Studia podyplomowe logopedia kliniczna

Liczba godzin:

Wykład – 15

Ćwiczenia praktyczne - 10 (grupa)

Forma zaliczenia:

Egzamin

Pomoce dydaktyczne:

Filmy DVD z nagraniami osób jąkających się (diagnoza i terapia), laptop + rzutnik multimedialny, prezentacje ppt, testy diagnostyczne itp.

IV. Założenia i cele przedmiotu:

Celem przedmiotu Balbutologopedia jest zapoznanie studentów z podstawami teorii i praktyki dotyczącej zaburzeń mowy, jakimi są jąkanie, a także inne niepłynności mówienia występujące u dzieci, młodzieży i dorosłych. Podczas wykładów zostaną omówione treści dotyczące etiologii jąkania i innych niepłynności mówienia, w tym definicji i teorii jąkania, podstawy teoretyczne związane z diagnozowaniem i terapią jąkających się stosowane w Polsce i innych krajach. Wykłady będą prowadzone m.in. w formie prezentacji multimedialnych, natomiast podczas ćwiczeń studenci zostaną zapoznani m.in. z podstawowymi narzędziami diagnostycznymi oraz metodologią prowadzenia terapii. Podczas wykładów i ćwiczeń zostaną pokazane nagrania osób jąkających się (z diagnozy i terapii) na płytach DVD. Podczas ćwiczeń zostaną studentom przedstawione bezpośrednio przypadki osób z niepłynnościami mówienia.

V. Treści programu:

a) Wyklady:

1. 
   Etiologia jąkania:
   

definicje jąkania się i innych niepłynności mówienia w wielorakim ujęciu (wg Charles’a van Ripera, Andrews’a, Tarkowskiego, Chęćka i in.),

typologie jąkania (wg Pruszewicza, Mitrinowicz-Modrzejewskiej).

teorie m.in. rozwojowe, organiczne, neurotyczne, psychologiczne,

częstość występowania jąkania a organizacja mózgu.

2. 
   Klasyfikacja różnych niepłynności mówienia a komunikacja.
   
3. 
   Różnicowanie rozwojowej niepłynności mówienia i jąkania wczesnodziecięcego.
   
4. 
   Różnicowanie jąkania i giełkotu.
   
5. 
   Ogólny schemat wywiadu klinicznego (diagnostycznego) dot. dziecka z niepłynnością mowy, w tym jąkającego się i jego rola w ogólnej diagnozie jąkania.
   
6. 
   Diagnoza jąkania wg Kwestionariusza Niepłynności Mówienia i Logofobii (autor: Z. Tarkowski).
   
7. 
   Diagnoza jąkania młodzieży i dorosłych wg Kwestionariusza Cooperów do Oceny Jąkania (autor: M. Chęciek).
   

b) Ćwiczenia:

1.Podstawy diagnozy giełkotu i innych niepłynności mówienia.

2.Przegląd metod terapii jąkania się – omówienie echokorekcji, terapii oddechowej, rytmizacji mówienia i innych.

3.Omówienie podstaw kompleksowej terapii jąkających się, w tym Zmodyfikowanego Programu Psychofizjologicznej Terapii Jąkających się (autor: M. Chęciek).

4.Profilaktyka w zakresie niepłynności mówienia, w tym jąkania się.

5.Prezentacja nagrań osób jąkających się na płytach DVD.

6.Bezpośrednia terapia z osobami jąkającymi się – pokaz.

Bibliografia:

a) Literatura obowiązkowa:

1.Adamczyk B., 1993, Terapia jąkania metodą „Echo” [w:] Diagnoza i terapia zaburzeń mowy, red. T. Gałkowski, Z. Tarkowski, T. Zaleski, Lublin, Wydawnictwo UMCS, str. 141-155.

2.Byrne R., 1989, Pomówmy o zacinaniu, Warszawa, PZWL.

3.Chęciek M., 2001, Kwestionariusz Cooperów do Oceny Jąkania. Zarys terapii. Podręcznik, Wydawnictwo Fundacji „Orator”, Lublin.

