a.Sahibkarlar üçün informasiyanın
açıqlığı təmin olunur;
b.Yem idxalçıları (o cümlədən,
distribütorlar) arasında rəqabətlilik
artır;
c.Quşçuluq və balıqçılıq
təsərrüfatları arasında rəqabət
mühitinin güclənməsinə təkan
verir.
4.
Nazirlər Kabinetinin 2009-cu il 21
aprel tarixli 66 nömrəli qərarı ilə
təsdiq edilmiş
“Dövlət baytarlıq
nəzarətində olan məhsullara, o
cümlədən, idxal və ixrac edilən
yüklərə dövlət baytarlıq
nəzarətinin təşkili, idxal-izrac
edilən heyvanların, heyvan
mənşəli məhsulların və
xammalın baytarlıq (baytarlıq-
sanitariya) vəziyyətinin
yoxlanılması və müvafiq
baytarlıq sənədinin verilməsi,
dövlət baytarlıq nəzarətində
olan yüklərin Azərbaycan
Respublikasına gətirilməsi və
ölkə daxilində daşınması”
Qaydalarına yeni bölmə əlavə
olunmalıdır.
Yem və yem əlavələrinin
qeydiyyatı və idxalı bölməsi
1.Azərbaycan Respublikasına
yem və yem əlavələri
Azərbaycan Respublikası Dövlət
Baytarlıq Xidməti (Bundan
sonra Xidmət) tərəfindən tərtib
olunmuş xarici yem
istehsalçılarının siyahısına
uyğun idxal edilir.
2.Xidmət xarici yem
istehsalçılarının qeydə alınma
siyahısını aşağıdakı amilləri
nəzərə alaraq tərtib edir:
Beynəlxalq Epizootik Büronun
tövsiyələri, beynəlxalq
sertifikatlaşdırılmış
laboratoriyaların analizlərinin
nəticələri və ya da qarşılıqlı
şəkildə məhsulların tanınması
haqda müqavilələr
3.Xarici yem istehsalçısı öz
təşəbbüsü ilə də siyahıya əlavə
oluna bilər. Bu halda istehsalçı
(və ya onun nümayəndəsi)
ölkəsinin daxili standartları
barədə məlumatı, yemin
a.Qanunvericiliyə bu dəyişiklik və
əlavələrin edilməsi ilə yem idxalı
prosesinin sadələşdirilməsi
yekunlaşır;
b.Quş və balıq yeminin idxalı
prosesinin sadələşdirilməsi digər
idxal məhsulları üzrə
sadələşdirilmənin əsasını qoyur və
nümunə kimi çıxış edir;
c.Test üçün gətirilən yem və ya
yem əlavəsi nümunəsinin sınaqdan
keçirilməsi və sənədlərin
ekspertizası üçün idxalçıdan alınan
1000 (min) manat xidmət haqqı
ləğv olunur. Bu da qanunvericilikdə
nəzərdə tutulan xərclərin 16%
azalması deməkdir.;
d.İdxal-ixrac prosesinin
sadələşdirilməsi nəticəsində
şəfafflığın artırılması, inzibati
baryerlərin aradan qaldırılması,
qeyri-rəsmi ödənişlərin aradan
qaldırılması Dünya Ticarət
Təşkilatının tələblərinə uyğundur.
38
nümunəsinin beynəlxalq
sertifikatlaşdırılımış
laboratoriyadn keçmiş
analizinin nəticələrini, mənşə
və keyfiyyət sertifikatlarını
Xidmətə təqdim etməlidir.
Xidmət 10 gün ərzində ya yem
istehsalçısının siyahıya daxil
olunması, ya da əsaslandırılmış
imtinanı istehsalçıya (və ya
onun nümayəndəsinə) təqdim
etməlidir.
4.Qeydə alınmış yem
istehsalçılarının siyahısı Xidmət
tərəfindən tutulur və Xidmətin
saytında yerləşdirilir, eyni
zamanda, elektron yolla
Azərbaycan Respublikası Dövlət
Gömrük Xidmətinə göndərilir.
5.Qeydə alınmış yem
istehsalçılarının siyahısı xarici
ölkələrdə epizootik vəziyyətin
dəyişməsi barədə Beynəlxalq
Epizootik Büronun məlumatına
uyğun olaraq dəyişdirilə bilər.
Yeni siyahı bir gün müddətində
gömrük orqanlarına
göndərilməlidir.
