Sual dünyanın siyasi xəritəsinin formalaşması Si­ya­si xə­ri­tə

Göz­lə­ni­lən tə­bii təh­lü­kə­lər: tez-tez baş ve­rən toz və qum tu­fan­la­rı

Ət­raf mü­hi­tin ak­tu­al prob­lem­lə­ri: səh­ra­laş­ma; ye­ral­tı su eh­ti­yat­la­rı­nın tü­kən­mə­si; qu­ru­ma­yan dai­mi su mən­bə­lə­ri­nin ol­ma­ma­sı uc­ba­tın­tan də­niz su­yu­nu tə­miz­lə­yi­ci mü­əs­si­sə­lə­rin ti­kil­mə­si zə­ru­rə­ti; sa­hil su­la­rı­nın neft­lə çirk­lən­mə­si.

SUAL 38. Səudiyyə Ərəbistanının inkişaf tarixi idarə olunma sistemi, əhalisi

Tarixi. SƏ kö­çə­ri ərəb tay­fa­la­rı­nın çox qə­­dim­dən məs­kun­laş­dı­ğı əra­zi­lər­dən­dir. Ərəb tay­fa­la­rı il­kin dövr­­lər­də öl­kə­nin şi­mal-şər­qin­də, e. ə. II mi­nil­lik­də isə Ərə­bis­­tan ya­rı­ma­da­sı­nın hər ye­rin­də ya­yıl­mış­dır. Mək­kə şə­hə­ri Ərə­bis­ta­nın mü­hüm si­ya­si, ti­ca­rət mər­kə­zi­nə çev­ri­lir.

Hi­caz əya­lə­tin­də VII əsr­də ye­ni din – İs­lam və ilk mü­səl­­man te­ok­ra­tik döv­lə­ti - xi­la­fət ya­ra­nır. Xi­la­fə­tin ilk pay­tax­tı Mə­­di­nə şə­hə­ri olur.

Ərəb xi­la­fə­ti VII-VI­II əsr­lər­də Əmə­vi­lə­rin, VII-IX əsr­lər­­də Ab­ba­si­lə­rin ha­ki­miy­yə­ti al­tın­da olur. X-XII yü­zil­lik­lər­də Ərə­­bis­tan ya­rı­ma­da­sın­da müs­tə­qil əmir­lik­lər, sul­tan­lıq­lar ya­­ra­­nır. XVI əsr­də Ərəb öl­kə­lə­ri, Səu­diy­yə Ərə­­bis­ta­nı Os­man­lı im­pe­ri­ya­sı­nın tə­si­ri al­tı­na dü­şür.

XVI­II yü­zil­li­yin or­ta­la­rın­da türk­lə­rin Ərə­bis­tan­dan çı­xa­­rıl­m­­a­sı hə­rə­ka­tı baş­la­nır. Bu hə­rə­ka­ta Səu­di­lər sü­la­lə­sin­dən Əmir Mə­həm­məd ibn Sə­ud baş­çı­lıq edir. O, qar­şı­sın­da Ərə­bis­ta­nı İs­la­mın vəh­ha­bi­lik tə­ri­qə­ti bay­­ra­ğı al­tın­da bir­ləş­di­rib azad­lıq hə­rə­ka­tı­na baş­la­maq məq­­sə­di qoy­muş­du.

XX əs­rin əv­vəl­lə­rin­də Ərə­bis­tan ya­rı­ma­da­sın­da əmir­lik­­lə­rin bir­ləş­di­ril­mə­si və va­hid mər­kə­zi döv­lət ya­ra­dıl­ma­sı uğ­run­da mü­ba­ri­zə gedir. 1926-cı ilin yan­va­rın­da Əb­dül Əziz ibn Səu­dun baş­çı­lı­ğı ilə müs­tə­qil döv­lət ya­ra­dı­lır. Əb­dül Əziz ibn Sə­ud özü­nü «Hi­caz, Nəcd və Bir­ləş­di­ril­miş di­gər əya­lət­lə­rin» mə­li­ki elan edir.