T. C. Okan üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ havacilik iŞletmelerinde yer hizmetleri alaninda muhasebe ve vergi uygulamalari

Muhasebenin Yorum ve Analiz Fonksiyonu: İşlemler kaydedilerek 
sınıflandırılıp özetlendikten sonra mali tablolar aracılığı ile sonuç aşamasına 
gelir. Muhasebenin ikincil fonksiyonu da denilen bu aşamada yorum ve 
analiz yapılır. Muhasebenin en önemli fonksiyonlarındandır. Raporlarda 
işletmelerin her türlü sonuçları ortaya çıkarılarak işletme hakkında bilgiler 
ve yorumlar yapılmaktadır. İşletme bu raporlar sayesinde geleceğine karar 
vermekte ve yeni kararlar almaktadır. Raporlama aşamasında muhasebe 
tabloları kullanılır ve bu tabloların en önemlileri bilanço ve gelir tablosudur. 
Kaydedilen, sınıflandırılan, özetlenen, analiz edilen ve yorumlanan işlem ve 
olaylar ile ilgili veriler, işletme ile ilgisi bulunan kişi ve kuruluşlara 
bilgilendirme amacı ile sunulur. Bilgilerin herkesin anlayacağı bir dil ile 
sunulması gerekir.
130
5.1.3. Yer Hizmetleri İşletmelerinde Muhasebe Sistemi, Defter Tutma ve Hesap 
Planı 
Muhasebe işlemlerinde kullanılan belgeler, türlerine göre tutulması zorunlu defterler, 
muhasebe kayıtlarında özellik taşıyan hesaplar ve hesap planları; havacılık 
işletmelerinde muhasebe kayıtları; havacılık işletmeleri ilişkilerinde tutulan muhasebe 
kayıtları; muhasebe kayıtlarına ilişkin örnekler konu edilmektedir.
131
Defter tutma, işletmede meydana gelen parasal işlemlerin belli bir düzen içerisinde 
ticari defterlere yazılmasını ifade eder. Devlet kişilerin vergi karşısındaki durumlarını, 
verginin doğru hesaplanıp hesaplanmadığını işletmenin tuttuğu ticari defter ve 
belgelerden öğrenir ve takip edebilir. Bu nedenledir ki Vergi Usul Kanunumuz içinde 
ticari defter ve belgeler önemli yer tutmaktadır. (171-242. maddeler arasındaki toplam 
72 madde ticari defter ve belgeler ile ilgili düzenlemeleri kapsar.) Defter tutma olayını 
bir de defter tutan kişi yönünden ele alırsak; Ticari defterlerini ticari belgelere 
130
Volkan Demir ve Oğuzhan Bahadır, “SMMM Sınavlara Hazırlık İçin Muhasebe”, İSMMMO, Yayın 
No: 108, 5. Baskı, İstanbul, 2012, s.15. 
131
Web_74, E.T. 11.08.2015. 

---

88 
dayanarak yasaların istediği şekilde tutan bir işletme sahibi, defterde yer alan kayıtlara 
bakmak suretiyle:
132

İşletmesinin kar-zarar durumunu öğrenir, 

Satacağı malların maliyet fiyatını, dolayısıyla satış fiyatını bilir, 

İşletmesi ile ilişkisi olan kişilerle, arasındaki borç alacak tutarlarının ne 
olduğunu öğrenir, 

Devletine ödeyeceği vergi tutarını bilir, 

İstatistiksel bilgi elde eder, 

Önceki dönemlerle içinde bulunduğu dönemi karşılaştırma imkânı 
bulabileceğinden işletmesinin verimini arttırıcı kararlar alır, 

Anlaşmazlık durumunda bu defter ve belgelerini ispat aracı olarak gerekli 
mercilere 
Kimlerin ticari defter tutmak zorunda olduğu VUK’ un 172. maddesinde 
belirtilmiştir. Buna göre defter tutacak olanlar:

Ticaret ve sanat erbabı 

Ticaret şirketleri: 

İktisadi kamu müesseseleri 

Dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler 

Serbest meslek sahipleri 

Çiftçiler 
Yukarıda belirttiğimiz kişi ve kuruluşlardan, VUK ‘un 173. maddesinde belirtilen 
şartları taşıyanlar ticari defter tutmak zorunda değillerdir. Bu şartlar kanunda şu şekilde 
sıralanmıştır. 

Gelir vergisinden muaf olan esnaf 

Gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiler 

Gelir vergisi kanunumuza göre kazançları basit usulde tespit edilenler 

Kurumlar vergisinden muaf olanlar 
132
Web_75, E.T. 11.09.2015. 

---

89 
Genel olarak kamu idare ve müesseseleri tarafından genel insan ve hayvan sağlığını 
koruma amaçlı, toplumsal amaçlı, eğitim amaçlı işletilen kurumlar, dernek ve vakıflara 
ait olup bakanlar kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar olup Kurumlar vergisi 
kanunumuzun 4. maddesinde detaylı olarak belirtilmiştir. Bu müessese ve işletmeler de 
ticari defter tutmazlar. Yukarıdaki istisna hükümlerinin gelir veya kurumlar 
vergilerinden muaf olmakla beraber diğer vergilerden birine tabi olanlar bu muafiyetin 
dışındadır.