5.Xidmətin tərtib etdiyi
siyahıda olan müəssisədən yem
və ya yem əlavələrini idxal
etmək istəyən və
məlumatlandırıcı ərizə ilə
Xidmətə müraciət edən hüquqi
və ya fiziki şəxslərə 3 gün
ərzində idxal icazəsi verir. İcazə
hər bir pariyaya verilir. Ərizədə
yemin tərkibinin təsviri,
haradan gətirilməsi, son təyinat
nöqtəsi barədə məlumat
verilməlidir.
6.İdxal icazəsini alan hüquqi və
ya fiziki şəxs 1 ay müddətində
həmin yem partiyasının idxalını
həyata keçirə bilər.
7.Ölkəyə gətirilən yem və yem
əlavələrindən ibarət yük
39
müvafiq sənədlərlə müşayiət
olunduğu və plomblanmış
nəqliyyat vasitələrində daxil
olduğu halda gömrük
tələblərinə riayət edilməklə,
baytarlıq orqanın nümayəndəsi
tərfindən yük açılmadan
üzərində vizual baxış həyata
keçirilməlidir. Əgər baxış
zamanı hər hansı pozuntu aşkar
edilməzsə, yük açılmadan onun
buraxılmasına icazə verilə bilər.
8.Vizual baytarlıq baxışı zamanı
yükün qablaşdırılması,
saxlanıması və daşınması
qaydalarının pozulmasına yol
verilməsi aşkar olunarsa, yük
açıla və ondan nümunə
götürülə bilər. Nümunə 3 gün
ərzində yoxlanılaraq rəsmi rəy
idxalçıya təqdim olunmalıdır.
9.Əgər yoxlamanın nəticsəi
mənfi olarsa, idxalçının
istəyindən asılı olaraq mal ya
onun hesabına məhv edilməli,
ya da geri qaytarılmalıdır.
(Bax: Beynəlxalq təcrübə 3,
Beynəlxalq təcrübə 4)
5.
Potensial idxalçıların elektron
informasiyalara çıxış imkanı
genişləndirilsin. Saytlardan
istifadə qaydaları minimum
sadələşdirilsin, saytlarda sual-
cavab rubrikaları təşkil olunsun.
Müvafiq saytlarda yem və yem
əlavələrinin idxalı prosesi üçün
tələb olunan sənədlər, addımlar
sadə cədvəl şəklində
yerləşdirilsin.
Yem və yem əlavələrinin idxalı
prosesinin tədqiqi göstərdi ki,
sahibkarlar idxal icazəsinin
alınması, ümumiyyətlə idxal
prosesi ilə bağlı informasiyanı
elektron şəkildə ala bilmirlər.
İdxal prosesi ilə əlaqəli dövlət
orqanlarının saytlarının
araşdırılması zamanı bu təsdiq
olundu.
Məsələn, Kənd Təsərrüfatı
Nazirliyinin saytının
(
http://www.agro.gov.az
)
“Keçidlər” menyusunda idxal
baytarlıq icazəsinin verilməsinə
məsul olan Dövlət Baytarlıq
Xidməti haqda informasiyalar
yerləşdirilməyib, Dövlət
Baytarlıq Preparatlarına Elmi
a.Potensial regional idxalçıların
məlumatı əldə etməyə sər etdiyi
vaxt və maliyyə xərcləri (nəqliyyat,
qidalanma və s.) minimuma enir;
b.Potensial idxalçıların
qanunvericiliyin tələblərini və
öhdəliklərini elektron şəkildə
öyrənməsi məmurlarla təmasları
azaltdığından şəffaflıq təmin
olunur, qeyri-rəsmi ödənişləri
yaradan baryerlər aradan
götürülür.
40
Nəzarət İnstitutunun adı
düzgün yazılmayıb, Elmi-
Tədqiqat Baytarlıq
Preparatlarına Nəzarət
İnstitutu kimi qeyd olunub.
Dövlət Baytarlıq Xidmətinin
saytı ilkin hazırlanma
mərhələsində olsa da,
(
http://www.vet.gov.az/
) idxal
icazəsini təınzimləyən qanun və
qaydalar, xidmətlərin tarifləri
yerləşdirilib. Dövlət Fitosanitar
Nəzarəti Xidmətinin saytı
(
www.azerinppo.az
) aktiv deyil,
Dövlət Baytarlıq Preparatlarına
Elmi Nəzarət İnstitunun isə
ümumiyyətlə, saytı yoxdur.
Dövlət Gömrük Komitəsinin
saytı (
http://customs.gov.az/
)
informasiya baxımından zəngin
olsa da, tələb olunan
informasiyanı axtarış vasitəsilə
tapmaq çox çətindir. Elektron
informasiyalara çıxış
imkanlarının zəifliyi xüsusən,
bölgələrdə fəaliyyət göstərən
potensial idxalçıların xərclərinin
artmasına səbəb olur.
