Süleyman sani axundov seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ
Yüklə 3,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Milli Kitabxana
308
* * * Rəşid daha anasının görüşündən boyun qaçırmırdı. Hər cümə, gülər üzlə onu qəbul edib mehriban söhbətlər edərdi. Ona təsəllilər verərdi. Gülsüm oğlunun belə təğyirinə artıq şad idi. Bir dəfə Rəşid soruşdu: - Ana, nə üçün bacım məni görməyə gəlmir? - Oğlum, səndən qorxur, sən tutulan gündən bəri bacın evdən heç bir yerə çıxmır, gecə-gündüz ağlayır, bir an rahat olmur. Gördüyün sağlam Leyla, əriyib çöpə dönmüşdür. Deyir: "Qardaşının bədbəxt olmasına bais mən oldum. Kaş o yanımda olaydı, başıma çarşaf salıb evdən bayıra çıxmağıma izin verməyəydi. Mən onun əmrini şadlıqla qəbul edərdim". Rəşid gülümsəyib dedi: - Qorxmasın, mən irəliki Rəşid deyiləm. Bu gündən sonra daha heç bir kəsdən cəkinməyərək açıq, azadə, könlü istəyən yerə getsin. Ana, onlara cəlladlıq etdiyimiz yetər, belə həbsxanalarda saxladığımız bəsdir, onların hüquqlarına, mal və canlarına, namuslarına toxunmaqlarımız bir namussuzluqdur. Qadınlar hər cəhətcə, erkəklərlə müsavidirlər. Bu sadəcə şeyi mən burada uzun müddət dərin fikirləşib, düşunüb anladım. Gülsüm, oğlunun dediyi sözlərin çoxunu anlamadısa da, onda olan böyük dəyişikliyi hiss edirdi. - Ana, bu dediklərimi bacıma yetir və gələn cümə də mənim gorüşümə gətir. Ona deyəcək sözlərim çoxdur. Daha durma, get, bacımı şad et... Gülsüm şadlıqdan özünü elə itirmişdi ki, oğlu ilə belə salamatlaşmayıb, cəld getdi. * * *
Üç gün idi ki, vilayət məhkəməsinin cinayət şöbəsi tərəfindən Rəşidin işinə baxılırdı. Başqalarına ibrət olmaq üçün məhkəmə ciddi və təntənəli bir surətdə qurulmuşdu. Böyük məhkəmə salonu maraqlanan tamaşaçılarla dolu idi. Bu gün məhkəmənin sonu olduğu üçün gələn adamların sayı iki qat artmışdı. Salonda qadınlar şöbəsinin üzvlərindən başqa qeyri çarsaflı qadınlar da çox idilər. Onlar məhkəmədən qatil üçün edam cəzası tələb edirdilər. Bu isə Gülsümün və Leylanın ürəklərinə ox kimi sancılırdı.
Milli Kitabxana 309
Qadınlar şöbəsi tərəfindən təyin olunmuş natiqin odlu çıxışı camaata böyük təsir buraxmışdı. Rəşidin hökumət tərəfindən təyin olunmuş vəkili bu təsiri pozmağa səy edirdisə də, müvəffəq olmadı. Rəşid başını aşağı salıb heç kəsə baxmırdı. Dərin-dərin fikirlərə dalıb özünün harada olduğunu duymurdu. - Vətəndaş müqəssir, söz sizindir, - deyə sədr elan etdi. Salonda elə sakitlik əmələ gəldi ki, milçək uçsaydı, qanadlarının səsi eşidilərdi. Rəşid qalxdı. Yüzlərcə gözlər, onun zərif, gözəl, lakin solğun simasına, uşaq baxışlı gözlərinə, uca, incə boyuna, qıvırcıq saçlarına dikildi. Rəşid həyəcana gəlmiş əsəblərini, hiddətli çarpan qəlbini sakit etmək üçün su istədi. Verdilər, içdi, sonra zəif, titrək, xoş səslə son sözlərini başladı. Tərcümeyi- halını, içərisində yaşadığı mühiti, qoçu atasından aldığı tərbiyəni doğru, düzgün təsvir edərək, etdiyi cinayətə keçdi. Onun nitqi gəldikcə yandırıcı oda, kəskin qılınca dönürdü. Həbsxanada çəkdiyi böyük ruhi əziyyətdən sonra, özündə əmələ gəlmiş təğyirləri elə saf və sədaqətlə isbat etdi ki, kimsədə bir şübhə izi belə qalmadı. Hamının rəhmini, məhəbbətini qazanmağa müvəffəq oldu. İndi onun ölümünü heç kəs tələb etmirdi, biləks, azad olmasını diləyirdilər. Bir az bundan əvvəl edamını tələb edən qadınların gözlərində mərhəmət və şəfqət yaşları görünürdü. Rəşid nitqini bitirərək üzünü qadınlara tərəf çevirib: - Bacılar, mənim kimi azad olmağınıza mane olan qara fikirli cavanlar və bütün ərlər aradan götürülməlidir. Mən də sizin rəyinizə şərik olaraq məhkəmədən özümə ən ağır cəza tələb edirəm, - deyə Rəşid oturdu. Qadınlar tərəfindən "yox, yox, istəmirik" sədası qalxdı. Məhkəmə üzvləri müşavirə otağına keçdilər. Salonda səslər ucaldı, qızğın bəhslər başlandı. Qadınlardan bir neçəsi Gülsüm və Leylanı əhatə edib: - Qorxmayın, bacılar, bu işdə ölüm yoxdur, - deyə təsəlli verirdilər. Aradan yarım saat keçmiş sədr, üzvlərlə bərabər salona daxil oldular. Hamı ayağa qalxdı. Böyük sükut içərisində sədr qətnaməsini oxudu. - Müqəssir dörd il müddətində azadlıqdan məhrum edilir, lakin onun cavan və səmimi bir insan olduğunu nəzərə alaraq cəzası iki il azaldılır. Salondan şadlıq sədası yüksəlmiş, adamlar sevinc dalğaları arasında axın-axın bayıra çıxırdılar. |