4. Buhar Otoklavının Haftalık Temizliği
-
Otoklavın iç yüzü sıvı deterjanlı suyla ve yüzeyi çizmeyen malzemeler ile temizlenmelidir.
-
Temiz su ile durulanmalı ve mutlaka kurulanmalıdır.
-
Çember içinde bulunan filtre çıkarılarak yıkanmalı ve tekrar takılmalıdır.
-
Drenaj yuvasında tıkanma varsa bol su ile temizlenmelidir.
-
Kontrol paneli üzerindeki lambaların yanıp yanmadığı kontrol edilmelidir.
-
Kapı contası sık sık kontrol edilmeli, yırtık ve kopma varsa değiştirilmelidir.
38.0225_S15
S TERİLİZASYON ve DEZENFEKSİYON TALİMATI
5. ETİLEN OKSİT İLE STERİLİZASYON UYGULAMASI
-
Etilen oksit sterilizasyonuna hazırlanan aletler yıkanmış ve kurutulmuş olmalıdır.
-
Kumaş malzemeler ya da bohçalar etilen oksiti fazla absorbe ettiğinden bu yöntemle steril edilmemelidir.
-
Sterilizasyon süreci çok dikkatli bir şekilde monitörize edilmelidir.
-
Buhar sterilizasyonuyla steril edilebilecek malzemeler etilen oksit ile sterilize edilmemelidir.
-
Etilen oksit sterilizatörünün kontrolünde biyolojik ve kimyasal indikatörler kullanılmalıdır.
-
Kayıtlar tutulmalı ve daha sonra gözden geçirilmelidir.
-
Vücut içine yerleştirilecek protez gibi materyallerin bu yöntemle sterilizasyonu tercih edilmemelidir. Gazla sterilize edilen implantlar, biyolojik testlerin sonuçları ortaya çıkana kadar kullanılmamalıdır.
-
Zararlı kalıntıları ortadan kaldırmak için bu yöntemle steril edilmiş malzemeler mutlaka en az 8-10 saat havalandırılmalıdır.
-
Sterilize edilmiş malzemeler havalandırmaya çıkarılırken etilen oksit penetrasyonuna izin vermeyen özel eldivenler giyilmelidir.
-
İnhale edilen etilen oksit gazı mukoz membranlarda irritasyona neden olabilir.
-
İlk kullanımın hemen ardından sterilizatörün kapağı aranmalı ve tekrar yüklenmeden önce 15 dakika bütün çevre temizlenmelidir.
-
Cam tüp ve şişelerin ağızlarını kapatmak için lastik tıpa kullanılmamalıdır.
-
Tüm paketler etilen oksit gazının penetrasyonuna ve sterilizatör içindeki serbest dolaşımına izin verecek şekilde yerleştirilmelidir. Tavan ve tabanda belli bir açıklık bırakılmalıdır.
-
Paketler sepetin içine dik olarak yerleştiriliyorsa birbirine parelel olarak, plastik yüzeyler kağıt yüzeye gelecek şekilde yerleştirilmelidir.
-
Alet tepsileri yatay olarak yerleştirilmelidir.
38.0225_S16
STERİLİZASYON ve DEZENFEKSİYON TALİMATI
-
Paketin düz konulması gerekiyorsa, kağıt kısım tabana gelecek şekilde yerleştirilmelidir.
-
Sepetlerin içerisine yük sıkışık olarak yerleştirilmemelidir.
-
Malzeme sepeti ile sterilizatörün arasında boşluk olmalı ve paketler iç çembere değmemelidir.
-
Sterilizatörün kazan hacminin en fazla %70’i doldurulmalıdır.
-
Etilen oksit ile sterilizasyon süresi işlemin zamanı sterilizatörün büyüklüğüne, içindeki yük miktarına, gaz yoğunluğuna, sıcaklığa ve neme bağlıdır.
