Строительные нормы и правила

Vurucu hava şırnağının temperaturunun xidmət edilən və ya işçi zonada
havanın normalaşdırılan temperaturundan yolverilən kənara çıxması 
Meteoroloji 
şərait 
Otaqlar 
Temperaturun yolverilən kənara çıxmaları, C 
otaqda çatışmayan istiliyin 
bərpası zamanı 
otaqda izafi istiliyin 
assimilyasiyası zamanı 
İnsanların yerləşməsi 
vurucu 
şırnağın 
birbaşa təsir 
zonasında 
vurucu 
şırnağın 
birbaşa təsir 
zonasından 
kənarda 
vurucu 
şırnağın 
birbaşa təsir 
zonasında 
vurucu 
şırnağın 
birbaşa təsir 
zonasından 
kənarda 
Yolverilən Yaşayış, ictimai və 
inzibati-məişət: 
1
t

3,0 
3,5 
- 
- 
2
t

- 
- 
1,5 
2,0 
İstehsalat: 
1
t

5,0 
6,0 
- 
- 
2
t

- 
- 
2,0 
2,5 
Optimal 
Xüsusi texnoloji 
tələblər göstərilən 
otaqlardan başqa 
istənilən təyinatlı 
otaqlar: 
1
t

1,0 
1,5 
- 
- 
2
t

- 
- 
1,0 
1,5 

---

55 
Əlavə 8
(məcburi olan) 
Xarici havanın hesabi parametrləri 
Yaşayış 
məntəqəsinin 
adı 
Hesabi
coğrafi
en
dairəsi , 
ş.d. 
Baro-
metrik 
təzyiq,
hPa 
İlin 
dövrü 
A parametrləri 
B parametrləri 
Havanın 
temperatu-
runun orta 
sutkalıq 
amplitudası, 
С 
havanın 
tempera-
turu, С 
xüsusi
entalpi-
ya,
kC/kq 
küləyin 
sürəti, 
m/s 
havanın 
tempera-
turu, С 
xüsusi
entalpiya,
kC/kq 
küləyin 
sürəti, 
m/s 
1. Ağdam 
40 
900 
yay 
qış 
29 
-1 
55,6 
4,9 
1
2,3 
33,6 
-6 
68,4
-2,0 
1
2,3 
13,4 
 
2. Astara 
39 
930 
yay 
qış 
27 
2 
64,3 
10,9 
3,5
3,5 
31,6 
-4 
80,8
1,6 
3,5 
3,5 
10 
3. Bakı 
40 
1010 
yay 
qış 
28,3
1 
65,3 
8,4 
4
8,4 
31,7
-4 
68,4
0,8 
4
8,4 
7,4 
4. Gəncə 
41 
1010 
yay 
qış 
30 
-1 
57,5 
4,8 
4,4
5,6 
34,6 
-8 
70,5
- 4,6 
4,4
5,6 
12,6 
5. Xankəndi 
40 
990 
yay 
qış 
25,8
-2 
50,5
3,1 
1
1,9 
30,4
-9 
62,9
-6,1 
1
1,9 
10,1 
6. Quba 
41 
1010 
yay 
qış 
25,1
-3 
53,5
2,9 
2
1,9 
33
- 12 
67,2
-9,1 
2
1,9 
13,4 
7. Lənkəran 
39 
970 
yay 
qış 
28,2 
2 
61,9 
10,4 
1
2,5 
32,8
-4 
77,0
1,3 
1
2,5 
12,1 
8. Naxçıvan 
39 
1010 
yay 
qış 
32,4 
-6 
53,4
-1,9 
1 
2,2 
37
-19 
64,3
-17,7 
1 
2,2 
14,2 
9. Şəki 
41 
990 
yay 
qış 
27,1 
-2 
53,8
3,7 
1
4,6 
31,7 
-8 
66,8
-4,5 
1
4,6 
11,7 
10. Zaqatala 
42 
1010 
yay 
qış 
28
0 
48,0
5,4
1,5 
1,3 
32,6
-7 
58,8
-3,0 
1,5 
1,3 
12,3 
Qeyd:
1. Yaşayış məntəqələri üçün qəbul edilməlidir: 
- ilin yay mövsümü üçün: 
a) A parametrinin temperaturu СНиП 2.01.01-in “Xarici havanın temperaturu” cədvəlinin 17-ci sütununda verilmiş 
qiymətdən 1,8

