Su kimyasi ders notlari

Sağlık üzerine etkileri
Mangan, insanların ve hayvanların fonksiyonlarının sağlıklı işlemesi (pek çok hücresel enzimin çalışması ve pek çoğunun da aktive olabilmesi) için gerekli bir elementtir. Sağlık açısından 0,4 mg/L konsantrasyonda limit değer belirlemek mümkün olmakla
birlikte, mangan içme suyu kaynaklarında genellikle bu konsantrasyonların çok daha altında bulunduğundan ve suyun tüketici tarafından kabul edilebilirliği (tat, leke, borularda birikme vb.) de bu konsantrasyonun altında kaldığından sağlık açısından limit bir değer belirlenmesine gerek görülmemiştir. Ancak yüksek konsantrasyonlarda mangan alımı neticesinde olumsuz fizyolojik etkiler, özellikle nörolojik etkiler gözlemlenebilir.
3) Çinko (Zn)

Çinko, hemen hemen tüm yiyecek ve içme sularında tuz ve organik bileşik formunda bulunabilen gerekli bir iz elementtir. Korozyonu önlemek için galvanizlemede kullanılmasının yanı sıra; boya, lastik ürünler, kozmetikler, ilaçlar, yer kaplama malzemeleri, plastikler, mürekkep, sabun, tekstil ürünleri ve elektrik malzemeleri gibi pek çok ürünün hazırlanmasında kullanılabilir.
Yerüstü ve yeraltı sularındaki çinko konsantrasyonları normalde sırasıyla 0,01 mg/L ve 0,05 mg/L’nin altındadır. Yüksek konsantrasyonlar, çinko madenlerinin çıkarıldığı yapısında metal bulunan alanlarda görülebilir. Çinkonun içme sularındaki öncelikli kaynağı, galvanize çelik tanklar ve tesisat borularının korozyonu olup, bu durum düşük pH’lı sulardan kaynaklanmaktadır. Galvanize çelik borulardaki bu korozyon, çok az miktardaki bakır (0,1 mg/L) konsantrasyonlarında bile önemli miktarda artmaktadır. Ayrıca içme suyundaki çinko seviyelerinin tesisat kaynaklı olarak yüksek olması (>0,1 mg/L) suda kadmiyum konsantrasyonlarının da arttığının göstergesi olabilir.
Sağlık üzerine etkileri
3 mg/L’yi geçen çinko seviyeleri suda bulanıklığave tatta değişikliğe neden olması sebebiyle tüketici tarafından kabul edilmeyebilir. Ancak, içme suyunda 20 mg/L’ye kadar olan çinko seviyelerindeki tüketimde herhangi bir hastalık etkisi tespit edilmediğinden WHO tarafından sağlık açısından limit bir değer belirlenmemiştir. Ancak 25 ve 40 mg/L arasındaki çok daha yüksek konsantrasyonlarda bulantı ve kusma görülebilmektedir.
4) Kobalt (Co)

Sert, kırılgan, demir ve nikele benzeyen metal kimyasal bir elementtir. Metal elektrokaplamasında ve cam, porselen, emayenin alaşımı olarak kullanılmaktadır. Antropojenik kaynaklar olarak; fosil yakıtların yanması, atıksu çamuru, fosfat gübreleri, madencilik ve kobalt bileşiklerini işleyen endüstriler sayılabilir. Yerüstü ve yeraltı sularında kobalt konsantrasyonları düşük olup; bozulmamış alanlarda 1 μg/L’ın altında, yerleşim alanlarında ise 1-10 μg/L arasında bulunabilmektedir. Tarım ve maden alanlarında ise 100-200 mg/L’ye kadar yükselebilir.