-
Rezidüel etilen oksit veya zararlı ürünlerin atılması için aletler su veya başka bir sıvıyla yıkanmamalıdır.
-
Malzeme yerleştirilmeden önce makinenin günlük kontrolü mutlaka yapılmalıdır.
-
Sterilizatörün ayarları üretici firmanın önerileri doğrultusunda yapılmalıdır.
6. Etilen Oksit Sterilizatörünün Haftalık Temizliği
-
Etilen oksit sterilizatörünün içi ve kapısı temizlenirken sert fırça türü malzemeler kullanılmamalıdır.
-
Sterilizatörün içi ve yükleme arabası sıcak su ve deterjanla silinmelidir.
-
Yıkanan malzemeler durulanmalı ve kurulanmalıdır.
-
Drenaj tıkalı ise filtre çıkarılarak flaş edilmelidir.
38.0225_S17
STERİLİZASYON ve DEZENFEKSİYON TALİMATI
-
GAZ PLAZMA STERİLİZASYON UYGULAMASI
-
Steril edilecek malzeme kesinlikle kuru olmalı ve kağıt içermemelidir.
-
Gaz plazma sterilizasyon yönteminde (Sterrad) ısı ve neme gerek olmadığından (soğuk-kuru sterilizasyon) en hassas malzemeler, optik cihazlar, elektronik aygıtlar bu yöntemle steril edilebilmektedir.
-
Oldukça hızlı ve eldeki verilere göre güvenilir bir sterilizasyon yöntemidir. Çelik, alüminyum, titanyum, seramik, plastik, cam malzemeler ile uyumludur.
-
Altı mm’den daha dar ve 60cm’den uzun lümenli aletlerde kullanımı güvenilir değildir.
-
Gaz plazma yönteminde absorbe edici özellikte tekstil, kağıt gibi paketleme malzemeleri kullanılmamalı; sıvılar steril edilmemelidir.
-
Polipropilen bazlı steril edici iyonlara geçirgen olan özel bir paketleme kullanılmalıdır.
PAKETLER FAZLA SIKIŞTIRMADAN MÜMKÜN OLDUĞUNCA GEVŞEK YERLEŞTİRİLMELİDİR.
38.0225_S18
STERİLİZASYON ve DEZENFEKSİYON TALİMATI
-
STERİLİZASYON KONTROLÜ
-
Sterilizasyonun her bir basamağının test edildiğine dair düzenli kayıtlar tutulmalıdır.
-
Steril olarak kullanılması planlanan her malzemenin kaydı tutulmalıdır.
-
Her sterilizasyon çevrimi için ‘‘Yük Kayıt Formu’’ doldurulmalıdır ve kayıtlar herhangi bir sorun ortaya çıktığında geriye dönük inceleme yapabilmek amacıyla saklanmalıdır.
-
Etkin sterilizasyon işleminin yapıldığının kanıtı olarak kullanılan sterilizasyon yöntemlerine göre fiziksel göstergeler kontrol edilmeli, kimyasal ve biyolojik kontroller yapılmalı ve kayıtları tutulmalıdır.
-
Her sterilizasyon çevriminde kritik değişkenler (ısı, basınç, zaman, nem) sterilizatörün göstergelerinden kontrol edilmelidir.
-
Grafik yazıcı düzenekleri olan cihazlarda grafik çıktısı incelenmeli ve grafik çıktılar yük kontrol formları üzerine yapıştırılarak saklanmalıdır.
-
Ön vakum sistemli buhar sterilizatörlerde vakum kaçaklarını ve kapak conta arızalarını gösteren kaçak testinin hafatada bir kez yapılması önerilir.
-
Buhar doygunluğunu ve vakum sisteminin etkinliğini kontrol etmeye yarayan Bowie-Dick testi her gün ilk çalıştırmadan önce yapılmalıdır.
