

Əvvəlcə,  qeyri  adi  heç  nə  baĢ  vermədi,  hər  Ģey  həmiĢə  olduğu 

kimi  görünürdü  – bircə  uğultu həmiĢə olduğundan bir qədər – amma 

sadəcə  bir  qədər  –  yüksək  idi.  Sonra,  əzələləri  sıxıldığından  Delin 

bədəni qeyri-ixtiyari irəli dartındı.  

www.vivo-book.com 

 

346 

Sonra isə bütün iĢlər tərs getməyə baĢladı. 

Uğultunun rəvanlığı pozuldu və titrəmələr baĢladı. Buna sellofan 

cırılarkən  çıxan  səsə  bənzər  çırtıltı  səsləri  də  əlavə  oldu.  Burnuma 

iyrənc  bir  qoxu  dəydi.  Dəbilqənin  kənarlarından  burula-burula  çıxan 

mavi  rəngli  tüstünü  görməyincə,  bu  qoxunun  ütülmüĢ  saç  ilə  yanan 

orqanik  süngərin  iylərinin  qarıĢığı  olduğunu  baĢa  düĢə  bilməmiĢdim. 

Daha qalın tüstü isə dəbilqənin təpəsindəki naqillər daxil olan dəlikdən 

çıxırdı. Bu, Hindu viqvamının bacasından çıxan tüstünü xatırladırdı.  

Delakrua  stulda  ora-bura  yellənməyə  və  qurcalanmağa  baĢladı, 

onun maska taxılmıĢ üzü gah bir, gah da o biri tərəfə dönür, sanki o, 

bütün  bu  baĢ  verənlərə  hiddətlə  öz  etirazını  bildirirdi.  Topuqlarına 

vurulmuĢ qandallar onun hərəkət etməsinə mane olsa da, onun ayaqları 

havaya  qalxıb  enməyə  və  döĢəməni  döyəcləməyə  baĢlamıĢdı. 

BaĢımızın üstündə bir də göy gurultusu eĢidildi və ondan sonra yağıĢ 

daha da gücləndi.  

Mən Din Stantona baxdım, o gözlərində vəhĢi bir ifadə ilə mənə 

baxırdı.  Dəbilqənin  altında  boğuq  bir  çırtıltı  eĢidildi,  elə  bil  ocaqda 

Ģam  ağacının  düyümü  partladı.  Bundan  sonra  maskadan  süzülərək 

kiçik quyruqlar Ģəklində çıxan tüstü göründü.  

Mən  dərhal  bizimlə  aparat  otağını  ayıran  torlu  pəncərəyə  tərəf 

Ģığıdım,  lakin  mən  ağzımı  açıb  bir  söz  deməyə  macal  tapmamıĢ, 

Brutus  Hovell  mənim  dirsəyimdən  yapıĢdı.  O  mənim  dirsəyimi  elə 

qüvvətlə  sıxdı  ki,  bir  anlıq  ağrıdan  qolumu  hiss  eləmədim.  Brutusun 

www.vivo-book.com 

 

347 

rəngi  kağız  kimi  ağarmıĢdı,  lakin  o  özünü  itirmiĢ  görünmürdü  –  heç 

bir damcı belə təlaĢlı görünmürdü.  

– Cekə cərəyanı kəsməsini söyləmə, – deyə o astadan pıçıldadı. 

– Nə istəyirsən de, amma bircə bunu söyləmə. Cərəyanı kəsmək üçnü 

çox gecdir. 

Del  qıĢqırmağa  baĢlayanda,  əvvəlcə,  müĢahidəçilər  onun  səsini 

eĢitmədilər.  YağıĢ  metal  örtüklü  damı  Ģiddətlə  döyəcləyir,  göy 

gurultusu  isə  əsla  ara  vermirdi.  Lakin  biz,  platformada  duranlar, 

tüstülənən  maskanın  altından  gələn  boğuq  fəryadları  eĢidirdik.  Belə 

səsləri  saman  presləyən  maĢının  içinə  düĢmüĢ  və  preslənmiĢ  heyvan 

çıxara bilərdi. 