4.Chęciek M., 2007, Jąkanie – diagnoza, terapia, program. OW „Impuls”, Kraków

5.Dell Carl W., Jr , 2008, Terapia jąkania u dzieci w młodszym wieku szkolnym. Podręcznik dla logopedów. OW „Impuls”, Kraków,

6.Kamińska D., 2006, Wspomaganie płynności mowy dziecka, OW „Impuls”, Kraków.

7.Pruszewicz A., 1992, Jąkanie [w:] Foniatria kliniczna, Warszawa, PZWL, str.255-263.

8.Tarkowski Z., 1992, Jąkanie wczesnodziecięce, Warszawa, WSiP.

9.Tarkowski Z., 2001, Kwestionariusz Niepłynności Mówienia i Logofobii. Podręcznik, Wydawnictwo Fundacji „Orator”, Lublin.

b) Literatura uzupełniająca:

1. 
   Chęciek M., 1993, Jąkanie [w:] Diagnoza i terapia zaburzeń mowy, red. T. Gałkowski, Z. Tarkowski, T. Zaleski, Lublin, Wydawnictwo UMCS, str. 125-140.
   
2. 
   Chęciek M.,1997, Etapy terapii w „Zmodyfikowanym Programie Psychofizjologicznej Terapii Jąkających się”, Logopedia 24, str. 41-60.
   
3. 
   Chęciek M., 1999, Rola samogłosek w terapii jąkających się, Logopedia 26, str. 39-56.
   
4. 
   Chęciek M., 2001, Kwestionariusz Cooperów do Oceny Jąkania. Zarys terapii. Podręcznik, Wydawnictwo Fundacji „Orator”, Lublin.
   
5. 
   Chęciek M., 2004, Techniki przedłużonego mówienia oraz delikatnego startu mowy wciąż aktualne, Śląskie Wiadomości Logopedyczne, Katowice, 7 , str. 41-45.
   
6. 
   Chęciek M., 2005, Realizacja głosek polskich w wymowie osób jąkających się oraz ich terapia [w:] Logopedia – teoria i praktyka, red. M. Młynarska, T. Smereka, Wydawnictwo AW a linea, Wrocław, str. 470-487.
   
7. 
   Chęciek M., 2005, Różne oblicza niepłynności mówienia, Logopedia, 34, s.245-255.
   
8. 
   Chęciek, M. (2005). Cała prawda o jąkaniu. Psychologia w Szkole, 3, 127-140
   
9. 
   Kostecka W., 2000, Dziecko i jąkanie, Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Logopedycznego, Lublin.
   
10. 
    Kostecka W., 2006, Giełkot, AWH Antoni Dudek, Lublin.
    
11. 
    Louis K.O.St., Meyers F.L., Bakker K., Raphael L.J., 2005, Kliniczne podejście do giełkotu, [w:] Neurologopedia. Wyd. Fundacji „Orator”, Lublin, s.47-60.
    