Fitosanitar Xidmətinin və
İnstitutun saytları işlək
vəziyyətə gətirilməlidir. Eyni
zamanda, Gömrük Komitəsinin
sual-cavab rubrikasında
suallara daha detallı cavab
verilməsi təmin edilməlidir.
Bunun üçün Vergilər
Nazirliyinin saytı nümunə kimi
götürülə bilər.
6.
Dövlət Baytarlıq Preparatlarına
Elmi Nəzarət İnstitutunun texniki
bazasının və mütəxəssis
potensialının gücləndirilməsi
Son illər dövlət proqramları
çərçivəsində Dövlət Baytarlıq
Xidməti üçün yeni bina tikilib,
rayonlarda baytarlıq idarələri
üçün inzibati binalar istifadəyə
verilib, Xidmətin laboratoriyası
və baytarlıq məntəqələri
müasir avadanlıqlarla təchiz
olunub. Xidmətin
mütəxəssisləri beynəlxalq
a.Yerli istehsalçılarının
məhsullarının keyfiyyətli analizi və
beynəlxalq standartlara uyğun
sertifikatlaşdırılması imkanları
artır;
b.Beynəlxalq sertifikatlaşdırılmış
laboratoriyalarla əlaqələr
qurululur, təcrübə imkanları artır;
c.Beynəlxalq sertifikatlaşmadan
41
təcrübəni öyrənmək üçün tez-
tez xarici ölkələrə göndərilir.
Lakin nədənsə, Dövlət Baytarlıq
Preparatlarına Elmi Nəzarət
İnstitutunun yeni laboratoriya
və avadanlıqlarla, eyni
zamanda yüksək ixtisaslı
mütəxəssis kadrlarla təmin
olunması dövlət
proqramlarında nəzərdə
tutulmayıb. İnstitutun inzibati
binası yararsız haldadır, onun
yalnız bir mərtəbəsindən
istifadə olunur. İnstitut üçün
tələb olunan avadanlıqlar
bahalı olsa da, onların alınması
qaçılmazdır. Bu, gələcəkdə
Azərbaycanda istehsl olunan
malların ixracdan əvvəl
sertifikatlaşdırılması üçün
vacibdir. İnstitutun
modernləşdirilməsi onun
sertifikatlaşdırılmış beynəlxalq
laboratoriyalarla əlaqələrinin
yaranması, inkişafı, standartları
yüksək olan müxtəlif ölkələrlə
analiz və testlərin nəticələrinin
qarşılıqlı tanınması baxımından
əhəmiyyətlidir.
keçmək imkanı yaranır;
d.Cənubi Qafqazda anoloqu
olmayan instituta çevrilməklə
beynəlxalq xidmətlər göstərməyə
başlayır;
e.Baytarlıq Xidmətinə yem və yem
əlavələri istehsalçılarının
siyahısının tərtib olunmasında
göstərdiyi kömək güclənir.
7.
Banklara maliyyə
əməliyatlarında (ödənişlərdə)
akkreditiv üsuluna üstünlük
verməsi tövsiyə olunur.
Tədqiqat çərçivəsində
idxalçıların satıcılarla bağladığı
müqavilələrin araşdırılması
zamanı məlum olub ki, mal
əksər hallarda FOB və ya DAF
daşınma şərtləri ilə (İnkoterms
- 2000) idxal olunur. Bu zaman
satıcının öhdəlikləri yüksək
olur. Satıcı malı alıcıya təhvil
verənə qədər yükün
təhlükəsizliyinə tam cavabdeh
olur. Eyni zamanda,
müqavilənin ödənişlər
bölməsində nəzərdə tutulur ki,
malın dəyəri 100 fazi
qabaqcadan ödənilsin. Bu isə
daşınma şərtlərində nəzərdə
tutulan öhdəliklərlə ziddiyyət
təşkil edir. Dünya təcrübəsində
20 ildən çoxdur ki, bu tip
ödəmələrin təxminən 90 faizi
a.Akkreditiv üsulu alıcı və satıcı
arasında daha sivil, beynəlxalq
ticarətdə qəbul olunmuş formada
maliyyə əməliyyatlarının
aparılmasına şərait yaradır;
b.Bu halda risklər (mal, pul itkiləri)
minimuma endirilir;
42
akkreditiv üsulu ilə aparılır.
8.