-
Sterilazatörler ve sterilizasyon sisteminin diğer basamaklarında kullanılan her türlü cihaz ve ekipmanın bakım ve kalibrasyonları düzenli olarak yapılmalıdır.
-
Her cihazın periyodik bakımlarında hangi kısımların gözden geçirilmesi gerektiği üretici firma önerilerine göre planlanmalı ve yazılı olarak bulundurulmalıdır.
-
İşleme girmiş ve girmemiş paketlerin birbirinden ayrılabilmesi için mutlaka her paket üzerinde işlem indikatörü/ proses (sınıf 1) indikatör kullanılmalıdır.
-
Ayrıca her sterilizasyon çevriminde her bir paket için en az bir adet ISO sınıf 4, 5 veya 6 indikatör ile kontrol edilmelidir.
38.0225_S19
STERİLİZASYON ve DEZENFEKSİYON TALİMATI
-
Yük kontrol indikatörleri sterilizatör içerisinde sterilizasyon koşullarının en zor oluştuğu bölgeye konulmalıdır. Bu iş için en uygun yer yük ile dolu kabinde kapıya yakın taban kısmıdır.
-
Kimyasal indikatör kullanımında doğru parametreli indikatör seçimine dikkat edilmelidir.
-
İndikatörler değerlendirildikten sonra sterilizasyon kayıt formları üzerine yapıştırılarak saklanmalıdır.
-
Sterilizasyon işleminin amaçlanan biyolojik ölümü sağlayıp sağlayamadığını değerlendirmek için biyolojik indikatörler kullanılmalıdır.
-
Tablo 3’de sterilizasyon yöntemine göre kullanılan biyolojik indikatör ve uygulama sıklığı belirtilmiştir.
-
Biyolojik kontrol sonuçlarının pozitif olması halinde sterilizatör kullanım dışı bırakılmalı, üretici firma veya biyomedikal tarafından bakım ve kontrolleri yapılmalıdır.
-
Hangi sterilizatörün hangi çevriminde üreme olduysa o sterilizatörde steril edilmiş malzemeler toplanmalı, paketler açılarak kirli malzeme gibi en baştan işleme alınmalıdır.
-
Biyolojik indikatör sonucu pozitif olan malzeme veya aletler hastalara kullanılmışsa hasta enfeksiyon kontrol komitesi tarafından takibe alınmalıdır.
-
Yapılan işlemlerin kanıtları, tüm biyolojik, kimyasal ve fiziksel göstergeler kaydedilmeli ve en az 6 ay, tercihen 2 yıl saklanmalıdır.
38.0225_S20
STERİLİZASYON ve DEZENFEKSİYON TALİMATI
4.3.5.1. Bowie-Dick Testi
Amaç: Ön vakumlu otoklavlarda buhar tahliyesinin tam olarak yapılıp yapılmadığını kontrol etmektir.
Uygulama:
-
Bowie-Dick test materyali, ön ısıtma işleminden sonra her sabah sterilizatör boşken en alt rafa, hava tahliyesi veya vakum pompasına en yakın yere konmalı ve sterilizatörde test için mevcut özel programda uygulanmalıdır.
-
Program bitiminde otoklavdan çıkan test materyali değerlendirilmeli ve herhangi bir sorun yoksa tüm çizgilerin homojen görünümde referans renge dönmesi beklenmelidir.
-
Buhar tahliyesi ile ilgili sorun saptanması durumunda sorumlu personele haber verilmelidir.
-
Test materyalinin üzerine tarih, saat ve otoklav numarası kaydedilerek 10 gün süreyle saklanmalıdır.
-
‘‘Bowie-Dick Testi Kayıt Formu’’ doldurulmalıdır.
