kürdlər(8 mln. nəfər). Ölkənin şərqindəki on əyalətin əhalisini təşkil edir. ərəblər (1 mln. nəfər) cənub-şərq əyalətlərində, Xatayda yaşayırlar. Qara dəniz sahilləri və Anadoluda yaşayan çərkəzlər, lazlar, acarlar türklərlə qaynayıb qarışmışlar. Türkiyədə İslam dininin sunni təriqətinə etiqad edilir.
Türkiyə urbanizasiya səviyyəsinin yüksək olduğu ölkələrdəndir. Ölkədə şəhər əhalisi 90 il ərzində artaraq 50 mln. nəfərə çatmışdır. Ölkə əhalisinin 80 %-i şəhərlərdə yaşayır. Ölkə əhalisinin 25 % -i əhalinin sayı 500-750 min nəfər olan şəhərlərdə yaşayır.Orta ömür müddəti kişilərdə 70,6,qadınlarda 74,5 nəfərdir.
SUAL 31. Türkiyənin kənd təsərrüfatı və onun sahələri
Becərilən torpaqların 90% xüsusi mülkiyyət. Dövlət torpaq fondu, meşələr, əkinə yararlı sahələr kənd əhalisinin ümumi mülküdür,istifadəsindədir. Torpaqların bir qismi vəqflərin (məscidlərin) xüsusi mülkiyyətidir. Kəndlərdə siyasi mühiti sabitləşdirmək və aztorpaqlıların üstünlük təşkil etdiyi bölgələrdə aqrar ziddiyyəti zəiflətmək məqsədilə 1984-cü ildə suvarılan torpaqlar haqda qanun qəbul edilmişdir. Kənd təsrrüfatından gələn gəlirin 2/3 hissəsi əkinçiliyin payına düşür. 2ci yer heyvandarlığa məxsusdur. Meşə və balıqçılığın rolu zəifdir. Dənli bitkilər (əkin sahələrinin 82 %)-buğda və arpa əkilir. Qarğıdalı, covdar, vələmir, darı, cəltik becərilir. Texniki bitkilər əkin sahələrinin 12%-ni tutsa da, əhəmiyyəti böyükdür (yerli sənayeni xammalla təmin edir, ixrac olunur). Ölkədə buğda, arpa, pambıq, fındıq, tütün becərilir. heyvandarlıq (quşçuluq istisna) ekstensiv əsaslarla heyvanların sayını artırmaqla inkişaf etdirilir. İri buynuzlu mal-qaranın sayı 27, xırda buynuzlu 79, qoyunların sayı 62 mln. başdır.
SUAL 32. Türkiyə iqtisadiyyatının aparıcı sahələri
XX əsrin 70–80–ci illərində sənayeləşmə siyasəti ölkədə energetika, dağ-mədən, qara və əlvan metallurgiya, kimya, neft emalı, maşınqayırma sahələrin yaranmasına səbəb oldu. dövlət bölməsinin maddi yardımından geniş istifadə təsərrüfatlararası balansın pozulmasına, infilyasiyanın güclənməsi və valyuta çətinliklərinə səbəb olur.
Müasir Türkiyə sənaye – aqrar ölkədir. 2017-ci ildə ÜMM 8% artmışdır (sənaye 27,9%, kənd təsərrüfatı 15,7%). 2017-ci idə ÜDM-un həcmi 7.5% olmuşdur.
Dostları ilə paylaş: |