İqtisadi İnkişaf və Kənd
Təsərrüfatı nazirlikləri biznes
asossiasiyalarının yaradılması,
sahibkarlar arasında
maarifləndirmə aparılması üçün
stimullaşdırıci tədbirlər planı
hazırlasın.
Azərbaycanda sahəvi birliklərin
olmaması və ya dövlət
qurumlarından asılı şəkildə
fəaliyyət göstərməsi ilə
sahibkarların məlumatsızlığı
arasında birbaşa əlaqə var.
Sahibkarların təşkilatlanması və
maariflənməsi idxal prosesi
zamanı yaradılan süni
baryerlərin aradn qaldırılnasına
böyük təkan ola bilər.
a.Sahibkarların bilik və bacarıqları
artır;
b.Vahid standartların qəbulu
prosesi sürətlənir;
c.Yem və yem əlavələrinin idxalı
artır.
Beləliklə, əgər təqdim olunan təkliflər qəbul olunub həyata keçirilərsə, onda yem və yem
əlavələrinin idxalı prosesinə mane olan inzibati baryerlər aradan qalxar. Bütün prosedurlara sərf olunan
vaxt 115 gündən 12 günə düşər. Bu da idxala sərf olunan vaxtın 89.6% azalması deməkdir. Eyni zamanda
xərc baxımından şirkətlərin ödədiyi rəsmi ödənişlər (rüsumlar, yığımlar, vergilər, xidmət haqları və sair)
7683 mantdan 6083 manata düşə bilər. Bu isə xərclərin 20% azalması deməkdir.
Qeyd: Hesablamalar 10 ton balıq yeminin timsalında aparılıb, bu zaman ancaq idxal prosedurlarıba aid
olan xərclər nəzərə alınıb.
Beynəlxalq təcrübə 1:
Baytarlıq laboratoriyalarının və müxtəlif ölkələrin standartlarının sertifikatlaşdırılması dünyada
geniş yayılıb. Baytarlıq Xidməti standartları onun ölkəsinin səviyyəsində və ya ondan yüksək
olan müəssisələrin siyahısını tutur. Xidmət müəssisələri seçərkən onların məhsullarının
beynəlxalq sertifikatlaşdırılmış laboratoriyalarda yoxlanılıb-yoxlanılmamasını nəzər alır. Bu
halda yem idxalçısının istehsalçıdan keyfiyyət və mənşə sertifikatlarını alması kifayət edir.
Məsələn, Latviya Baytarlıq Xidməti laboratoriyalarını və standartlarını qəbul etdiyi ölkələrin
siyahısını tutur. Əgər Türkiyənin yem istehsalçısı öz ölkəsində qeydiyyata düşmüş məhsulunu
Latviyada satmaq istəyirsə və Latviya Türkiyənin standartlarını qəbul edibsə, bu zaman nümunə
testdən keçirilmir, yemin idxalına birbaşa icazə verilir.
43
Beynəlxalq təcrübə 4:
Aşağıdaki şirkətlər dünyada ən məhşur balıq yemi istehsalçıları kimi tanınır və öz məhsullarını 40-
45 ölkəyə ixrac edirlər:
Avstriyanın “AquaTech”, Fransanın “Le Gouessant” ("Le Quassant"), Danimarkanım «Aller Akva»,
İtaliyanın “Arbi Dario S.p.A.”, Kanadanın “Area 19 Snow Crab”, Argentinaın “Arhehpez S.A.”, ABŞ-
ın “Ashworth Bros., Inc.”, Türkiyənin “Çağatay Yağ-yem ürünleri San.Tic.Ltd. Şti” şirkətləri.
Bu siyahıya Türkiyənın, Rusiyanın, İranın , Ukraynanın və digər ölkələrin bəzi müəssisələrini də
daxil etmək olar.
Beynəlxalq təcrübə 3:
Dünyada baytarlıq laboratoriyalarının akkreditasiyasına məsul olan «ILAC MRA»
beynəlxalq təşkilatı fəaliyyət göstərir.
«ILAC MRA» dünya ticarətinə şirkətlərarası inamın mönkəmlənməsi və akkreditasiya
olunmuş laboratoriyaların nəticələrinin tanınması yolu ilə dəstək verir. Təşkilat dünya
ticarətində məhsulların təkrar analizi, yenidən sınaqdan keçirilməci kimi texniki
baryerlərin azalmasına kömək edir.