38.0225_S21
STERİLİZASYON ve DEZENFEKSİYON TALİMATI
4.3.5.2. Biyolojik indikatör
Amaç: Sterilizasyon işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğini kontrol etmek
Uygulama:
-
Haftanın daha önceden belirlenen bir gününde biyolojik indikatörler ayrı bir paket veya bohça içerisine konularak, sterilizatörün kapak, köşeler ve vakum çıkışları gibi sterilizasyon işleminin en zor gerçekleşeceği düşünülen bölgelerine yerleştirilmelidir.
-
Gaz sterilizatörler için indikatörler tübüler heliksin içine yerleştirilmelidir.
-
Sterilizasyon işlemi tamamalandıktan sonra biyolojik indikatör test tüpleri sorumlu personele teslim edilmeli ve üretici firma önerileri doğrultusundaki süreyle inkübatörde tutulduktan sonra üreme varlığı değerlendirilerek sterilizasyon işleminin biyolojik ölümü sağlayıp sağlamadığı hakkında bilgi edinilmelidir.
-
Buharlı cihazlarda, implant içeren çevrimlerde her yükte en az bir adet, diğer çevrimlerde ise riski minimuma indirmek için rutin olarak en az haftada bir, ideal olarak her gün bir adet biyolojik indikatör kullanılmalıdır.
-
Buhar sterilizatörlerinin ilk çevrim montajları sırasında, sterilizatörün tamir gerektiren bir arızasından sonra cihazlar tekrar işletmeye alınmadan önce ve çalışan personel değiştiğinde cihazın biyolojik indikatör kontrolü yapılmalıdır.
-
Test sonuçları ‘‘Biyolojik İndikatör Test Sonuçları Kayıt Formu’’na sorumlu personel tarafından kaydedilmelidir.
Tablo 4. Sterilizasyon Yöntemine Göre Kullanılan Biyolojik İndikatör ve Uygulama Sıklığı
Sterilizasyon yöntemi
|
Biyolojik indikatör
|
Uygulama sıklığı
|
Etilen oksit
|
B.subtilis
|
Her yükte
|
Basınçlı buhar
|
B. stearothermophilus
|
-Grafik yazıcı özelliğiolan sterilizatörlerde haftada bir kez
-Diğerlerinde her gün
-İmplant içeren her yükte
|
Gaz plazma
|
B.subtilis
|
|
38.0225_S22
STERİLİZASYON ve DEZENFEKSİYON TALİMATI
4.3.5. STERİL MALZEMENİN KORUNMASI
-
Steril olan malzemeler uygun koşullarda saklanmalı, steril olmuş malzemelerin korunmasının en az sterilizasyon işlemi kadar önemli olduğu unutulmamalıdır.
-
Steril malzemeler görevli personel dışında kişilerin girmediği toz ve haşereden korunmuş, doğrudan güneş ışığı almayan bir bölümde korunmalıdır.
-
Görevli personel steril malzemelerin korunması konusunda eğitilmiş olmalıdır.
-
Açık yarası ve cilt lezyonu olan personel iyileşinceye kadar bu görevde çalıştırılmamalıdır.
-
Steril malzeme deposuna girişte temiz önlük ve bone giyilmeli, eller yıkanmalıdır.
-
Steril malzemeler taşıma sırasında ve uzun süre bekletilme durumunda toz örtüleri ile kaplı durumda bulundurulmalıdır.
-
Toz örtüleri polietilen vb. plastikten yapılmış, yeterli sağlamlıkta, yeni ve temiz olmalıdır.
-
Malzemeler sterilizasyondan sonra iki saat içinde koruyucu örtü içine alınmalı ve ağızları kapatılmalıdır.
-
Sterilizasyona ilişkin bilgilerin bulunduğu etiket toz örtüsü üzerinde değil doğrudan paket üzerinde olmalıdır.
-
Toz örtüsü üzerinde steril olmadığı ve sadece toz ve kirlenmeden koruma amaçlı olduğunu belirten bir işaret bulunmalıdır.
-
Temiz alana girişte toz örtüleri çıkartılarak malzeme içeriye verilmelidir.