С az, B parametrinin temperaturu isə həmin cədvəlin 17-ci sütununda verilmiş qiymətdən 2,8

С çox; 
b) nisbi rütubətliyi (bütün parametrlər üçün) СНиП 2.01.01-in 3-cü əlavəsinin 15-ci sütununa əsasən və temperaturu 
(müvafiq parametrlər üçün) qəbul etməklə, A və B parametrləri üçün xüsusi entalpiya hesablama ilə və ya i-d 
diaqramına əsasən; 
c) A və B parametrləri üçün küləyin sürəti 1 m/s-dən az olmayaraq СНиП 2.01.01-in 4-cü əlavəsinin 21-ci sütununa 
əsasən; 
ç) havanın temperaturunun orta sutkalıq amplitudası СНиП 2.01.01-in 2-ci əlavəsinin 8-ci sütununa əsasən; 
- ilin qış mövsümü üçün: 
d) A parametrinin temperaturu СНиП 2.01.01-in “Xarici havanın temperaturu” cədvəlinin 26-cı sütunu, B 
parametrinin temperaturu isə 21-ci sütunu üzrə; 
e) nisbi rütubətliyi (bütün parametrlər üçün) СНиП 2.01.01-in 3-cü əlavəsinin 14-cü sütununa əsasən və temperaturu 
(müvafiq parametrlər üçün) qəbul etməklə, A və B parametrləri üçün xüsusi entalpiya hesablama ilə və ya i-d 
diaqramına əsasən qrafiki olaraq; 
ə) A və B parametrləri üçün küləyin sürəti 1 m/s-dən az olmayaraq СНиП 2.01.01-in 4-cü əlavəsinin 11-ci sütununa 
əsasən. 
2. Bu əlavədə və СНиП 2.01.01-də verilməyən yaşayış məntəqələri üçün xarici havanın hesabi parametrləri 
meteoroloji stansiyaların məlumatlarına əsasən müəyyən edilməlidir. 
 

---

56 
Əlavə 9
(məcburi olan) 
Otaqların qoruyucu konstruksiyalarından olan istilik itkiləri
1. Otaqlarıın əsas və əlavə istilik itkiləri ayrı-ayrı qoruyucu konstruksiyalardan Q istilik 
itkilərinin cəmi kimi, 10 Vt-a qədər yuvarlaqlaşdırmaqla aşağıdakı düsturla müəyyən edilməlidir, Vt: 




