Sözlüksel olarak “tehlikesi olmak, olmağa namzet olmak; gelecek, çıkacak
olmak” (STEUERWALD, 1988: 155) anlamındadır. Aynı zamanda “kötü, tehlikeli
ya da hoş olmayan bir şeyin beklenildiğini” (GRIESBACH, 1986: 277) ifade eder.
Sözlüksel anlamı “tehlikeli, hoş olmayan bir şeyi yapmaya hazır olmak”
(DUDEN, 1989: 367) olarak ifade edilmektedir.
1) Das Gebäude droht einzustürzen.
Binanın yıkılma tehlikesi var.
[
tehlike-si var
]
:
[tehlike] : Bağımsız sözlüksel biçimbirim
[-si]
: Belirtisiz tamlama biçimbirimi
[var]
: Bağımlı sözlüksel biçimbirim, geniş zaman,
[
Ø
]
sıfır biçimbirim,
haber kipi
Yukarıdaki 1) nolu cümlede bir olasılık anlamı vardır. VARDAR(1988:220),
bu kipliği “varsayımsal” (hypothetisch) olarak niteler. Bu alanda araştırma yapan
dilbilimciler gelecekle ilgili “Sözlerimizle gelecekten bahsedebiliriz; ancak
kesinliklerden değil olasılıklardan, planlardan, isteklerden, niyetlerden, tasarılardan,
tahminlerden kısacası bir dizi varsayımlardan bahsetmiş oluruz.” (ASLAN, 2007:2)
ş
eklinde yorumlarda bulunmaktadır. Yukarıdaki 1) nolu cümlede de henüz
gerçekleşmemiş, gelecekte olabilecek bir riskten bahseder. Bu nedenle varsayımsal bir kiplik söz konusudur.
140
Ayrıca yukarıda geçen drohen zu +Inf. fiilini Türkçede
[
bekleniyor ]
şeklinde ya
da bütün cümleyi [Bina yıkılmaya namzet]biçiminde verebiliriz.