12. 
    Mitrinowicz-Modrzejewska A., 1952, Jąkanie. Przyczyny i leczenie, Warszawa, PZWL.
    
13. 
    Tarkowski Z., 1999, Jąkanie, Warszawa, Wydawnictwo PWN.
    
14. 
    Tarkowski Z., 2007, Psychosomatyka jąkania, Wyd. Fundacji „Orator”, Lublin.
    
15. 
    Tarkowski Z., 2008, Zmiana postaw wobec jąkania, Wyd. Fundacji „Orator”, Lublin.
    

Oligofrenopedagogika

Dr n. hum.Marzena Machoś-Nikodem

15 h wykład

15 h ćwiczenia

PROGRAM ZAJĘĆ

Blok I

Wprowadzenie teoretyczne

1. 
   Oligofrenopedagogika jako dział pedagogiki specjalnej
   
2. 
   Definicja upośledzenia umysłowego
   
3. 
   Wczesna interwencja
   
4. 
   Szkolnictwo specjalne w Polsce
   
5. 
   Rozwój mowy a niepełnosprawność intelektualna
   
6. 
   Rodzina dziecka z niepełnosprawnością intelektualną
   

Blok II

Wybrane metody oddziaływań terapeutycznych

1. 
   Program Jacka Kielina
   
2. 
   Program Małgorzaty Kwiatkowskiej
   
3. 
   Program. I. Lovaasa
   
4. 
   Metoda Marii Montesori
   
5. 
   Metoda ośrodków pracy
   
6. 
   Stymulacja Andreasa Fröhlicha
   

Blok III

Postępowanie terapeutyczne w głębokiej niepełnosprawności intelektualnej

1. 
   Stereotypie, autostymulacja i zachowania autodestrukcyjne
   
2. 
   Percepcja
   
3. 
   Sprawność ruchowa
   
4. 
   Umiejętność porozumiewania się
   
5. 
   Pielęgnacja ciała
   

Blok IV

Nauczyciele, terapeuci i opiekunowie

1. 
   Kształcenie i przygotowanie specjalistyczne
   
2. 
   Współpraca wewnątrz zespołu
   
3. 
   Współpraca z rodzicami i rodziną
   
4. 
   Indywidualna organizacja pracy
   

Blok V

Zespół Downa – etiologia, patomechanizm, postępowanie terapeutyczne

1. 
   Główne objawy
   
2. 
   Trzy typy mozaikowatości
   
3. 
   Wczesna interwencja logopedyczna
   
4. 
   Studium przypadku
   

Blok VI

Metody usprawniania dzieci z oligofrenią

1. 
   Dogoterapia
   
2. 
   Komunikacja alternatywna
   
3. 
   Arteterapia
   
4. 
   Integracja Sensoryczna
   
5. 
   Programy Knillów
   

Blok VII

Terapia alternatywna, „w poszukiwaniu metody”

1. 
   Omówienie wybranych form terapii z „Opowieści Terapeutów” (red. prof. H. Olechnowicz)
   

Blok VIII

Logopedia w oligofrenopedagogice

1. 
   Diagnoza
   
2. 
   Wczesna interwencja
   
3. 
   Masaż logopedyczny (J. Kielin, E. Stecko, masaż niemowlęcy P. Walkera)
   
4. 
   Wspomaganie komunikacji małego dziecka z niepełnosprawnością intelektualną
   
5. 
   Połykanie, korygowanie dysfagii
   
6. 
   Metody czytania jako wspieranie komunikacji
   

Literatura
Baran Z., Terapeutyczne oddziaływanie sztuki na świat dziecka, (w:) J. Kida (red.), Sztuka, a świat dziecka, Rzeszów 1991.
Muraszko B., Arteterapia w szkole, (w:) „Nowa szkoła”, nr 3/1995.
Szulc W., Kulturoterapia. Wykorzystanie sztuki i działalności kulturalno oświatowej w lecznictwie, Poznań 1994.

Bernstein B., Odtwarzanie kultury, Warszawa 1990.

Bielicka, H. Olechnowicz, O chorobie sierocej małego dziecka, (w:) Materiały do nauczania psychologii, S, IV, T. 2, Warszawa 1996.

Bogdanowicz M., Kisiel B., Przasnyska M., Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka, Warszawa 1992.

Bogdanowicz M., Loebl W., Efektywność metody dobrego startu w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym, „Logopedia” 1983, nr 13/15.

Bogdanowicz M., Metoda dobrego startu w pracy z dzieckiem w wieku od 5 do 10 lat, Warszawa 1985.

Bogdanowicz M., Przytulanki czyli wierszyki na dziecięce masażyki. Zabawy relacyjno-relaksujące, wydanie II, Gdańsk 2005.

Bogdanowicz M., Szlagowska D., Piosenki do rysowania czyli Metoda Dobrego Startu dla najmłodszych, Gdańsk 1998, s. 5.

Bogdanowicz M., Szlagowska D., Piosenki do rysowania czyli Metoda Dobrego Startu dla najmłodszych, Gdańsk 1998, s. 6.

Bogdanowicz M., Wstęp, (w:) O. Ivaar Lovaas, Nauczanie dzieci niepełnosprawnych umysłowo. Mój elementarz, Warszawa 1993.

Bouvet D., Mowa dziecka. Wychowanie dwujęzykowe dziecka niesłyszącego, Warszawa 1996.

Brunet O., Lezine I., Skala rozwoju psychomotoryki dziecka 0-3, (w:) M. John-Borys, Wybrane metody diagnozowania i prognozowania rozwoju dziecka do lat 3Kielar-Turska M., Mowa dziecka. Słowo i tekst, Kraków 1989.