-
Uygun malzeme ve yöntemle paketlenmemiş, ıslanmış, paket bütünlüğü bozulmuş, üzerinde sterilizasyona ilişkin bilgi bulunmayan, uygun koşullarda bekletildiğinden emin olunamayan malzemeler steril olarak kabul edilmemelidir.
-
Otoklavdan çıktığı anda nemli olan, ıslak ve kirli yüzeylerle temas eden (yere düşen) paketlerin sterilliğine güvenilmemelidir.
-
Steril malzeme rafları yerden 20-30 cm yukarda ve tavandan 15 cm aşağıda duvardan 5 cm önde olmalıdır.
-
Steril malzemeler ıslanma riskine karşı lavabo altında depolanmamalıdır.
-
Kullanımda ilk steril edilip depolanan malzemeler önce kullanılmalıdır.
38.0225_S23
STERİLİZASYON ve DEZENFEKSİYON TALİMATI
-
Son kullanma tarihi geçen steril malzemeler kullanılmamalı, bu malzemelere yeniden sterilizasyon işlemi uygulanmalıdır.
-
Uygun depolama koşullarında polipropilen tyveck poşet ile paketlenen malzemeler 1 yıl, sterilizasyon poşetleriyle paketlenen paketler 6 ay, çift kat tekstil ile paketlenmiş malzemeler 30 gün, çift kat wrap ile paketlenmiş malzemeler 30 gün saklanabilmektedir.
38.0225_S24
STERİLİZASYON ve DEZENFEKSİYON TALİMATI
4.4. DEZENFEKSİYON UYGULAMASI
4.4.1. Dezenfeksiyon İşlem Basamakları
KULLANILMIŞ ARAÇ VE GEREÇLER
İLK YIKAMA
DEKONTAMİNASYON
(deterjan, düşük düzey dezenfektan, proteolitik özellikte madde ile)
DURULAMA
DEZENFEKSİYON
DURULAMA VE ARINDIRMA
KURULAMA
AMBALAJLAMA VE SAKLAMA
38.0225_S25
STERİLİZASYON ve DEZENFEKSİYON TALİMATI
4.4.2. Dezenfeksiyon İşlem Basamaklarında Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
-
Etkili bir dezenfeksiyon için dezenfeksiyon işleminin her basamağındaki uygulamalar kurallara uygun ve belirli standartta yapılmalıdır.
-
Tüm bu işlemleri gerçekleştirecek personel ilk olarak kişisel koruyucu ekipmanlarını (eldiven, maske, gözlük ve gereğine göre koruyucu önlük) giymelidir.
-
Dezenfekte edilecek araç ve gereçler kullanımdan hemen sonra üzerindeki kaba kirden arındırılmalı ve uygun bir deterjan, dezenfektan veya enzimatik solüsyon kullanılarak dekontamine edilmelidir.
-
Dezenfekte edilecek çok parçalı, lümenli, kompleks yapılı malzemeler demonte edilerek dikkatlice yıkanmalı, tüm lümenlerden dekontaminasyon solüsyonu geçirilmeli ve organik atıklar tamamen uzaklaştırılmalıdır.
-
Ön temizlikten sonra aletler lümen içleri dahil bol su ile durulanmalıdır.
-
Durulama işleminden sonra aletlerin nemi kurutulmalıdır.
-
Temiz ve kuru aletler uygun dezenfektan solüsyon içerisine tamamen batırılmalıdır.
-
Aletler solüsyona tamamen batırılarak aletlerin tüm yüzeylerin dezenfektan madde ile temas etmesi sağlanmalıdır.
-
Dezenfektan çözeltilere daldırma sırasında aletin boşluklarında hava kabarcıklarının kalmamasına dikkat edilmelidir.
-
Lümenli aletlerde tüm lümenlerden dezenfektan solüsyon geçirilmelidir.
-
Cilt ve gözlere toksik etkisinden dolayı dezenfektan solüsyonları kapalı kaplarda kullanılmalıdır.