Beynəlxalq təcrübə 2:
“Россельхознадзор”un (Rusiyanın baytarlıq və fitosanitar nəzarəti üzrə federal qurumu)
əmrindən çıxarış:
“Polşanın yem və yem əlavələri istehsal edən EKBORK şirkətinin Rusiyaya heyvan mənşəli
yem idxalı icazəsi verilən müəssisələrin siyahısına daxil edilməsi barədə
Polşanın Baytarlıq Xidmətin verdiyi təminatı nəzərə alaraq EKBORK şirkəti Rusiyaya heyvan mənşəli
yem idxalı icazəsi verilən müəssisələrin siyahısına saxil edilsin. (“Россельхознадзор”, 18.10.10)
44
Əlavələr
Əlavə 10.1. Baytarlıq icazəsinin alınması (qanunvericiliyə uyğun)
N
Addımlar
İşçi
qüvvəsi,
dəqiqə
Əlavə
vaxt,
dəqiqə ilə
(25 %)
Orta əmək
haqqı (260
manat), dəqiqə
hesabı ilə, qəpik
Rəsmi
vaxt,
dəqiqə
Xərclər,
qəpik
Rəsmi
ödəniş,
manat
1.
Dövlət
Baytarlıq
xidmətinin
rəisinə ərizə
240
60
1.51
453
2.
Xidmətin
rəisinin ərizəni
imzalaması,
instituta
göndərilməsi
180
45
1.51
339.75
3.
İnstitutun
tələblərinin
öyrənilməsi
180
45
1.51
339.75
4.
Tələblərə
uyğun
sənədlərin və
nümunənin
satıcıya sifariş
olunması
240
60
1.51
453
5.
Sənədlərin və
nümunənin
poçtla alınması
60
15
1.51
113.25
6.
Sənədlərin
tərcüməsi və
notarial
qaydada təsdiqi
240
60
1.51
453
600
7.
Sənədlərin və
nümunənin
instituta
təqdimi
240
60
1.51
453
8.
İnstitutla
müqavilənin
imzalanması
60
25
1.51
113.25
9.
İnstituta xidmət
haqqının
ödənilməsi
30
8
1.51
57.38
950
10.
Sənədlərin
ekspertizası və
nümunənin
sınağı
21600
45
11.
Nəticələ barədə
Baytarlıq
Xidmətinə
təqdimatın
göndərilməsi
7200
12.
Xidmətə
qeydiyyat
haqqının
ödənilməsi
180
45
1.51
339.75
50
13.
Qeydiyyata
alınma,
gömrüyə və
sifarişçiyə
icazənin
verilməsi
180
45
1.51
14400
339.75
Cəmi:
1830
468
1.51
43200
3454.9
1600
Əlavə 10.2. Baytarlıq icazəsi (faktiki
)
N
Addımlar
İşçi
qüvvəsi,
dəqiqə
Əlavə
vaxt,
dəqiqə ilə
(25 %)
Orta əmək
haqqı (260
manat), dəq.
hesabı ilə,
qəpik
Rəsmi
vaxt,
gün
Xərclər
Rəsmi
ödəniş,
qəpik
Qeyri-
rəsmi
ödənişlər,
manat
1.
Baytarlıq
Xidmətinin
tələblərinin
öyrənilməsi
180
45
1.51
339.75
2.
Satıcıya
baytarlıq,
keyfiyyət və
mənşə
sertifikatlarını
n sifariş
verilməsi
180
45
1.51
339.75
3.
Sertifikatların
əldə olunması
60
30
1.51
135.9
4.
Sertifikatların
gətirilməsi
xərclərinin
ödənilməsi
2000
46
5.
Ərizənin
müqavilə və
sertifikatların
surətlərinin
təqdimi
120
30
1.51
226.5
6.
Xidmət
rəisinin
imzası,
möhürü,
gömrük
icazəsinin
verilməsi
180
45
1.51
339.75
5000
500
Cəmi:
720
195
1.51
1381.65
7000
500
Əlavə 10.3. İdxal karantin icazəsinin alınması
(qanunvericiliyə uyğun)
N
Addımlar
İşçi
qüvvəsi,
dəqiqə
Əlavə vaxt,
dəq ilə (25
%)
Orta əmək
haqqı (260
manat),
saat hesabı
ilə, qəp.
Rəsmi
vaxt,
dəqiqə
Xərclər,
qəpik
Rəsmi
rüsum,
manat
1.
İcazə üçün
sənədlərin
hazırlanması
30
8
1.51
57.38
2.
Ərizənin
yazılması və
sənədlərin
təqdim
olunması
240
60
1.51
453
3.
İdxal karantin
icazəsinin
verilməsi
240
60
1.51
1920
453
3
Cəmi:
510
128
1.51
1920
963.4
3
Dostları ilə paylaş: |