Cieszyńska J., Od słowa przeczytanego do wypowiedzianego. Droga nabywania systemu językowego przez dzieci niesłyszące w wieku poniemowlęcym i przedszkolnym, Kraków 2001.

Cunningham C., Dzieci z zespołem Downa. Poradnik dla rodziców, Warszawa 1992.

Czyżewski A., Kostek B., Skarżyński H., Technika komputerowa w audiologii, foniatrii i logopedii, Warszawa 2002.

Dennison P. E., G. E. Dennison, Integracja mózgu. Wpływ integracji mózgu na osobowość i funkcjonowanie człowieka, Warszawa 2004, s. 5.

Dennison P., Dennison G., Gimnastyka mózgu. Przewodnik, Warszawa 2003.

Dennison P., Dennison G., Kinezjologia edukacyjna dla dzieci, Warszawa 2003.

Dylewska A., Zastosowanie komputera i edukacyjnych programów komputerowych w pracy z dzieckiem niepełnosprawnym, http://www.publikacje.edu.pl/publikacje.php?nr=1921

Filozof J., Dogoterapia? Co to jest?, Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Jarosławiu, Jarosław 2004.

Floyd R. L., Psychology of Life, Chicago 1963.

Fröhlich A., Stymulacja od podstaw. Jak stymulować rozwój osób głęboko wielorako niepełnosprawnych, Warszawa 1998.

Ganowicz J., Zespół Downa od narodzin do 3. roku życia, (w:) Z myślą o Tobie. Informator dla rodziców małych dzieci z zespołem Downa, Warszawa 2003. s. 32.

Giczewska A., Fenomen dotyku. Stymulacja systemu taktylnego i jej wpływ na rozwój psychoruchowy dziecka, Środa Śląska 2005.

Gładyszewska-Cylulko J., Zastosowanie muzyki w wybranych metodach psychoterapii dzieci, (w:) „Muzykoteria Polska”, Nr 3-4/2002, s. 13-17.

Hannaford C., Zmyślne ruchy które doskonalą umysł, Warszawa 1998.

Ivar Lovaas O., Nauczanie dzieci niepełnosprawnych umysłowo. Mój elementarz, Warszawa 1993.

Kaczan T., A. Regner, Teoretyczne i praktyczne podstawy ustno-twarzowej terapii regulacyjnej według koncepcji Rodolfo Castillo Moralesa, (w:) L. Sadowska (red), Neurofizjologiczne metody usprawniania dzieci z zaburzeniami rozwoju, Wrocław 2004, s. 172.

Kaczan T., Regner A., Teoretyczne i praktyczne podstawy ustno-twarzowej terapii regulacyjnej według koncepci Rodolfo Castillo Moralesa, (w:) L. Sadowska (red.), Neurofizjologiczne metody usprawniania dzieci z zaburzeniami rozwoju, Wrocław 2004, s. 163-200.

Kałużna A., Zasady diagnostyki i terapii zaburzeń rozwoju integracji sensorycznej u dzieci, (w:) L. Sadowska, red., Neurofizjologiczne metody usprawniania dzieci z zaburzeniami rozwoju, Wrocław 2004.

Knill Ch., Dotyk i Komunikacja, tłumaczyła M. Piszczek, wydanie drugie, Warszawa 1997.

Konieczna E. J., Arteterapia w teorii i praktyce, Kraków 2004.

Kwiatkowska M., Dzieci głęboko niezrozumiane. Program pracy edukacyjnej z dziećmi upośledzonymi umysłowo w stopniu głębokim, Warszawa 1997.

Lenneberg E. H., Język w kontekście rozwoju i dojrzewania, (w:) G. Shugar, M. Smoczyńska (red.), Badania nad rozwojem mowy dziecka, Warszawa 1980.

Levinson B., Mallon G. P., Pet oriented child teraphy, Springfild 1998.

Levinson B., Pet oriented child psychoterapy, Springfield 1969.

Levinson B., Pets and human development, Springfield 1972.

Liley H. M., Modern Motherhood, New York 1969.

Łaszczyk J., red., Komputer w kształceniu specjalnym, Warszawa 1998.

Maas V. H., Uczenie się przez zmysły. Wprowadzenie do teorii integracji sensorycznej, Warszawa 1998.

