Süleyman sani axundov seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ

Milli Kitabxana

109

M i r z ə F ə r ə c. Molla əmi, qaradovoy yox, milisioner.

Q a f a r. A kişi, sözü yenə qələt deyirsən, "milisner".

Ş a h s ə n ə m. Daha bəsdir, yenə mübahisəni başlamayın. Qoyun kişi sözünü

desin.

M o l l a  N ə s r ə d d i n. Qoyun əhvalatı nəql edim, sonra ikinizin də qələtinizi

tutacağam. Mən çasta gedəsi Azərbaycanın daxili komissarı, orada olası. O mənim

əski  dostumdur.  Məni  görcək  dedi:  A  Molla əmi,  sən  bura  xoş  gəlmisən!  Dedim:

Ay  oğlum,  xoş  ilə gəlməmişəm,  məni  zor  ilə gətiriblər. Əhvalatı  nəql  etdim.  Çox

güldü,  dedi:  Sən  həmişə fəhlə-kəndli  tərəfdən  olmuşsan.  Biz  sənin  qədrini  bilirik.

Sonra mənə bir sizinki kimi, bir də başqa kağız verdi. Dedi: Molla əmi, indi hansı

idarəyə istəsən,  gedə bilərsən,  qüsurlarımızı  da  göstərə bilərsən.  Biz  tənqiddən

qorxmarıq.  Sonra  öz  avtomobili  ilə buraya  göndərdi.  Yolda  ağaların  üçün  də bir

yerdə gedən  gördüm.  Mənə elə bellərini  büküb  baş əydilər  ki,  heç  keçmiş  vaxt

kəndli, fəhlə də onlara öylə baş əyməmişdi.

Gülüşürlər.

M i r z ə F ə r ə c. Molla əmi, gərək mənim də işimə bir əncam çəkəsən.

M o l l a  N ə s r ə d d i n. Hansı işinə, a Mirzə Fərəc?

M i r z ə F ə r ə c. Narkomprosa deyəsən məni şkola müəllim təyin etsin.

Ş a h s ə n ə m. Elə bir o qalmışdı ki, sənin kimi qocalara uşaq tapşırsınlar!

Q a f a r. Arvad, sən bu işlərə qarışma...

M o l l a  N ə s r ə d d i n. Mirzə Fərəc! Şahsənəm doğru deyir. Sən ilə mənim

mollalığım keçdi. İndi cavan adamlar lazımdır.

M i r z ə F ə r ə c. Molla əmi,  başına  and  olsun  məndən  çox  qoca  adamları

müəllim təyin ediblər. Heç olmasa, mən də gecə kurslarına dərs deyərəm.

M o l l a  N ə s r ə d d i n. İndi səni imtahan edərəm. Bu təzə dili bilsən, mən də

təvəqqə edərəm. (Qoltuğundan dəftərçəsini çıxarıb baxır.)

M o l l a  N ə s r ə d d i n. De görüm, idarələrin ən böyüyü hansıdır?

M i r z ə F ə r ə c. Sovkom.

M o l l a  N ə s r ə d d i n. Qafar, belədir?

Q a f a r. Xeyr, Molla əmi, Narsovkom?

---

Milli Kitabxana

110

M i r z ə F ə r ə c. Adə, sən get pinəçiliyini elə! Belə şeyləri bilməzsən. Molla

əmi, sən ona qulaq asma, mən deyənə bax.

Q a f a r.  Mirzə Fərəc,  bir  mənə qulaq ver.  Kişi,  bu  yeni  dildə "kom",  "sov",

"nar" sözləri çox işlənir. Mən bunların mənasını bilmirəm. Bunu boynuma alıram.

Ancaq  onu  bilirəm  ki,  "nar"  böyüklük  göstərir.  Hansı  komun  başına  qonursa  onu

böyük edir. İndi anladınmı?

