Sual dünyanın siyasi xəritəsinin formalaşması Si­ya­si xə­ri­tə

ak­tu­al pro­lem­lə­ri: Təh­lü­kə­li tul­lan­tı­la­rın uti­li­zə olun­ma­sı üçün is­teh­sa­lat gü­cü­nün ki­fa­yət qə­dər ol­ma­ma­sı; kənd yer­lə­rin­dən şə­hər­lə­rə güc­lü miq­ra­si­ya; öl­kə­nin şi­ma­lın­da iç­mə­li su mən­bə­lə­ri­nin ça­tış­maz­lı­ğı və çirk­lən­mə­si; öl­kə­nin mər­kə­zin­də və uc­qar cə­nub-şər­qin­də iç­mə­li su­yun çə­tin əl­də olun­ma­sı və key­fiy­yət­siz­li­yi; sə­na­ye və məi­şət tul­lan­tı­la­­rı­nın öl­kə­nin ur­ba­ni­za­si­ya­laş­mış böl­gə­lə­rin­də çay su­la­rı­nı çirk­lən­dir­mə­si; me­şə­siz­ləş­mə, çox yer­də mü­ha­fi­zə olu­nan tor­­paq ero­zi­ya­sı; səh­ra­laş­ma; kənd tə­sər­rü­fa­tı­nın deq­ra­da­si­ya­ya uğ­ra­­ma­sı; öl­kə­nin pay­tax­tı və ABŞ-la sər­həd­də yer­lə­şən şə­hər­lə­rin­də ha­va­nın çirk­lən­mə­si; Me­xi­ko va­di­sin­də ye­ral­tı su­la­rın tü­kən­mə­si sə­bə­bin­dən tor­paq­la­rın çök­mə­si və s.

SUAL 69. Meksikanın idarə olunma sistemi, əhalisi

Tarix. Mek­si­ka­nın müa­sir əra­zi­sin­də Qərb ya­rım­kü­rə­si­nin in­­ki­şaf et­miş si­vi­li­za­si­ya­ya ma­lik döv­lət­lə­ri möv­cud ol­muş­dur. Bu əra­zi­də tol­tek mə­də­niy­yə­ti­nin ta­ri­xi era­mız­dan çox əv­­vəl­lə­rə. May­ya mə­də­niy­yə­ti era­mı­zın VI əs­rin­də in­ki­şaf edir. X əsr­də Mek­si­ka­nın mər­kə­zin­də dö­­yüş­kən Tol­tek döv­lə­ti ya­ra­nır. XIV əs­rin son­la­rın­da as­tek im­pe­­ri­ya­sı mey­da­na gə­lir. As­tek­lər Mər­kə­zi və Cə­nu­bi Mek­si­ka­da o döv­rün ən qüv­vət­li döv­lə­ti idi. Av­ro­pa­lı­lar isə bu tor­pa­ğa ilk də­fə XVI əsr­də ayaq bas­mış­lar. 1517-ci il­də is­pan də­niz­çi­lə­ri Mek­si­ka­ya gəl­miş və Yu­ka­tan ya­rı­ma­da­sın­da qə­dim may­ya məs­kən­lə­ri­ni aş­kar et­miş­lər.

1535-ci il­də Mek­si­ka İs­pa­ni­ya­nın müs­təm­lə­kə­­si­nə çev­ri­lir. XIX əs­rin əv­vəl­lə­rin­də azad­lıq mü­ha­ri­bə­si üçün zə­min ya­ra­nır və 1821-ci ilin iyu­lun­da müs­tə­qil Mek­si­ka im­­pe­ri­ya­sı­nın ya­ran­ma­sı ilə nə­ti­cə­lə­nir. 1823-cü il­də Mek­si­ka res­pub­li­ka elan olu­nur. 1836-cı il­də Mek­si­ka Ka­li­for­ni­ya və Te­xas əra­zi­lə­ri­ni, ABŞ ilə mü­­ha­­ri­bə­dən son­ra isə Rio-Bra­vo-del-Nor­te ça­yın­­dan şi­mal­da olan tor­paq­la­rı­nı iti­rir. 1910-1917-ci il­lər­də Mek­si­ka­da bur­jua in­qi­la­bı baş ve­rir. Mil­li bay­ra­mı 16 sent­yabr (1810) müs­tə­qil­lik gü­nü­dür.