Сунъий интеллект

Takrorlash uchun savollar

1. 
   Suniy intellekt nima?
   
2. 
   Suniy intellekt yunalishlarini tushuntiring?
   
3. 
   Malumotlar deganda nimani tushunasiz?
   
4. 
   Bilimlar nima?
   
5. 
   Produksion model deganda nimani tushunasiz?
   
6. 
   Semantik model degani nima?
   
7. 
   Tahlil qilish Qanday yunalishlarda amalga oshiriladi?
   
8. 
   To’g’ri va teskari xulosa chiqarish degani nima?
   
9. 
   Semantik tarmoq deganda nimani tushunasiz?
   
10. 
    Freym tushunchasini izoxlang.
    
11. 
    Semantik tarmoqlarga misollar keltiring.
    

Tayanch iboralar
Suniy intellekt, ekspert tizimi, bilimlarga asoslangan tizimlar, bilimlar bazasi, semantik tahlil, bilimlarni tavsivlash usullari, produksion, semantik tarmoqlar, freymlar, formal mantikiy modellar, to’g’ri xulosa chiqarish, teskari xulosa chiqarish, funksional boglanish, mantikiy boglanish, sintaksis tahlil, malumotlar bazasi, intellektual robotlar, bilimlar maydoni.

1. Semantik to‘rlar
Mutaxassislarning fikricha semantik to‘rlar boshqa usullardan ancha ilgari yaratilganligiga qaramay bilimlarni tasvirlashda ko‘p qo‘llaniladigan usuldir. Semantik to‘rlar ob’ektlar to‘plami va ular orasidagi munosabatlarni aks etdiradi.
Ko‘riladigan ob’ektlar uchun barcha mavjud munosabatlarni yozib chiqish semantik to‘rni beradi. Ob’ektlar to‘rning tugunlari bo‘lib xizmat qiladi, munosabatlar yoylar yordamida ifodalaniladi. Semantik to‘rni tuzishda to‘rni elementlari aloqalari soniga uning xossalari va murakkabligiga cheklovlar qo‘yilmaydi. Shuning uchun ko‘rsatkich sifatida keltiriladigan funksiyalarni ma’lum darajada tartiblash maqsadga muvofiqdir.
Semantik to‘rlar - ES da bilimni ko‘rsatish formalizmidir. Unda uzoq muddatli xotiraning strukturali modeli sifatida so‘z ma’nosini tushunish modeli ko‘rsatiladi. Bu modelda uzoq muddatli xotira strukturalarini yozish uchun so‘zlar orasidagi semantik munosobatlarni ko‘rsatish usuli sifatida tyrli xil struktura ishlatilgan. Bu model tabiiy bilim va inson tilidan foydalanishni farqlaydi. Shuning uchun asosiy oya ob’ektga tegishli bo‘lgan sinf qiymatini, uning aks etapini yozish va ob’ekt xolatlarini ko‘rsatuvchi so‘zlar aloqasini o‘rnatishdir. Namuna sifatida “choynak” konseptual namoyishi uchun oddiy semantik to‘rni ko‘rish mumkin. Bu to‘rda qiymatlar yozilgan sinf, xolat va namuna deb ataluvchi munosobat operatorlari aniqlanadi.
Sinf
Xossa
Misol

Bu usulga ko‘ra, bilim bir qancha ob’ekt ko‘rinishida ko‘rsatiladi. Ob’ektlar “qismi hisoblanadi”, “uzluksiz” va xokazo yoki yanada maxsusroq, masalan, “da ishlaydi”, “bilan nikoxda” tipdagi xar xil munosobatlar bilan boglangan. Ko‘riladigan munosabat ob’ektlari uchun barcha mavjud munosabatlarni yozish ham semantik to‘rga misol bula oladi.

Semantik to‘rni ko‘rishda elementlarni aloqa sonida, xolatida va to‘rning murakkabligida cheklanishlar bo‘lmaydi. Shuning uchun funksiyalarni, ko‘rsatuvchi ko‘rsatkichlarni bir kancha darajada ta’lash mumkin.
Quyidagilar yordamida funksiyani aniqlash tavsiya qilingan:
(1) - to‘plamning ichki to‘plami, (2) - indeks sifat, ism, ega, (3) - mantiqiy qoida “I”, (4)-mantiqiy qoida “ILI”,(5)-mantiqiy qoida Istisno “I”,(6) -mantiqiy qoida istisno “ILI” va xokazo. Bundan tashqari balandlikni gruppalash uchun munosobat operatori sifatida “yaqinlik”, “kelib chiqishi”, “jo‘natish oldidan”, “chiqish” munosobatlari tavsif qilingan. E’timol, ko‘p sonli so‘rovlar uchun tavsiya qilingan munosobatlarga xizmat qiladi. Faqat shu munosabatlar ‘isobiga semantik to‘rlarni ko‘rsatish mumkin bo‘ladi.