Dəbilqədən  gələn  uğultu  daha  güclənmiĢdi,  indi  uğultu  radio 

rabitəsində  olan  maneələrin  çıxardığı  səs  kimi  arada  bir  çırtı-pırtı  ilə 

kəsik-kəsik  gəlirdi.  Delakrua  stulda  özünü  ora-bura  çırpmağa 

baĢlamıĢdı,  elə  bil  qəzəblənərək  özündən  çıxmıĢ  balaca  uĢaq  idi. 

Platforma onun hərəkətlərinin təzyiqi ilə yırğalanırdı, onun sinəsindəki 

qayıĢ  elə  dartılırdı  ki,  elə  bil  bu  dəqiqə  yerindən  qopacaqdı. 

Bədənindən keçən elektrik cərəyanı də onu silkələyirdi və mən birdən 

sümük xırçıltısı eĢitdim, deyəsən onun sağ çiyini ya yerindən çıxmıĢdı, 

ya  da  sınmıĢdı.  Həmin  səslə  yanaĢı,  baĢqa  bir  səs  də  eĢidildi,  elə  bil 

kimsə iri dəmirçi çəkici ilə taxta yeĢiyə vuraraq onu parça-parça etdi. 

Ayaqlarını  tez-tez  qaldırıb  saldığından  onun  Ģalvarının  qasıq 

hissəsində  balaca  bir  nöqtə  kimi  görünən  yer  qaralmıĢdı.  Sonra 

www.vivo-book.com 

 

348 

qorxunc,  heyvanı  səslə  çığıraraq  qıĢqırmağa  baĢladı.  ġiddətlə  yağan 

yağıĢın gurultusuna baxmayaraq, bu səsləri hamı eĢidə bilirdi.  

–  Lənətə  gələsiniz  sizi,  ona  nə  olur?  –  deyə  müĢahidəçilərdən 

kimsə qıĢqırdı.  

– O toqqalar onu saxlaya biləcəkmi? 

– Püf, bu nə iydir belə, aman Tanrım! 

Sonra qadınlardan birisi soruĢdu:  

– Bu normaldırmı? 

Delakrua  irəli  sıçradı,  geri  atıldı,  irəli  Ģığıdı,  birdə  geri  atıldı. 

Persi ağzını ayırıb dəhĢət içində ona baxırdı. O, təbii ki, nəsə qeyri-adi 

bir  Ģey  baĢ  verəcəyini  gözləyirdi,  amma  belə  dəhĢətli  bir  mənzərə 

görəcəyini gözləmirdi.  

Delakruanın  üzündəki  maska  od  tutub  alıĢdı.  ÜtülmüĢ  tük  və 

yanmıĢ  maskanın  iyinə  yanmıĢ  ət  iyi  də  əlavə  oldu.  Brutus  içində 

süngər olan vedrəni – əlbəttə ki, vedrə indi boĢ idi – qapdı və xidmətçi 

üçün küncdə qoyulmuĢ dərin su çanağına tərəf qaçdı.  

–  Cərəyanı  kəsimmi,  Pol?  –  deyə  Van  Hey  torlu  pəncərənin 

arxasında soruĢdu. Onun səsi titrəyirdi. – Cərəyanı kəsi....  

–  Yox,  –  deyə  mən  qıĢqırdım.  Brutus  bunu  hamıdan  tez  baĢa 

düĢmüĢdü,  elə  mən  də  ondan  çox  geri  qalmamıĢdım:  biz  bu  iĢi 

bitirməli idik. Bu iĢlə müqayisədə, bizim edə biləcəyimiz qalan hər Ģey 

ikinci dərəcəli idi: biz hər Ģeydən əvvəl, Delakrua ilə iĢi bitirməli idik. 

– Cərəyanı kəsmə, Allah xatirinə! Davam elə! Davam elə!