Masgutova S., Rola dogoterapii w emocjonalnej rehabilitacji dzieci z trudnościami w rozwoju, „CZE-NE-KA” 2004, nr 4, S. 34 (cytuję za B. Pawlik-Popielarska, Terapia z udziałem psa, Gdańsk 2005, s. 3)

Mazurczak T., Zagadnienia genetyki klinicznej, (w:) red. J. Czochańska, Neurologia dziecięca, Warszawa 1990.

Midro A. T., Genetyczna ruletka, (w:) red. E. Danielewska, E. Suchcicka, A. Suchcicki, Z myślą o Tobie. Informator dla rodziców małych dzieci z zespołem Downa, Warszawa 2003, s. 4.

Mikiel-Kostyra K., Aberracje chromosomów, (w:) red. J. Czochańska, Neurologia dziecięca, Warszawa 1991

Olechnowicz H., Wstęp, (w:) F. Affolter, Spostrzeganie, rzeczywistość, język, Warszawa 1997, s. 9-10.

Pawlik-Popielarska B., Terapia z udziałem psa, Gdańsk 2005, s.3.

Porayski-Pomsta J., Czy i jak my możemy wpływać na rozwój mowy dziecka, artykuł został zamieszczony na stronie www.tkj.uw.pl/poradnia/art03.htm (03. 08. 2006)

Rojkowska K., Naucz małe dziecko myśleć i czuć. Zabawa w czytanie, matematykę i muzykę od 1. do 5. roku życia, Kraków 2003.

Rose C., Dryen G., Zabawy fundamentalne1. Program, który skutecznie rozwinie zdolności twego dziecka od urodzin po drugi rok jego życia, Gdańsk 2004.

Rose C., Dryen G., Zabawy fundamentalne1. Program, który skutecznie rozwinie zdolności twego dziecka od urodzin po drugi rok jego życia. Karty z zabawami, Gdańsk 2004.

Rządzka M., Rozwój odruchowych reakcji niemowlęcych ze sfery ustno-twarzowej, (artykuł oddany do druku).

Sąsiadek K., Zabawy paluszkowe, Poznań 2005.

Sękowska Z., Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej, Warszawa 1998.

Skórczyńska M., Gruna-Ożarowska A., Sadowska L., Metody wspomagające proces rehabilitacji dziecka (Założenia teorytyczne i podstawy praktycznego zastosowania), (w:) L. Sadowska (red.), Neurofizjologiczne metody usprawniania dzieci z zaburzeniami rozwoju, Wrocław 2004.

Skróczyńska M., A. Gruna-Ożarowska, L. Sadowska, Metody wspomagające proces rehabilitacji dziecka (Założenia teoretyczne i podstawy praktycznego stosowania), (w:) L. Sadowska, op. cit., s. 219-231.

Sosnowska-Wieczorek I., Jak pomóc małemu dziecku z wadą słuchu. Poradnik dla rodziców i terapeutów, Katowice 2002.

Sowa J. Pedagogika specjalna w zarysie, Rzeszów 1997.

Stecko E., Udział logopedy w stymulacji rozwoju dziecka, „Nowa Pediatria” 1/97.

Stecko E., Zaburzenia mowy dzieci. Wczesne rozpoznawanie i postępowanie logopedyczne, Warszawa 1996.

Stecko E., Zaburzenia mowy dzieci-wczesne rozpoznawanie i postępowanie logopedyczne, Warszawa 1996.

Szuman S., Badania nad rozwojem i znaczeniem gestu wskazywania i ruchu rzucania za siebie oraz wykrzykników wskazujących i wyrazów stwierdzających nieobecność u dziecka, (w:) Tenże, Dzieła wybrane, tom Warszawa 1985.

Uden van A. M. J., Lautspracherwerb und Muttersprachlich Reflektierende Methode im CI-Zeitalter, Hoergeschaedigten „Pedagogik“, nr 3, 1999.

Walker P., Zdrowie dziecka. Masaż. Ilustrowany poradnik dla rodziców, Warszawa 1995, s. 17-23.

Zwoleńska J., red., Twórcza kinezjologia w praktyce. Propozycje dla każdego, Warszawa 2002.

