T. C. Okan üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ havacilik iŞletmelerinde yer hizmetleri alaninda muhasebe ve vergi uygulamalari

3.2.2. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) 
IATA (International Air Transport Association, Uluslararası 
Hava 
Taşımacılığı 
Birliği), sadece havayolu şirketlerinin üye olabildiği, uluslararası bir ticaret kuruluşudur. 
Kurumun merkezi Kanada'nın Montreal şehrindedir. IATA; emniyetli, güvenli ve 
ekonomik hava ulaşımını sağlayabilmek amacıyla havayolları arası bir kuruluş 
olarak 1945 yılında Havana, Küba'da kurulmuştur. Kuruluşunda IATA'nın sadece 31 
ülkeden 57 üyesi vardı. Şimdi ise dünya genelinde 140 ülkeden 270'in üzerinde üyeye 
sahiptir. Modern IATA, ilk uluslararası tarifeli uçuşun yapıldığı, 1919 yılında kurulan 
"International Air Traffic Association"un devamıdır. İlk eski IATA, küçük ölçekli 
olarak başladı ve yavaş yavaş büyüdü. 1939 yılında Pan America’ın katılımına kadar 
88
Web_50, E.T. 10.11.2015. 
89
Web_51, E.T. 10.11.2015. 

---

54 
katılım Avrupa havayolları ile sınırlı idi. 1945 sonrası IATA daha sistematik bir 
organizasyon ve daha geniş bir altyapı ile dünya genelindeki sorumluluklarını bir an 
önce yerine getirmek zorundaydı. Bu durum IATA’nın amaçlarının 1945 ana 
sözleşmesinde (Articles of Association) 1939 öncesine nazaran daha kesin bir şekilde 
belirlenmesine yol açmıştır. Bu amaçlar:
90

Tüm dünya insanlarının yararı için güvenli, düzenli ve ekonomik hava 
ulaşımının yaygınlaştırılması, hava ticaretinin geliştirilmesi ve bu konularla 
ilgili sorunların üzerinde çalışılması, 

Doğrudan veya dolaylı olarak uluslararası hava ulaşım hizmeti ile ilgilenen 
hava ulaşım girişimleri arasında işbirliği ortamları hazırlamak, 

Yeni oluşturulmuş Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO - 
International Civil Aviation Organization) ve diğer uluslararası 
organizasyonlarla ile işbirliği kurmak, 
Genel amaç, havayolu hizmetini geliştirerek, maliyetlerin azaltılmasını sağlamaktı. 
Bu felsefe 1950 ve 1960’lı yıllarda birçok faaliyetin geliştirilmesine neden olmuştur. 
Clearing House’un geliştirilmesi, Faturalama ve Kapatma Planları (Billing and 
Settlement Plans) ve Kargo Hesapları Kapatma Sistemleri’nin (Cargo Accounts 
Settlement Systems) kurulmasına neden olmuştur. Etki olarak, tek yönlü clearing 
house’lar acentelerden havayolu şirketlerine gelir aktarımını hızlandırmıştır. Satış 
acenteleri, akreditasyon işlemi altında profesyonel durumlarını kanıtlama fırsatına sahip 
olmuş ve acenteler için eğitim imkânları sağlanmıştır. Günümüzde dünya genelinde, 
81.000 IATA acentesi ve IATA’nın sağladığı acente eğitim kurslarına katılan 135.000 
öğrenci bulunmaktadır. I. Dünya Savaşı sıralarında kurulan ve değişen, gelişen dünya 
ulaşımı ve ticaretini fiziksel iletişimin mimarı bir kuruluş olan IATA günümüzde de 
önemli bir yer işgal etmektedir.
91
Uluslararası Hava Yolu Taşımacılığı Birliği IATA, (International Air Transport 
Association) güvenli, düzenli ve ekonomik taşımacılığın geliştirilmesi, yolcu ve kargo 
ücretlerinin saptanmasında koordinasyonun sağlanması, hava kargo işletmeleri, hava 
yolu trafiği, hava taşıtlarının teknik donanımı ile ilgili usul ve prosedürlerinin 
90
Web_52, E.T. 16.07.2015.
91
Web_53, E.T. 21.07.2015. 

---

55 
belirlenmesi amacıyla hava taşıyıcıları tarafından kurulmuştur. IATA’nın görevleri 
arasında Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) ve diğer uluslararası 
organizasyonlarla iş birliğinin sağlanması ve sözleşme şartlarının belirlenmesi konuları 
da bulunmaktadır.
92