Süleyman sani axundov seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ

Milli Kitabxana

385

-

Sağ ol, çox yaşa, Qaraca qız, - deyə cavanlar atlarını sürdülər.

Yusif sevincək Qaraca qızdan pulları alıb cibinə tökdü və dedi:

-

Gəl, qızım, sən ayı ilə o kolluqda otur, dincini al, mən də gedim o görünən

kənddən çörək və sənin üçün də fındıq, kişmiş alım.

Bu  sözdən  Qaraca  qız əsla  şad  olmadı,  çünki  bilirdi  ki,  oraya  içməyə gedir.

Amma bununla belə bir söz demədi.

Onlar yoldan kənara çıxıb kolluğa tərəf üz qoydular. Yusif bir böyük kol seçib

ayını oraya bağladı və Qaraca qıza dedi:

-

Ağıllı qızım, burada otur, bu saat gələcəyəm.

Yusif  getdi.  Qaraca  qız  da  kölgədə uzandı  və bir  azdan  sonra  şirin  yuxuya

getdi. Ayı bir müddət sakit uzandı. Sonra durub zəncirini dartmağa başladı. Kolun

budağı  ayının  gücünə davam  etməyib  qopdu.  Ayı  özünü  asudə görüb  bir  müddət

kolluqda gəzdi, sonra üzünü meşəyə tərəf tutub getdi.

Yusif  iki  saatdan  çox  idi  ki,  kəndə getmişdi.  Qaraca  qız  yuxudan  hələ

oyanmamışdı.  Axırda  Yusif  sərxoş  halda,  o  tərəf-bu  tərəfə yırğalana-yırğalana

gəlib çıxdı. Qaraca qızı yatmış görüb və ayını bağladığı yerdə tapmayıb, ayağı ilə

qızı elə bərk vurdu ki, biçarə dik atıldı.

-

De görüm, ayı hanı? Mürtəd qızı mürtəd.

Qaraca qızın qorxudan dili tutulub cavab verə bilmədi.

-

Hələ dayan, qoy ayını tapım, sənin payını sonra verəcəyəm.

Yusif  kola  diqqətlə baxıb  gördü  ki,  ayını  bağladığı  budaq  qopub  və özü  də

yoxdur.  Bundan  anladı  ki,  ayını  oğurlamamışlar,  özü  kolu  qoparıb  meşəyə

qaçmışdır.

-

Düş qabağıma, ayı meşəyə qaçmışdır, gedək tapaq.

Qaraca  qız  titrəyə-titrəyə yola  düşdü.  Yusif  yol  uzunu  gah  Qaraca  qızı  söyüb

qorxudurdu,  gah  da  öz-özünə danışırdı.  Onlar  meşəni  xeyli  dolandılar,  amma

ayıdan bir əsər görmədilər. Birdən Qaraca qızın qulağına ayının bağırtısı geldi.

-

Eşidirsənmi, əmi, bu tərəfdən ayının bağırtısı gəlir.

-

Heç zad eşitmirəm, yalan deyirsən.

-

Bax, bax, yenə bağırır.

Bu dəfə Yusifin özü də eşitdi:

-

Doğru deyirsən, bağıran ayıdır.

Hər  ikisi  səs  gələn  tərəfə üz  qoydular.  Ancaq  səs  meşəyə düşdüyünə görə

ayının  yeri  yaxın  görünürdü,  amma  həqiqətdə xeyli  uzaq  idi.  Axırda  gəlib  ayını

tapdılar. Ayı zənciriylə ağaca dolaşıb dartınır və

---

Milli Kitabxana

386

bağırırdı.  Yusif  ona  çatan  kimi  hirsindən  və acığından  ayını  azad  etmədən əvvəl,

əlindəki ağac ilə onu döyməyə başladı. Ayının bağırtısı meşəni başına götürmüşdü.

Axırda ayı dartınıb xaltanı başından çıxartdı və ildırım kimi özünü Yusifın üstünə

atdı.  Bir  dəqiqə keçmədi  ki,  qızmış  ayı  sahibini  parçaladı.  Qaraca  qız  bunu

gördükdə dəhşətli  bir  hal  ilə qaçmağa  başladı.  Ancaq  qorxudan  özünü  itirib,  yol

əvəzinə meşənin ortasına tərəf qaçdı. Bir azdan sonra ayı Yusifin meyidini buraxıb

Qaraca  qızın  dalınca  düşdü.  Bunu  gördükdə zavallı  qızın  bədəninə titrəmə düşdü

və var gücü ilə qaçmağa başladı. (Getdikcə ayı Qaraca qıza yaxınlaşırdı. Bu halda

Qaraca  qızın  qabağına  bir  uçurum  dərə çıxdı.  Qaraca  qız  dərədən  endikdə ayı

özünü  ona  çatdırdı.  Ancaq  ayı  enişi  aşağı  qaça  bilmədiyindən  dərənin  içinə

yumbalandı. Qaraca qız  fürsət tapıb özünü dərənin döşündəki  mağaraya  saldı. Bu

mağaranın  ağzı  enli  idi,  amma  içəri  getdikcə daralırdı.  Ayı  dərənin  dibinə kimi

yumbalandı. Sonra ayağa qalxıb, üzüyuxarı dırmaşmağa başladı. Bəllidir ki, ayının

dal  ayaqları  qısa  olduğu  üçün  enişi  pis  enir,  yoxuşu  isə asan  dırmaşa  bilir.  Ayı

axtarıb  mağaranı  taparaq  içəriyə soxuldu.  Qaraca  qız  sürünə-sürünə özünü

mağaranın dar yerinə yetirdi. Ayı isə dar yerə soxula bilmədi. Bir az donquldanıb

mağaranın  ağzında  yatdı.  Qaraca  qız  tərpənməyə də qorxurdu.  Ancaq  onun

qorxusu  nahaq  idi,  çünki  indi  ayının  hirsi  yatmışdı,  ona  dəyməzdi  və bəlkə də,

onun orada olmasına şad olardı.

İki saatdan artıq idi ki, Qaraca qız mağaranın içində uzanıb qalmışdı. Biçarə qız

ayının  qorxusundan  özünü  mağaranın  deşiyinə elə pərçim  etmişdi  ki,  tərpənməyə

də imkanı yox idi. Bir tərəfdən mağaranın içindəki havanın azlığı, digər tərəfdən də

ayının  vahiməsi  yazıq  qızı  bihuşluq  halına  salmışdı.  Ayı  isə fısıldaya-fısıldaya

yatmışdı.  Birdən  ayı  oyanıb  donquldanmağa  başladı.  Bu  halda  Qaraca  qızın

qulağına çoxlu it səsi gəldi. Ayının da donqultusu artdı. Çox çəkmədi ki, itlər hürə-

hürə mağaranm  ağzını  aldılar,  ancaq  cürət  edib  içəri  girə bilmədilər.  Bir  azdan

sonra  at  üstündə ovçular  qışqıra-qışqıra  gəlib  çıxdılar.  Bunlar  mağaranın içindən

ayının  nəriltisini  eşidib,  tüfənglərini  hazırladılar  və itləri  içəri  qısqırtdılar.  İtlərin

bir neçəsi cürətlənib mağaranın içərisinə soxuldu. Ancaq

---