R
n
t
t
A
Q
ext
p
/
1







(9.1) 
burada A - qoruyucu konstruksiyanın hesabi sahəsi, m
2
; 
R - qoruyucu konstruksiyanın istilikötürməyə müqaviməti, m
2
∙C/Vt. Konstruksiyanın 
istilikötürməyə müqaviməti СНиП II-3 üzrə müəyyən edilməlidir (qrunt üzərində olan 
döşəmələrdən başqa); qrunt üzərində olan döşəmələr üçün bu əlavənin 3-cü bəndinə 
uyğun olaraq isidilməyən döşəmələr üçün R=R
c
, isidilən döşəmələr üçün isə R=R
h 
qəbul 
etməklə; 
t
p
- otaqda daxili havanın temperaturu, C (hündürlüyü 4 m-dən çox olan otaqlarda 
hündürlükdən asılı olaraq artması nəzərə alınmaqla); 
t
ext
- xarici konstruksiyalardan istilik itkiləri hesablanarkən ilin qış dövründə xarici havanın
hesabi temperaturu və ya daxili konstruksiyalardan istilik itkiləri hesablanarkan daha 
soyuq otaqda daxili havanın temperaturu, C; 
 - bu əlavənin 2-ci bəndinə uyğun olaraq müəyyən edilən əsas istilik itkilərinin hissələrinə 
uyğun əlavə istilik itkiləri; 
n - СНиП II-3 üzrə qəbul edilən qoruyucu konstruksiyaların xarici səthinin xarici havaya görə 
yerləşməsini nəzərə alan əmsal. 
2. Xarici qoruyucu konstruksiyalardan əlavə 
 istilik itkiləri, əsas itkilərdən hissələr üzrə
aşağıdakı kimi qəbul edilməlidir: 
a) istənilən təyinatlı otaqlarda xarici şaquli və maili (şaquli proyeksiyası) divarları, qapı və 
pəncərələri şimala, şərqə, şimal-qərbə və şimal-şərqə yönəldikdə – 0,1; cənub-şərqə və qərbə 
yönəldikdə – 0,05; künc otaqlarında əlavə olaraq divar, qapı və pəncərə üçün onlardan hər hansı biri 
şimala, şərqə, şimal-qərbə və şimal-şərqə yönəldikdə hər birinə görə – 0,05 və digər hallarda – 0,1; 
b) birtipli layihələndirilən otaqlarda divar, qapı və pəncərələrinin hansı cəhətə yönəlməsindən 
asılı olmayaraq bir xarici divarı olan otaqlar üçün 0,08 və künc otaqları (yaşayış otaqlarından başqa) 
üçün 0,13, bütün yaşayış otaqları üçün isə 0,13; 
c) hava və isti hava pərdələri ilə təchiz edilməyən xarici qapılardan, yerin orta planlaşdırma 
səviyyəsindən karnizin üstünə, fənərin sorucu boşluğunun mərkəzinə və ya şaxtanın çıxışına qədər 
olan binaların aşağıdakı H (m) hündürlüyündən asılı olaraq: 
0,2 H - aralarında iki tamburu olan üçqat qapılar üçün; 
0,27 H - aralarında tambur olan ikiqat qapılar üçün; 
0,34 H - tambursuz ikiqat qapılar üçün; 
0,22 H - birqat qapılar üçün; 
ç) hava və isti hava pərdələri ilə təchiz edilməyən xarici darvazalardan, darvazanın qarşısında 
tambur olduqda 1, olmadıqda isə 3 bərabər. 
Qeyd. Yay mövsümü və ehtiyat üçün nəzərdə tutulmuş xarici qapı və darvazalar üçün bu əlavənin “c” və 
“ç” yarımbəndləri üzrə əlavə istilik itkiləri nəzərə alınmır. 
3. İstilikötürməyə müqavimət aşağıdakılar üçün müəyyən edilməlidir: 
a) qrunt üzərində yerləşmiş, istilik qatı olmayan döşəmələr və yer səviyyəsindən aşağıda 
yerləşmiş divarlar üçün istilikkeçirmə əmsalı λ
≥1,2 Vt/(m
2
·
o
C) olduqda, R
c
-ni aşağıdakı kimi qəbul 
etməklə, xarici divarlara paralel olan 2 m enində zonalar üzrə, m
2
·
o
C/Vt: 
2,1 - I zona üçün; 
4,3 - II zona üçün; 

---

57 
Əlavə 9-un davamı 
8,6 - III zona üçün; 
14,2 - IV zona üçün (döşəmənin qalan sahəsi üçün); 
b) qrunt üzərində olan istilik qatı olan döşəmələr və yer səviyyəsindən aşağıda yerləşmiş 
divarlar üçün  (m-lə) qalınlığında istilik qatının istilikkeçirmə əmsalı λ
h
<1,2 Vt/(m
2
·
o
C)-dən az 
olduqda, R
h
-ı aşağıdakı düstura əsasən qəbul etməklə, m
2
·
o
C/Vt: 
h
c
h
/
R
R




(9.2) 
c) laqalar üzərində olan döşəmələr üçün, R
h
-ı aşağıdakı düstura əsasən qəbul etməklə, m
2
·
o
C/Vt: 






/
R
,
R
c
h
18
1
(9.3)
4. Nəzərə çarpacaq izafi istilik ayrılmaları olan istehsalat sahələrinin qoruyucu konstruksiyalarından 
itirilən istilik, istilik mənbələri ilə konstruksiyalar arasında şüalanma istilik mübadiləsi nəzərə alınmaqla 
hesablanmalıdır. 

---

58 
Əlavə 10
(məcburi olan)