M o l l a N ə s r ə d d i n. A Şahsənəm, deyəsən bunların heç biri bu təzə dili

yaxşı bilməyir.

Ş a h s ə n ə m.  Molla əmi,  yaxşı  başa  düşmüsən.  Bunları qoyasan oylə

mübahisə edələr. Mən də, Gülpəri də bunların sözləşməsindən təngə gəlmişik. Kişi,

belə söyüşməyə, davaya çıxırlar. Həftələrlə küs baxılırlar.

M i r z ə F ə r ə c. A  Molla əmi,  sən  özün bizə həkəm  ol.  Mən  deyirəm  bu

"dankom  sözü  bizim  "dam"  sözündəndir.  Qafar  deyir  xeyr,  urusun  "dom"

sözündəndir. Hansımız düz deyirik?

M o l l a N ə s r ə d d i n. Hansınız düz deyirsiniz mən də bilmirəm. Ancaq bu

gün məni bəlaya salan o "dom" sözü oldu. Oylə ki, o matışkaya dedim: - madam,

bacalıska poydom domoy - mənim üstümə qışqırıb rayona apardı. O dostum böyük

idarələrin  adlarını  dedi  mən  də bu  dəftərimə yazdım.  Hə,  tapdım  "sovnarkom"

gördünüz ki, ikiniz də qələt deyirsiniz.

Q a f a r. Molla əmi, sənin dostun səhv edir. Kişi, "nar" gərək başda dursun.

Ş a h s ə n ə m. Aley, kül sənin o höcət başına. O hökumət adamı bilmədi, sən

Pinəçi Qafar bildin?

M o l  l a  N ə s r ə d d i n.  Burada ən  böyük  idarənin  adını  yazmışam,  amma

özüm də oxuya bilmirəm. Tərs kimi zirzəbərin də qoymamışam.

Q a f a r. Molla əmi, sən ora-burasından de, mən düzəldərəm.

M o l l a N ə s r ə d d i n. Baş kəlməni aydın oxuyuram. "Az"tsik...

Q a f a r. Hə, Aztsika.

M o l l a N ə s r ə d d i n. Yox, Qafar, sən də düz demirsən. Qoy qalsın. Bu dili

yaxşı biləndən öyrənərik. Ay uşaqlar, dil bəlasını çəkdiyimiz zaman ortalığa əlifba

bəlası gəldi. Deyəsən, bu ərəb əlifbasının dəyişilmək zamanı gəlib çatmışdır.

M i r z ə F ə r ə c. Kişi, nə danışırsan?

M o l l a N ə s r ə d d i n. İran durur, sən durursan.

---

Milli Kitabxana

111

Ş a h s ə n ə m. Molla əmi, izin ver süfrəni salım.

M o l l a N ə s r ə d d i n. Çox gözəl olar.

Ş a h s ə n ə m ilə G ü l p ə r i süfrə salmağa məşğul olurlar.

M i r z ə F ə r ə c. Molla əmi, bolşeviklər  hər şeyə əl atırlar. Qorxuram, sən

demiş, bu əlifbaya əl atalar.

M o l l a N ə s r ə d d i n. Mirzə Fərəc, əlifba məsələsi çoxdandır. Dəyişilməsi

əski hökumətlərə sərfə deyil idi. Onun üçün də qoymayırdılar. İndi Şura hökuməti

latın hərflərinə keçəcəklər.

Q a f a r.  Molla əmi,  bu  bədbəxt  heç  indikini  yaxşı  bilməyir.  O  təzəni  necə

öyrənəcəkdir?

M i r z ə F ə r ə c. Qafar! Sən pinəçi adamsan, nə üçün aləm işinə qarışırsan?

Ş a h s ə n ə m. Molla əmi, süfrə hazırdır. Buyur.

Qalxıb süfrə tərəfə gedirlər.

Molla əmi, gəl irəli.

Şahsənəmin can pitisi

Gör nə pişib lap yeməli

Dərdinə dərman pitisi.