Surdologopedia – SYLABUS
Dr .n. hum. Sławomira Orłowska

15 GODZIN

TREŚCI KSZTAŁCENIA:

1. 
   Wpływ uszkodzenia słuchu na rozwój dziecka (głuchota prelingwalna, perilingwalna i postlingwalna).
   
2. 
   Metody pracy z dziećmi niesłyszącymi w szkołach specjalnych. Język migowy, język migany.
   
3. 
   Metody audiolingwalne.
   
4. 
   Alternatywne metody pracy z dziećmi niesłyszącymi.
   
5. 
   Kształtowanie sprawności systemowej /cechy tekstu tworzonego podczas pracy z dzieckiem niesłyszącym/
   
6. 
   Praca nad kształceniem literackim dzieci prelingwalnie ogłuchłych uczących się w szkołach powszechnych.
   
7. 
   Nazywanie emocji i uczuć w tekstach uczniów niesłyszących.
   
8. 
   Dzienniczki wydarzeń uczniów niesłyszących-utrwalone pismem zachowania językowe /rodzaje dzienniczków i sposoby ich tworzenia w kolejnych etapach rozwoju językowego/
   
9. 
   Rozwój semantyczny języka dzieci niesłyszących /analiza przypadku/
   
10. 
    Rozwój słuchowy dzieci z implantem ślimakowym.
    

LITERATURA PODSTAWOWA

1. 
   Bouvet D., 1996, Mowa dziecka. Wychowanie dwujęzykowe dziecka niesłyszącego, tłum. R. Gałkowski, Warszawa.
   
2. 
   Cieszyńska J., 2000, Od słowa przeczytanego do wypowiedzianego. Droga nabywania systemu językowego przez dzieci niesłyszące w wieku poniemowlęcym i przedszkolnym, Kraków.
   
3. 
   Csanyi Y., 1994, Słuchowo-werbalne wychowanie dzieci z uszkodzonym narządem słuchu. Model węgierski, tłum. B. Szymańska, Warszawa.
   
4. 
   Góralówna M., 1994, Czynniki decydujące o rozwoju językowym dziecka z uszkodzonym słuchem, [w:] Głuchota a język, S. Grabias (red.), seria Komunikacja językowa i jej zaburzenia, t. 7, Lublin.
   
5. 
   Grabias S., 1992, Zasady minimalizacji zasobów leksykalnych dla potrzeb glottodydaktyki. Podstawowy zasób słów, [w:] Język polski jako język obcy, S. Grabias (red.), seria Komunikacja językowa i jej zaburzenia, t. 4, Lublin.
   
6. 
   Grabias S., 1994, Język w nauczaniu niesłyszących. Zasady programowania systemu komunikacyjnego, [w:] Głuchota a język, S. Grabias (red.), seria Komunikacja językowa i jej zaburzenia, t. 7, Lublin.
   
7. 
   Korendo M., 2004, Badanie rozumienia tekstów i budowania wypowiedzi w języku pisanym przez niesłyszących uczniów szkoły specjalnej (klasy gimnazjalne), praca doktorska, Instytut Filologii Polskiej AP, Kraków.
   
8. 
   Krakowiak K., Panasiuk M., 1992, Umiejętności komunikacyjne dziecka z uszkodzonym słuchem, [w:] seria Komunikacja językowa i jej zaburzenia t.3, Lublin.
   
9. 
   Krakowiak K., 1995, Fonogesty jako narzędzie formowania języka dzieci z uszkodzonym słuchem, [w:] seria Komunikacja językowa i jej zaburzenia t.9, Lublin.
   
10. 
    Kurkowski Z. M., 1996, Mowa dzieci sześcioletnich z uszkodzonym narządem słuchu, Lublin.
    
11. 
    Lenneberg E. H., 1980, Język w kontekście rozwoju i dojrzewania, [w:] Shugar G., Smoczyńska M., (red.), Badania nad rozwojem mowy dziecka, Warszawa.
    
12. 
    Loewe A.,1981, Mamo naucz mnie rozumieć, Warszawa.
    
13. 
    Loewe A, 1990, Wybór pism, Warszawa - Szczecin
    
14. 
    Loewe A., 1995, Wychowanie słuchowe. Historia – metody – możliwości, Warszawa.
    
15. 
    Loewe A, 1999 a, Każde dziecko może nauczyć się słyszeć i mówić, Poznań.
    
16. 
    Łobacz P., 1997, Nabywanie systemu fonologicznego a świadomość fonologiczna dzieci, [w:] H. Mierzejewska, M. Przybysz - Piwkowa, (red.) Rozwój poznawczy i rozwój językowy dzieci z trudnościami w komunikacji werbalnej, Warszawa.
    