-
Belirtilen yeterli sürede aletler dezenfektan solüsyonu içinde bekletilmeli, uygun süre bekledikten sonra çıkarılan aletler bol su ile durulanmalı ve iyice kurutulmalıdır.
-
Dezenfekte edilmiş aletler derhal kullanılmalı ya da tekrar kontamine olma ihtimalini en aza indirecek şekilde saklanmalıdır.
-
Sulandırılmış dezenfektanlar uzun süre bekletilmemelidir. Bekletilme süresi üretici firmanın önerisini aşmamalıdır.
38.0225_S26
STERİLİZASYON ve DEZENFEKSİYON TALİMATI
Tablo 5. Dezenfektanların Mikroorganizma Tipine Göre Aktivite Düzeyleri
Dezenfektan Etki Düzeyi
|
Dezenfektan
|
Sporosit
|
Tüberkülosit
|
Bakterisit
|
Fungisit
|
Virüsit
(zarfsız)
|
Virüsit
(zarflı)
| |
Yüksek
|
- Orto-fitalaldehid
-Sodyum hipoklorit
|
+/-
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
| |
Orta
|
-Etil veya
izopropil alkol
-İyodoforlar
|
-
|
+
|
+
|
+
|
+/-
|
+
| |
Düşük
|
-İyodoforlar
-Dört değerli amonyum bileşikleri
|
-
|
-
|
+
|
+/-
|
+/-
|
+
|
38.0225_S27
STERİLİZASYON ve DEZENFEKSİYON TALİMATI
Tablo 6. Yüksek Seviyeli Dezenfektanlar
Dezenfektan
|
Kullanım Konsantrasyonu
|
Orto-fitalaldehid
|
%0.55
|
Sodyum hipoklorit
|
1000 ppm serbest klor
|
Tablo 7. Orta Seviyeli Dezenfektanlar
Dezenfektan
|
Kullanım Konsantrasyonu
|
Etil veya izopropil alkol
|
%60-90
|
İyodoforlar
|
30-50 ppm serbest iyot
|
Tablo 8. Düşük Seviyeli Dezenfektanlar
Dezenfektan
|
Kullanım Konsantrasyonu
|
Etil veya izopropil alkol
|
< %50
|
İyodoforlar
|
30-50 ppm serbest iyot
|
Sodyum hipoklorit
|
100 ppm serbest klor
|
Dört değerli amonyum bileşikleri
|
%0.4-1.6
|
38.0225_S28
STERİLİZASYON ve DEZENFEKSİYON TALİMATI
4.5. HASTANEMİZDE BULUNAN DEZENFEKSİYON VE ANTİSEPSİ ÜRÜNLERİ
1. GERMOCID ENZIMATICO ( Enzimatik bazlı deterjan / Enzimatik temizleyici)
Kimyasal Bileşimi: Protein çözücü enzimler (lipaz, amilaz, proteaz, karbonhidraz) %1,
%20-30 İyonsuz gerilim değiştiriciler,
deterjan , 100gr’a yetecek kadar su
Kullanım alanları: Endoskopik aletlerde, cerrahi aletlerde, diş hekimliğinde kullanılan cerrahi aletlerde, cam, plastik ve metal malzemelerde kullanım sonrası oluşan kan ve protein gibi artıkların enzimatik temizliği için kullanılır. Ultrasonik yıkama makinalarında kullanıma uygundur.
Etki süresi: 5 dakika. Ultrasonik cihazlarda %0.5 konsantrasyonda 2 dakika ön yıkama etkilidir.
Dozajlama
Su miktarı
|
Enzimatico (% cc)
|
Süre/dk
|
Etki şekli
|
Kullanım süresi
|
1 litre
|
%0.5= 5cc
|
5 dak
|
Temizleme
|
24 saat
|
Dostları ilə paylaş: |