17. 
    Ong W. J., 1992, Oralność i piśmienność, Lublin.
    
18. 
    Orłowska Z., 2007, Językowe sposoby wyrażania emocji i uczuć przez uczniów niesłyszących (analiza tekstów), praca doktorska, Instytut Filologii Polskiej AP, Kraków.
    
19. 
    Perier O., 1991, Biologiczne konsekwencje wczesnej deprywacji słuchowej, Audiofonologia t. II
    
20. 
    Skarżyński H., Mueller-Malesińska M., Wojnarowska W., 1997, Klasyfikacje zaburzeń słuchu, Audiofonologia X.
    
21. 
    Soederbergh R., 1987, Nabywanie języka pisanego i mówionego we wczesnym dzieciństwie, Wiedza a język, t.2, Warszawa - Wrocław
    
22. 
    Zarębina M., 1965, Kształtowanie się systemu językowego dziecka, Wrocław.
    
23. 
    Zarębina M., 1970, Rola wyrazów w języku i w tekście, Język Polski, styczeń - luty, Kraków.
    

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

1. 
   Brzezińska A., Czuba T., 1995, Dziecko w zabawie i świecie języka, Poznań.
   
2. 
   Dziemidowicz C., 1996, Dziecko głuche i język ojczysty, Bydgoszcz
   
3. 
   Grabias S., 1994 , Logopedyczna klasyfikacja zaburzeń mowy, Audiofonologia t. VI.
   
4. 
   Krakowiak K., 1996, Idea wspomagania mowy dzieci z uszkodzonym narządem słuchu, Logopedia 23.
   
5. 
   Kurcz I., 1987, Język a reprezentacja świata w umyśle, Warszawa
   
6. 
   Mueller R.J., 1997, Słyszę, ale nie wszystko, Warszawa
   
7. 
   Prillwitz S., 1996, Język, komunikacja i zdolności poznawcze niesłyszących, Warszawa.
   
8. 
   Perier O., 1992, Dziecko z uszkodzonym narządem słuchu, Warszawa
   
9. 
   Szuman S., 1985, Studia nad rozwojem psychicznym dziecka, Dzieła wybrane t.1, Warszawa.
   
10. 
    Szuman S., 1985, Podstawy rozwoju i wychowania w ontogenezie, Dzieła wybrane t.2, Warszawa.
    
11. 
    Zarębina M., 1994, Język polski w rozwoju jednostki. Analiza tekstów dzieci. Rozwój semantyczny. Dyskusja nad teorią Chomskiego, Gdańsk.
    

Przedmiot: Profilaktyka logopedyczna
Prowadzący: dr n. hum Anna Regner

Liczba godzin: 20

Cele:

Pogłębienie wiedzy i umiejętności związanej z :

* Diagnozą i terapią ustno- twarzową,

* Podstawowymi technikami regulującymi nieprawidłowe napięcie mięśniowe w obszarze ustno- twarzowym.

Treści kształcenia:

1. 
   Podstawy neuromotorycznej koncepcji Castillo Moralesa - diagnoza i terapia.
   
2. 
   Wpływ motoryki ustno- twarzowej na rozwój mowy.
   
3. 
   Wczesne wspomaganie rozwoju odruchowej motoryki ustno- twarzowej niemowląt i małych dzieci.
   
4. 
   Techniki diagnostyczne odruchów ustno- twarzowych.
   
5. 
   Integracja kompleksu ustno- twarzowego z motoryką całego ciała.
   
6. 
   Metodyka przeprowadzania neuromotorycznej terapii u niemowląt i dzieci.
   
7. 
   Techniki pracy na zewnętrznej powierzchni głowy i twarzy.
   
8. 
   Techniki przewzorowania motoryki wewnątrz jamy ustnej.
   
9. 
   Techniki korekcji oddychania u dzieci z nieprawidłowym napięciem mięśniowym.
   
10. 
    Nauka karmienia dzieci z nieprawidłowym napięciem mięśniowym.